የቅዱስ ቁርዓን ይዘት ትርጉም - የፋርስኛ ትርጉም ‐ ተፍሲረ አስሰዕዲ
የገፅ ቁጥር:
179
:
7
وَلَقَدْ ذَرَاْنَا لِجَهَنَّمَ كَثِیْرًا مِّنَ الْجِنِّ وَالْاِنْسِ ۖؗ— لَهُمْ قُلُوْبٌ لَّا یَفْقَهُوْنَ بِهَا ؗ— وَلَهُمْ اَعْیُنٌ لَّا یُبْصِرُوْنَ بِهَا ؗ— وَلَهُمْ اٰذَانٌ لَّا یَسْمَعُوْنَ بِهَا ؕ— اُولٰٓىِٕكَ كَالْاَنْعَامِ بَلْ هُمْ اَضَلُّ ؕ— اُولٰٓىِٕكَ هُمُ الْغٰفِلُوْنَ ۟
خداوند متعال با بیان اینکه گمراهان و پیروان شیطان زیاد هستند، میفرماید: ﴿وَلَقَدۡ ذَرَأۡنَا لِجَهَنَّمَ كَثِيرٗا مِّنَ ٱلۡجِنِّ وَٱلۡإِنسِ﴾ و برای جهنم تعداد زیادی از جنها و انسانها را پدید آورده، و منتشر کرده ایم که حیوانات از آنها بهتر هستند.
﴿لَهُمۡ قُلُوبٞ لَّا يَفۡقَهُونَ بِهَا﴾ آنان دلهایی دارند که با آن نمیفهمند؛ یعنی آگاهی و دانش به دلهایشان راه نمییابد، و هدف از آگاه نمودنشان، فقط اقامهی حجت است و بس.
﴿وَلَهُمۡ أَعۡيُنٞ لَّا يُبۡصِرُونَ بِهَا﴾ و چشمهایی دارند که با آن چیزی را که بهسودشان باشد نمیبینند، و فایده و منفعت خود را تشخیص نمیدهند.
﴿وَلَهُمۡ ءَاذَانٞ لَّا يَسۡمَعُونَ بِهَآ﴾ و گوشهایی دارند که با آن نمیشنوند؛ شنیدنی که معنی و مفهوم آن بهدلهایشان راه یابد. ﴿أُوْلَٰٓئِكَ﴾ کسانی که دارای این صفات زشت هستند، ﴿كَٱلۡأَنۡعَٰمِ﴾ مانند چهارپایانی هستند که عقل ندارند؛ زیرا آنچه را که فانی است، بر آنچه که باقی میماند و ماندگار است، ترجیح میدهند.پس عقل را از دست دادهاند. ﴿بَلۡ هُمۡ أَضَلُّ﴾ بلکه از چهارپایان و حیوانات سرگشتهتر میباشند؛ زیرا چهارپایان در راستای هدفی که برای آن آفریده شدهاند، حرکت میکنند، و نفع و ضرر خود را درک مینمایند.
بنابراین حیوانات از اینها بهترند. ﴿أُوْلَٰٓئِكَ هُمُ ٱلۡغَٰفِلُونَ﴾ و ایشان بیخبراناند، و از مفیدترین چیزها غافل ماندهاند؛ از ایمان به خدا و اطاعت و ذکر او غافل شدهاند. به آنان دل و گوش و چشم داده شده است تا آنان را بر انجام دستورات خدا کمک کند، اما از این ابزار بر ضد این هدف کمک گرفتند.
پس سزاوارند که خداوند آنها را برای آتش بیافریند. آنها را برای آتش آفرید، و اعمالی را انجام میدهند که یاران آتش آن را انجام میدهند. و اما کسی که از این اعضا در راستای عبادت خدا بهره بگیرد، و دلش را از ایمان به خدا و محبت او سرشار نماید، و از خدا غافل نباشد، پس او اهل بهشت است، و کارهای اهل بهشت را انجام میدهد.
