ಪವಿತ್ರ ಕುರ್ಆನ್ ಅರ್ಥಾನುವಾದ - ಪರ್ಷಿಯನ್ ಅನುವಾದ - ತಫ್ಸೀರ್ ಸಅದಿ
ಪುಟ ಸಂಖ್ಯೆ:
253
:
2
تِلْكَ الرُّسُلُ فَضَّلْنَا بَعْضَهُمْ عَلٰی بَعْضٍ ۘ— مِنْهُمْ مَّنْ كَلَّمَ اللّٰهُ وَرَفَعَ بَعْضَهُمْ دَرَجٰتٍ ؕ— وَاٰتَیْنَا عِیْسَی ابْنَ مَرْیَمَ الْبَیِّنٰتِ وَاَیَّدْنٰهُ بِرُوْحِ الْقُدُسِ ؕ— وَلَوْ شَآءَ اللّٰهُ مَا اقْتَتَلَ الَّذِیْنَ مِنْ بَعْدِهِمْ مِّنْ بَعْدِ مَا جَآءَتْهُمُ الْبَیِّنٰتُ وَلٰكِنِ اخْتَلَفُوْا فَمِنْهُمْ مَّنْ اٰمَنَ وَمِنْهُمْ مَّنْ كَفَرَ ؕ— وَلَوْ شَآءَ اللّٰهُ مَا اقْتَتَلُوْا ۫— وَلٰكِنَّ اللّٰهَ یَفْعَلُ مَا یُرِیْدُ ۟۠
خداوند خبر میدهد که پیامبران را برحسب آنچه پروردگار از ایمان کامل و یقین راسخ، و اخلاق و آداب والا، و دعوت و تعلیم و نفع فراگیر، به آنها ارزانی نموده، در فضیلت و ویژگیهای زیبایی که داشتهاند، متفاوت قرار داده است. خداوند برخی از پیامبران را به عنوان خلیل و دوست خود برگزیده، و با عدهای سخن گفته است، و مقام بعضی را بر دیگر خلایق رفیع گردانده است. و هیچ انسانی نمیتواند به مقام والای آنها دست یابد. و به طور ویژه، عیسی پسر مریم را یاد کرد که به او معجزاتی بخشیده که بیانگر آن است او پیامبر بر حق خدا و بندۀ راستین او بوده، و آنچه که از جانب خدا آورده است، سخن حق است. پس خداوند او را از چنان قدرتی برخوردار ساخت که کور مادرزاد، و فرد مبتلا به بیماری پیسی را، شفا دهد، مردگان را به فرمان خدا زنده نماید، در کودکی و در گهواره با مردم سخن بگوید. و خداوند او را به وسیلۀ روح القدس؛ یعنی روح ایمان، یاری نمود.
پس روحانیت او، از روحانیت دیگر پیامبران بالاتر بود و او را بدین وسیله نیرو بخشید و تایید نمود. گرچه مؤمنان عموماً به وسیلۀ این «روح» تأیید میشوند، و هر مؤمنی بر حسب ایمانش از آن برخوردار است. همان طور که خداوند متعال میفرماید: ﴿وَأَيَّدَهُم بِرُوحٖ مِّنۡهُ﴾ اما روحانیت عیسی از روحانیت دیگران برتر بود، بنابراین به طور ویژه او را نام برد. و گفته شده است که «روحالقدس» در اینجا به معنی جبرئیل است که خداوند عیسی را با همکاری و یاری جبرئیل کمک نمود، اما معنی درست همان معنای اول است.
مطرح کردن کمال شخصیتی پیامبران، و بیان برتری و ویژگیهایی که خداوند به آنان بخشیده، و اینکه دین آنها یکی بوده و همگی مردم را به یک سو فرا خواندهاند، مقتضی آن است که همۀ امتها، آنان را تصدیق نمایند و از آنها فرمان برند، چون خداوند به پیامبران معجزاتی داده است که در پرتو چنین معجزاتی، انسان ایمان میآورد، اما بیشتر مردم از راه راست منحرف شدند.
و در میان امتها اختلاف و تفرقه پدید آمد. بعضی ایمان آوردند، و بعضی کفر ورزیدند، به همین سبب جنگ و پیکار پیش آمد که سبب اختلاف و دشمنی گردید، و اگر خداوند میخواست، آنها را بر هدایت جمع مینمود و اختلاف نمیکردند. و نیز اگر خدا میخواست، دچار اختلاف نشده و به جنگ و پیکار با یکدیگر نمیپرداختند. اما حکمت الهی اقتضا مینماید که کارها بر نظام اسباب و مسببات، جریان پیدا کند. پس این آیه بزرگترین دلیل است بر این که خداوند متعال در همۀ اسباب و مسببات تصرف مینماید؛ اگر بخواهد اسباب را باقی میگذارد، و اگر بخواهد از آنها جلوگیری میکند، و این موضوع از حکمت خدای یگانه سرچشمه میگیرد؛ زیرا هرآنچه را بخواهد انجام میدهد، پس هیچ کس نمیتواند مانع خواست و ارادۀ خداوند گردد، و هیچ چیز و هیچ کس را یارای آن نیست که با او مخالفت نماید.
التفاسير:
254
:
2
یٰۤاَیُّهَا الَّذِیْنَ اٰمَنُوْۤا اَنْفِقُوْا مِمَّا رَزَقْنٰكُمْ مِّنْ قَبْلِ اَنْ یَّاْتِیَ یَوْمٌ لَّا بَیْعٌ فِیْهِ وَلَا خُلَّةٌ وَّلَا شَفَاعَةٌ ؕ— وَالْكٰفِرُوْنَ هُمُ الظّٰلِمُوْنَ ۟
خداوند مؤمنین را به انفاق در تمام راههای خیر تشویق مینماید، چون حذف معمول، مفید کلیّت و تعمیم است. و خداوند نعمتهایی را که به آنها ارزانی داشته است، به آنان یادآوری میکند. نیز یادآوری مینماید که اوست آنها را روزی داده، و انواع نعمتها را بخشیده است. و نیز یاد آور میشود که آنها را دستور نداده است تا تمام آنچه را که در دست دارند، انفاق کنند، بلکه خداوند کلمۀ «مِنْ» را به کار گرفته که بیانگر آن است قسمتی از مالهایتان را انفاق کنید. و خداوند در ضمن اینکه آنها را به انفاق فرامیخواند، به آنها خبر میدهد، مالهایی را که در راه خدا خرج میکنند، پیش خداوند مییابند، روزی که مبادلات و خرید و فروش فایدهای ندارد، و هدیه دادن و بخشش و سفارشات پذیرفته نمیشود، بلکه هر کس میگوید: ای کاش که چیزی را پیش میفرستادم! پس در آن روز همۀ اسباب قطع میگردند، مگر طاعت خدا و ایمان به ذات مقدس او که هرگز گسسته نمیشود: ﴿يَوۡمَ لَا يَنفَعُ مَالٞ وَلَا بَنُونَ إِلَّا مَنۡ أَتَى ٱللَّهَ بِقَلۡبٖ سَلِيمٖ﴾ روزی که هیچ مال و فرزند سودی نمیبخشند، مگر کسی که با قلبی سالم نزد خدا آمده باشد. ﴿وَمَآ أَمۡوَٰلُكُمۡ وَلَآ أَوۡلَٰدُكُم بِٱلَّتِي تُقَرِّبُكُمۡ عِندَنَا زُلۡفَىٰٓ إِلَّا مَنۡ ءَامَنَ وَعَمِلَ صَٰلِحٗا فَأُوْلَٰٓئِكَ لَهُمۡ جَزَآءُ ٱلضِّعۡفِ بِمَا عَمِلُواْ وَهُمۡ فِي ٱلۡغُرُفَٰتِ ءَامِنُونَ﴾ و اموال و فرزندانتان شما را به ما نزدیک نمیکنند، مگر کسی که ایمان آورد و کار شایسته انجام دهد. پس ایشان پاداش آنچه انجام دادهاند چند برابر خواهند یافت، و آنها در اتاقهای بهشت در امنیت و آسایش بهسر خواهند برد.
﴿وَمَا تُقَدِّمُواْ لِأَنفُسِكُم مِّنۡ خَيۡرٖ تَجِدُوهُ عِندَ ٱللَّهِ هُوَ خَيۡرٗا وَأَعۡظَمَ أَجۡرٗا﴾ و آنچه برای خودتان از کار خیر پیش بفرستید نزد خداوند خواهید یافت، و آن بهتر و پاداش آن بزرگتر است.
سپس خداوند متعال فرمود: ﴿وَٱلۡكَٰفِرُونَ هُمُ ٱلظَّٰلِمُونَ﴾ و کافران ستمکاراناند، چون خداوند آنها را برای عبادت خویش آفرید، و به آنها روزی داد، و آنها را تندرست نمود، تا از آن در راستای طاعت الهی یاری جویند. اما از هدفی که خداوند آنان را بدان منظور آفریده بود، منحرف شدند، و چیزهایی را با خدا شریک قرار دادند که خداوند دلیلی بر مقبولیّت آنان نازل نکرده است، و از نعمتهای خداوند در مسیر کفر و فسق و گناه کمک جستند، پس آنها جایی برای عدل و انصاف نگذاشتند، از این روی منحصراً آنان را ستمکار نامید.
التفاسير:
255
:
2
اَللّٰهُ لَاۤ اِلٰهَ اِلَّا هُوَ ۚ— اَلْحَیُّ الْقَیُّوْمُ ۚ۬— لَا تَاْخُذُهٗ سِنَةٌ وَّلَا نَوْمٌ ؕ— لَهٗ مَا فِی السَّمٰوٰتِ وَمَا فِی الْاَرْضِ ؕ— مَنْ ذَا الَّذِیْ یَشْفَعُ عِنْدَهٗۤ اِلَّا بِاِذْنِهٖ ؕ— یَعْلَمُ مَا بَیْنَ اَیْدِیْهِمْ وَمَا خَلْفَهُمْ ۚ— وَلَا یُحِیْطُوْنَ بِشَیْءٍ مِّنْ عِلْمِهٖۤ اِلَّا بِمَا شَآءَ ۚ— وَسِعَ كُرْسِیُّهُ السَّمٰوٰتِ وَالْاَرْضَ ۚ— وَلَا یَـُٔوْدُهٗ حِفْظُهُمَا ۚ— وَهُوَ الْعَلِیُّ الْعَظِیْمُ ۟
پیامبر صلی الله علیه وسلم خبر داده است که این آیه بزرگترین آیۀ قرآن است، چون مفاهیم توحید و عظمت و گستردگی صفات باری تعالی را در بردارد. و پروردگار خبر داد که او ﴿ٱللَّهُ﴾ خداوندی است که تمام معانی الوهیت را داراست، و کسی جز او سزاوار الوهیت و شایستۀ پرستش نیست؛ پس الوهیت کسی دیگر و پرستش غیر او، باطل است.﴿ٱلۡحَيُّ﴾ خداوندی که دارای تمام معانی حیات کامل، از قبیل: شنوایی، بینایی، قدرت، اراده و دیگر صفات ذاتی است.
همانطور که او ﴿ٱلۡقَيُّومُ﴾ پایدار است. همۀ صفات افعال در این صفت داخلاند؛ چون او پابرجاست و بر قدرت خودش قایم است، و از تمام آفریدههایش بینیاز است و همۀ آفریدهها را به وجود آورده است، پس او همۀ آفریدهها را بهوجود آورده و همه را زنده و باقی گذارده، و همۀ آنچه را که موجودات برای وجود و بقای خود به آن نیاز دارند به آنها ارزانی داشته است. و از کمال حیات و پا برجایی او این است که ﴿لَا تَأۡخُذُهُۥ سِنَةٞ وَلَا نَوۡمٞ﴾ نه چُرت و نه خواب او را فرا نمیگیرد؛ زیرا چُرت و خواب برای مخلوقی پیش میآید که دچار ضعف و ناتوانی و فروپاشی میشود، و چرت و خواب برای خداوند با عظمت و با شکوه نیست. و خداوند خبر داد که او پادشاه و فرمانروای آسمانها و زمین است. پس همۀ مخلوقات، بندگان و مملوک او هستند و هیچ یک از آنها از این محور بیرون نمیروند. ﴿إِن كُلُّ مَن فِي ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضِ إِلَّآ ءَاتِي ٱلرَّحۡمَٰنِ عَبۡدٗا﴾ همۀ آنچه در آسمانها و زمین هستند، بندهوار پیش خداوند میآیند.
پس او صاحب همۀ ممالک است، و او خداوندی است که دارای صفات فرمانروایی و تصرف و پادشاهی و بزرگی است. و از کمال فرمانروایی او این است که ﴿يَشۡفَعُ عِندَهُۥٓ﴾ کسی نزد او سفارش نمیکند ﴿إِلَّا بِإِذۡنِهِۦ﴾ مگر به اجازه و فرمان او، پس همۀ شفاعتکنندگان و آنهایی که از وجاهت و جایگاهی برخوردارند، بندۀ خداوند هستند، و به سفارشی اقدام نمیکنند مگر اینکه خداوند به آنها اجازه دهد: ﴿قُل لِّلَّهِ ٱلشَّفَٰعَةُ جَمِيعٗاۖ لَّهُۥ مُلۡكُ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضِ﴾ بگو: «شفاعت همه از آنِ خداست، برای اوست پادشاهی آسمانها و زمین». و خداوند به هیچ کس اجازه نمیدهد که شفاعت کند مگر برای کسی که از او راضی باشد. و خداوند جز توحید و یگانگی خویش، و پیروی از پیامبرانش را نمیپسندد، پس هر کس اینگونه نباشد بهرهای از شفاعت نخواهد داشت.
سپس خداوند از علم فراگیر خویش خبر داد و فرمود: آنچه را که فرا روی آفریدهها قرار دارد، میداند، ﴿وَمَا خَلۡفَهُمۡ﴾ و از گذشتههای بسیار دور و بیابتدا مطلع است و هیچ چیز پنهانی بر او پنهان نمیماند: ﴿يَعۡلَمُ خَآئِنَةَ ٱلۡأَعۡيُنِ وَمَا تُخۡفِي ٱلصُّدُورُ﴾ او خیانت چشمها و آنچه را سینهها پنهان میکنند، میداند. و هیچ یک از آفریدههای خداوند به چیزی از علم و معلومات الهی احاطه نمییابد، ﴿إِلَّا بِمَا شَآءَ﴾ مگر آنچه خودش بخواهد، که از آن جمله امور شرعی و قدری است که خداوند آنها را بدان آگاه ساخته است و آن قطرۀ بسیار اندکی است از دریای بیکران معلومات باری تعالی. همانطور که داناترین مخلوقات خداوند که پیامبران و فرشتگان هستند، گفتند: ﴿سُبۡحَٰنَكَ لَا عِلۡمَ لَنَآ إِلَّا مَا عَلَّمۡتَنَآ﴾ تو پاک و منزهی، دانشی نداریم جز آنچه به ما آموختهای.
سپس خداوند از بزرگی و شکوه خویش سخن به میان آورد و خبر داد که کرسی او آسمانها و زمین را فراگرفته است، و آسمانها و زمین و دنیاهایی که در بین آن دو است، به وسیلۀ اسباب و سیستمی که خداوند در جهان هستی به ودیعه نهاده است، حفظ میکند، با وجود این ﴿وَلَا ئَُودُهُۥ﴾ حفاظت آسمانها و زمین برای او سنگین و دشوار نیست؛ چرا که او از کمال عظمت و اقتدار، و حکمتی گسترده برخوردار است.
﴿وَهُوَ ٱلۡعَلِيُّ﴾ و ذات خداوند بر تمام مخلوقات والایی دارد، همچنانکه صفاتش نیز بر صفات سایر مخلوقات والا است. او والا است و بر همۀ مخلوقات چیره است، و موجودات در برابر او ذلیل و تسلیم هستند، و مشکلات و سختیها در برابر او فروتناند، و گردنها در برابر او خوار و ذلیل.
﴿ٱلۡعَظِيمُ﴾ سراسر عظمت و بزرگی و مجد و افتخار است، دلها شیفتۀ او هستند و ارواح او را تعظیم مینمایند، و عارفان میدانند که هرموجود با عظمت و بزرگی در مقابل عظمت خداوندِ بزرگ، ناچیز است. پس چون این آیه مفاهیم بسیار والایی را دربر دارد، شایسته است که بزرگترین آیۀ قرآن باشد. و هرکس که آن را میخواند باید در آن تفکر و اندیشه کند تا قلبش از یقین و عرفان و ایمان سرشار گردد، و از شرارت شیطان محفوظ بماند.
التفاسير:
256
:
2
لَاۤ اِكْرَاهَ فِی الدِّیْنِ ۚ— قَدْ تَّبَیَّنَ الرُّشْدُ مِنَ الْغَیِّ ۚ— فَمَنْ یَّكْفُرْ بِالطَّاغُوْتِ وَیُؤْمِنْ بِاللّٰهِ فَقَدِ اسْتَمْسَكَ بِالْعُرْوَةِ الْوُثْقٰی ۗ— لَا انْفِصَامَ لَهَا ؕ— وَاللّٰهُ سَمِیْعٌ عَلِیْمٌ ۟
این بیانگر آن است که دین اسلام دینی کامل است، چون دلایل آن کامل، و نشانههای آن روشناند. اسلام دین عقل و دانش و فطرت و حکمت، و دین صلاح و اصلاح، و دین حق و هدایت است. پس به خاطر کامل بودن آن و اینکه سرشت و فطرت آن را میپذیرد، نیازی نیست که کسی مجبور گردد تا دین اسلام را بپذیرد؛ زیرا انسان بر انجام چیزی اجبار میشود که از آن متنفر است، و اجبار و اکراه با حقیقت در تضاد است، ضمن اینکه انسان بر پذیرفتن آیینی اجبار میشود که دلایل و نشانههای آن پوشیده باشد، در حالی که هرکس این دین را رد کرده و نپذیرفته باشد به خاطر عناد و کینهورزی بوده است؛ زیرا هدایت از گمراهی مشخص گردیده و برای کسی عذر و دلیلی باقی نمانده است. بین این مطلب و آیات زیادی که جهاد را واجب میگردانند، تضادی نیست؛ زیرا خداوند به پیکار و جنگ دستور داده است تا دین کاملاً از آن او باشد، تا تجاوزِ تجاوزگران دفع گردد.
و مسلمین اجماع کردهاند که جهاد در رکاب رهبر نیک و فاسق ادامه دارد، و نیز اجماع نمودهاند که جهادِ تبلیغی و عملی از فرایضی است که تا ابد ادامه دارد. پس هر مفسری که گمان برده باشد این آیه با آیات جهاد تضاد دارد، و بر این باور باشد که این آیه منسوخ است، سخن او سطحی و ضعیف است. و هرکس در این آیۀ شریفه بیندیشید این موضوع را آن گونه که ما یادآور شدیم، به وضوح در مییابد.
سپس خداوند بیان کرد که مردم به دو گروه تقسیم میشوند: گروهی که به خداوند یگانه و بیشریک ایمان آورده، و به طاغوت کفر ورزیدهاند. ـ و طاغوت به هر آن چیزی گفته میشود که با ایمان به خدا متضاد است، از قبیل: شرک و غیره ـ . این گروه بیتردید به دستاویز محکم و ناگسستنی چنگ زدهاند، و بر دین درست قرار دارند، و در نهایت به خدا و سرای بهشت میرسند.
و گروه دوم کسانی هستند که به خدا ایمان نیاورده، و به او کفر ورزیده، و به طاغوت ایمان آوردهاند، و برای همیشه هلاک گردیده، و به عذاب جاودانگی مبتلا میشوند.
﴿وَٱللَّهُ سَمِيعٌ﴾ و خداوند همۀ صداها را علی رغم اختلاف زبانها و تفاوت نیازها میشنود، و دعای دعاکنندگان و شیونِ زاریکنندگان را میشنود. ﴿عَلِيمٌ﴾ به آنچه سینهها پنهان داشتهاند، و نیز به دیگر امور پنهان، داناست، پس خداوند هرکس را برحسب کار و نیّتش مجازات مینماید.
التفاسير:
