Kim bu əzabdan sonra küfür və zəlalət əməllərindən tövbə edərsə Allah onun tövbəsini qəbul edər. Allah, Ona tövbə edən qullarına qarşı bağışlayandır, rəhmlidir. Beləki Uca Allah onların küfür və asilik etdikdən sonra tövəbələrini qəbul edər, onalara əzab verməz.
Ey Allaha və Onun Rəsuluna iman gətirib, Rəsulun şəriətinə tabe olan kimsələr! Həqiqətən də, müşriklər küfür, zülm əməllərinə görə və həmçinin pis və xoşağəlməz adətləri və əxlaqları olduğu üçün murdardırlar. Odur ki, özlərinin bu ilindən, yəni, hicrətin doqquzuncu ilindən sonra həcc və ömrə etmələrindən aslı olmayaraq Məscidulharama yaxınlaşmasınlar. Ey möminlər! Əgər müşriklərin sizə gətirdikləri qida və ticarət mallarının bundan sonra gəlməməsi səbəbindən kasıb olacağınızdan qorxursunuzsa, bilin ki, Allah istəsə, sizə Öz lütfü ilə bəs edər. Allah halınızı daha yaxşı bilir. O, sizin üçün verdiyi bu hökmlərin də hikmət sahibidir.
Ey möminlər! Şəriki olmayan Allaha və Qiyamət gününə iman gətirməyən, Allahın və Onun rəsulunun haram buyurduğu leşdən, donuz ətindən, şərabdan, sələmdən və s. bu kimi haramlardan çəkinməyən, Allahın əmrlərinə boyun əyməyən yəhudi və nəsranilərdən olan kafirlərlə, onlar zəlil halda öz əlləri ilə cizyə verməyə məcbur oluncaya qədər vuruşun.
Yəhudi və nəsranilərin hər ikisi də Allaha şərik qoşanlardır. Yəhudilər Üzeyir Allahın oğlu olduğunu iddia etdikləri zaman Allaha şərik qoşdular. Nəsranilərdə həmçinin Məsih İsa Allahın oğlu olduğunu iddia etdikləri zaman Allaha şərik qoşdular. Bu onların heç bir əsası olmayan ağızlarından çıxan boş sözləridir. Onların bu sözü, özlərindən əvvəlki, "Mələklər Allahın qızlarıdır" – deyən müşriklərin sözlərinə oxşayır. Allah onların bu sözündən uca və böyükdür. Allah onları məhv etsin! Gör onlar necə də açıq-aydın haqdan batilə döndərilirlər!
Yəhudilər Allahı qoyub, öz alimlərini, nəsranilər də rahiblərini özlərinə tanrılar qəbul etdilər. Onlar da Allahın onlara haram etdiklərini halal, Allahın onlara halal etdiyini isə haram etdilər. Nəsranilər, Məryəm oğlu Məsih İsanı Allahla yanaşı özləri üçün tanrı qəbul etdilər. Halbuki Allah yəhudi alimlərinə, nəsrani rahiblərinə, Üzeyrə və Məryəm oğlu İsaya, yalnız tək olan İlaha ibadət etməyi və Ona heç bir şeyi şərik qoşmamağı əmr etmişdir. O, tək olan İlahdır. Ondan başqa ibadətə layiq məbud yoxdur. Allah, müşriklərin və qeyrilərinin dedikləri kimi, şəriki olmaqdan pak və ucadır.
التفاسير:
من فوائد الآيات في هذه الصفحة:
• في الآيات دليل على أن تعلق القلب بأسباب الرزق جائز، ولا ينافي التوكل.
• Yuxarıda qeyd edilən ayələrdə ruzi qazanmaq üçün qəlbi səbəblərə bağlamğın icazəli olduğuna və bunun Allaha təvəkkül etməklə heç bir ziddiyatın təşkil etmədiyinə dair dəlil vardır.
• في الآيات دليل على أن الرزق ليس بالاجتهاد، وإنما هو فضل من الله تعالى تولى قسمته.
• Bu ayələr, ruzinin heç də çalışıb-çapalamaqla deyil, əksinə Uca Allahın lütfü sayəsinə olmasına və Allah onu insanlar arasına istədiyi kim bölməsinə dəlildir.
• الجزية واحد من خيارات ثلاثة يعرضها الإسلام على الأعداء، يقصد منها أن يكون الأمر كله للمسلمين بنزع شوكة الكافرين.
• Kafirlərin müsəlmanlara cizyə verməsi İslamın düşmənlər qarşısında qoyduğu üç seçimdən biridir. Bunda məqsəd, müsəlmanların izzətli, kafirlərin isə zəlil olduğunun nümayiş etdirməkdir.
• في اليهود من الخبث والشر ما أوصلهم إلى أن تجرؤوا على الله، وتنقَّصوا من عظمته سبحانه.
• Yəhudilərin qəlblərində olan xəbis etiqadlar, onları Allaha qarşı dil uzatmağa və Uca Allaha böhtanlar atmağa sövq etdirmişdir.