التفاسير:
180
:
7
وَلِلّٰهِ الْاَسْمَآءُ الْحُسْنٰی فَادْعُوْهُ بِهَا ۪— وَذَرُوا الَّذِیْنَ یُلْحِدُوْنَ فِیْۤ اَسْمَآىِٕهٖ ؕ— سَیُجْزَوْنَ مَا كَانُوْا یَعْمَلُوْنَ ۟
این بیان بزرگی، شکوه، و گستردگی صفات خدا است، که او را نامهای بسیار زیبایی است. او دارای هر نام نیکی است و ضابطۀ آن این است که هر اسمی بر صفت بزرگی از صفات کمال دلالت نماید، و خوب و زیبا باشد، خداوند از آن برخوردار است. اما اگر این نام بر صفت دلالت نکند و فقط عَلَم محض باشد، دراین صورت نیکو نیست. وهمچنین اگر نام بر صفتی دلالت نماید که صفت کمال نباشد، بلکه یا صفت نقص باشد، یا صفتی که هم مدح و هم عیب از آن استنباط شود، آن نام نیز زیبا نخواهد بود. پس هر کدام از نامهای خدا، بر تمام صفاتی که از آن مشتق میشود دلالت مینماید، و تمام معنی آن را در بر میگیرد. مانند «علیم» که بیانگر آن است او علمی دارد که همه چیز را فرا گرفته، و احاطه کرده است. پس، هیچ چیزی حتی به اندازۀ ذرهای در زمین و آسمان از دایرۀ علم او بیرون نیست. و مانند «رحیم» که بیانگر آن است خداوند دارای رحمتی عظیم است که هر چیزی را دربرمیگیرد. و یا مانند «قدیر» که دلالت مینماید او قدرتی فراگیر دارد که هیچ چیزی نمیتواند او را ناتوان کند. و یکی از محاسن و زیبایی نامهایش، این است که او جز به واسطۀ نامهایش خوانده نمیشود. بنابراین فرمود: ﴿فَٱدۡعُوهُ بِهَا﴾ او را با آننامها بخوانید. و این، شامل دعای عبادت و دعای خواستن است. پس هرخواستهای باید با نامی از نامهای خداوند که مناسب آن خواسته است، طلب شود. مثلاً دعا کننده میگوید: بار خدایا! مرا بیامرز، و بر من رحم فرما، همانا تو آمرزنده و مهربان هستی، و توبۀ مرا بپذیر، ای توبه پذیرنده، و مرا روزی بده، ای روزی دهنده، و بر من مهربانیکن ای مهربان و امثال آن. ﴿وَذَرُواْ ٱلَّذِينَ يُلۡحِدُونَ فِيٓ أَسۡمَٰٓئِهِۦۚ سَيُجۡزَوۡنَ مَا كَانُواْ يَعۡمَلُونَ﴾ و ترککنید کسانی را که در نامهای او دست به تحریف میزنند. به زودی سزای آنچه را که میکنند، خواهند دید.
یعنی بهخاطر تحریف نامهای خدا، عقوبت و عذاب داده میشوند. و در حقیقت، «الحاد در نامهای خدا» به معنی تحریف کردن معنای آنها و خارج کردنشان از معانی و مفاهیمی است که برای آن وضع شدهاند، به این صورت که کسی را با آن نامها نامگذاری کنند که شایسته و سزاوار آن نام نیست. همچنانکه مشرکین معبودان خود را با آن نامها نامگذاری میکردند.
و یا اینکه معانی آنها را نفی و تحریف نمایند، و برای آنها معنایی قرار دهند که خداوند و پیامبرش آن معنی را نخواستهاند. و یا اینکه چیزی دیگر را با آن نامها شبیه گردانند. پس واجب است که از الحاد و تحریف و محرّفین نامهای نیکوی خدا پرهیز شود. و در حدیث صحیح از پیامبر صلی الله علیه وسلم آمده است: «همانا خداوند نود و نُه نام دارد، که هرکس آنها را بشناسد و حفظشان کند و به مقتضای آنها عمل نماید، وارد بهشت میشود.»
التفاسير:
181
:
7
وَمِمَّنْ خَلَقْنَاۤ اُمَّةٌ یَّهْدُوْنَ بِالْحَقِّ وَبِهٖ یَعْدِلُوْنَ ۟۠
از میان کسانی که آفریدهایم گروهی خوب و فاضل هستند که هم خود به تکامل رسیدهاند، و هم دیگران را به سوی کمال راهنمایی کرده، و خود و دیگران را به سوی حق هدایت مینمایند. پس حق را میدانند و به آن عمل میکنند، وآن را میشناسند و به سوی آن و عمل کردن به آن فرا میخوانند. ﴿وَبِهِۦ يَعۡدِلُونَ﴾ و با آن میان مردم در قضاوتهایی که در مورد اموال و خون و حقوق و گفتهها و غیره دارند، به عدل و داد قضاوت میکنند. ایشان، پیشوایان هدایت و چراغهای تاریکی هستند. آنان کسانیاند که خداوند نعمت ایمان و عمل صالح و تواصی به حق و شکیبایی را به آنان ارزانی داشته است، و در زمرۀ صدیقین قرار دارند، که مقامشان بعد از مقام رسالت است. و آنها در میان خودشان مراتب و مقامهای متفاوتی دارند؛ و هر یک بر حسب حالت و وضعیتی که دارد، مقامش با دیگری متفاوت است. پس پاک است خدایی که رحمت خویش را به هرکس که بخواهد، اختصاص میدهد؛ و خداوند دارای بخشش و فضل بزرگ است.
التفاسير:
182
:
7
وَالَّذِیْنَ كَذَّبُوْا بِاٰیٰتِنَا سَنَسْتَدْرِجُهُمْ مِّنْ حَیْثُ لَا یَعْلَمُوْنَ ۟ۚ
کسانی که آیات خدا را که بر صحت آنچه محمد صلی الله علیه وسلم از هدایت آورده است دلالت مینماید، تکذیب میکنند؛ به گونهای که آن را رد نموده و قبول نمینمایند، ﴿سَنَسۡتَدۡرِجُهُم مِّنۡ حَيۡثُ لَا يَعۡلَمُونَ ﴾ آنان را کم کم و از جایی که نمیدانند، به سوی عذاب میکشانیم، به این صورت که خداوند روزیهای فراوان به سوی آنان سرازیر میکند
التفاسير:
183
:
7
وَاُمْلِیْ لَهُمْ ؕ— اِنَّ كَیْدِیْ مَتِیْنٌ ۟
﴿وَأُمۡلِي لَهُمۡ﴾ و به آنان مهلت میدهیم تا جایی که گمان میبرند آنها دچار عذاب و سزا نخواهند شد؛ پس بر کفر و سرکشی و شر و بدی خود میافزایند. و به همین سبب عقوبت آنان فزونی میگیرد، و عذابشان چند برابر میشود. پس آنان از راهی که نمیدانند، به خود زیان میرسانند. بنابراین فرمود: ﴿إِنَّ كَيۡدِي مَتِينٌ﴾ همانا حیلۀ من قوی و مستحکم است.
التفاسير:
184
:
7
اَوَلَمْ یَتَفَكَّرُوْا ٚ— مَا بِصَاحِبِهِمْ مِّنْ جِنَّةٍ ؕ— اِنْ هُوَ اِلَّا نَذِیْرٌ مُّبِیْنٌ ۟
﴿أَوَلَمۡ يَتَفَكَّرُواْۗ مَا بِصَاحِبِهِم مِّن جِنَّةٍ﴾ یعنی چرا فکرشان را به کار نمیبرند و نمینگرند که همنشین آنان صلی الله علیه وسلم که او را میشناسند، و هیچ چیزی از حالت وی بر آنان پوشیده نیست، دیوانه نمیباشد؟ پس باید به اخلاق و رهنمود و علایم و صفات او بنگرند، و به آنچه که مردم را به سوی آن دعوت میکند، بنگرند، و اینکه از کاملترین صفات برخوردار است، و جز کاملترین اخلاق در او نیست، و عقل و نظرش از عقل ورأی همۀ جهانیان بالاتر است، و او جز به خوبی فرا نمیخواند، و جز از بدی باز نمیدارد.
پس ای خردمندان! آیا چنین فردی دیوانه است؟! یا اینکه او پیشوای بزرگ، و نصیحت کنندۀ آشکار، و بخشندۀ بزرگوار و دلسوز و مهربان است؟! بنابراین، ﴿إِنۡ هُوَ إِلَّا نَذِيرٞ مُّبِينٌ﴾ او تنها بیم دهنده ای آشکار است؛ مردم را به سوی آنچه که آنان را از عذاب نجات میدهد، و پاداش را برای آنان محقق میدارد، دعوت میکند.
التفاسير:
185
:
7
اَوَلَمْ یَنْظُرُوْا فِیْ مَلَكُوْتِ السَّمٰوٰتِ وَالْاَرْضِ وَمَا خَلَقَ اللّٰهُ مِنْ شَیْءٍ ۙ— وَّاَنْ عَسٰۤی اَنْ یَّكُوْنَ قَدِ اقْتَرَبَ اَجَلُهُمْ ۚ— فَبِاَیِّ حَدِیْثٍ بَعْدَهٗ یُؤْمِنُوْنَ ۟
﴿أَوَلَمۡ يَنظُرُواْ فِي مَلَكُوتِ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضِ﴾ آیا در ملکوت آسمانها و زمین نمینگرند؟ پس آنان وقتی که به آن بنگرند، دلایلی بر یگانگی پروردگارشان خواهند یافت که بر صفات کمال او دلالت مینمایند. ﴿وَ﴾ نیز باید به همۀ، ﴿مَا خَلَقَ ٱللَّهُ مِن شَيۡءٖ﴾ آنچه خدا آفریده است، بنگرند؛ زیرا تمامی اجزای جهان، بزرگترین دلیل بر علم خدا و قدرت و حکمت و گستردگی رحمت و احسان و نفوذِ مشیت و خواست او و دیگر صفات عظیمی که بیانگر آن است. خداوند در «خلق» و «تدبیر» منفرد است، و این ایجاب مینماید که تنها او معبود شایسته و پسندیده باشد، و پاک و منزه و یگانه دانسته شود، و تنها دوستی و محبت او در دلها جای گیرد.
﴿وَأَنۡ عَسَىٰٓ أَن يَكُونَ قَدِ ٱقۡتَرَبَ أَجَلُهُمۡ﴾ و باید به حال خود بنگرند و قبل از اینکه اجلشان نزدیک شود و مرگِ ناگهانی در حالی که آنها در غفلت به سر میبرند و رویگردان هستند -آنها را فرا بگیرد، به خویشتن نظری بیفکنند. پس اگر مرگ فرا رسد، نمیتوانند آنچه را که در گذشته از دست دادهاند، جبران نمایند. ﴿فَبِأَيِّ حَدِيثِۢ بَعۡدَهُۥ يُؤۡمِنُونَ﴾ پس اگر به این کتاب بزرگ ایمان نیاورند، به چه سخنی ایمان میآورند؟! آیا به کتابهای دروغین وگمراه کننده ایمان میآورند؟ یا به سخن هر دروغ پرداز و افترا کنندهای؟!
التفاسير:
186
:
7
مَنْ یُّضْلِلِ اللّٰهُ فَلَا هَادِیَ لَهٗ ؕ— وَیَذَرُهُمْ فِیْ طُغْیَانِهِمْ یَعْمَهُوْنَ ۟
و برای گمراه، هیچ راه هدایتی نیست. بنابراین خداوند متعال فرمود: ﴿مَن يُضۡلِلِ ٱللَّهُ فَلَا هَادِيَ لَهُۥۚ وَيَذَرُهُمۡ فِي طُغۡيَٰنِهِمۡ يَعۡمَهُونَ﴾ و خدا هر کس را گمراه سازد، هدایتکنندهای ندارد، و آنان را در گمراهیشان سرگشته رها میکند؛ یعنی در حالت حیران وتردد، آنها را به حال خود رها میکند. پس، از سرکشیشان بیرون نمیآیند، و به حق راه نمییابند.
التفاسير:
187
:
7
یَسْـَٔلُوْنَكَ عَنِ السَّاعَةِ اَیَّانَ مُرْسٰىهَا ؕ— قُلْ اِنَّمَا عِلْمُهَا عِنْدَ رَبِّیْ ۚ— لَا یُجَلِّیْهَا لِوَقْتِهَاۤ اِلَّا هُوَ ؔؕۘ— ثَقُلَتْ فِی السَّمٰوٰتِ وَالْاَرْضِ ؕ— لَا تَاْتِیْكُمْ اِلَّا بَغْتَةً ؕ— یَسْـَٔلُوْنَكَ كَاَنَّكَ حَفِیٌّ عَنْهَا ؕ— قُلْ اِنَّمَا عِلْمُهَا عِنْدَ اللّٰهِ وَلٰكِنَّ اَكْثَرَ النَّاسِ لَا یَعْلَمُوْنَ ۟
خداوند متعال به پیامبرش محمد صلی الله علیه وسلم میفرماید: ﴿يَسَۡٔلُونَكَ﴾ تکذیبکنندگان کلّه شق و سرسخت، تو را ﴿عَنِ ٱلسَّاعَةِ أَيَّانَ مُرۡسَىٰهَا﴾ از قیامت میپرسند، که چه وقت قیامت میآید ومردم را فرا میگیرد؟
﴿قُلۡ إِنَّمَا عِلۡمُهَا عِندَ رَبِّي﴾ بگو: تنها پروردگارم به آن آگاه است؛ یعنی اطلاع از آن، مختص خداوند تعالی است.
﴿لَا يُجَلِّيهَا لِوَقۡتِهَآ إِلَّا هُوَ﴾ کسی جز خدا، آن را در وقت معینی که برای برپایی آن در نظر گرفته شده است، پدیدار نمیسازد.
﴿ثَقُلَتۡ فِي ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضِ﴾ اطلاع از آن بر اهل آسمانها و زمین پوشیده است، و احوالات قیامت بر آنان دشوار است و از آن میترسند.
﴿لَا تَأۡتِيكُمۡ إِلَّا بَغۡتَةٗ﴾ ناگهان از راهی که نمیدانید و برای آن آمادگی ندارید، بهسراغتان میآید.
﴿يَسَۡٔلُونَكَ كَأَنَّكَ حَفِيٌّ عَنۡهَا﴾ آنها حریصاند تا دربارۀ قیامت از تو بپرسند، گویا تو به شدت در پی آنی که از زمان وقوع آن خبر حاصل کنی، و نمیدانند که تو به خاطر کمالِ شناختی که نسبت به پروردگارت داری، و به خاطر اینکه میدانی سؤال از چه چیزهایی سود و منفعت دارد، به سؤال کردن در مورد آن توجه نمیکنی، و بر این امر حریص نیستی. پس چرا به شما اقتدا نمیکنند، و از این اصرار و الحاح در مورد پرسش از آن، دست برنمیدارند؟! زیرا زمان وقوع قیامت را هیچ پیامبر و فرشتۀ مقربی نمیداند، و این از اموری است که خداوند آن را به خاطر کمال حکمت و گستردگی علم و آگاهیاش، بر مردم پوشیده نگاه داشته است.
﴿قُلۡ إِنَّمَا عِلۡمُهَا عِندَ ٱللَّهِ وَلَٰكِنَّ أَكۡثَرَ ٱلنَّاسِ لَا يَعۡلَمُونَ﴾ بگو: فقط خداوند از آن آگاه است، اما بیشتر مردم نمیدانند. بنابراین بر دانستن چیزی حریص هستند که شایسته نیست بر آن حرص بورزند. بهویژه اینها پرسش از چیزهای مهمتر را ترک مینمایند، وآنچه را که دانستنش واجب است رها میکنند، سپس به چیزی روی میآورند که هیچ کس نمیتواند آن را بداند و دریابد، و از آنان نیز خواسته نشده است که آن را بدانند.
التفاسير:
