ការបកប្រែអត្ថន័យគួរអាន - ការបកប្រែជាភាសាពែរ្ស - តាហ្វសៀរ អាស-សាក់ទី
លេខទំព័រ:
36
:
6
اِنَّمَا یَسْتَجِیْبُ الَّذِیْنَ یَسْمَعُوْنَ ؔؕ— وَالْمَوْتٰی یَبْعَثُهُمُ اللّٰهُ ثُمَّ اِلَیْهِ یُرْجَعُوْنَ ۟
خداوند متعال به پیامبرش صلی الله علیه وسلم میفرماید:
﴿إِنَّمَا يَسۡتَجِيبُ ٱلَّذِينَ يَسۡمَعُونَ﴾ دعوت تو را کسی میپذیرد، و رسالت تو را کسانی لبیک میگویند، و از امر و نهی تو فرمان میبرند که آنچه را به آنان سود میدهد، با دلهایشان بشنوند، و آنان، خردمندان و صاحبان شنواییاند. و منظور از شنیدن در اینجا شنیدن و پذیرش قلبی است، و گرنه نیکوکار و بدکار در گوش کردنِ صرف برابرند. پس همۀ مکلّفین با شنیدن آیات خدا بر آنان اتمام حجت شده، و برای آنان عذری در عدم پذیرش باقی نمانده است.
﴿وَٱلۡمَوۡتَىٰ يَبۡعَثُهُمُ ٱللَّهُ ثُمَّ إِلَيۡهِ يُرۡجَعُونَ﴾ و مردگان را خدا بر میانگیزد سپس به سوی او بازگردانده میشوند. احتمال دارد که معنی ﴿وَٱلۡمَوۡتَىٰ...﴾ مقابل معنای مذکور ﴿إِنَّمَا يَسۡتَجِيبُ ٱلَّذِينَ يَسۡمَعُونَ﴾ باشد.
یعنی کسانی دعوت تو را میپذیرند که دلهایشان زنده است، و اما کسانی که دلهایشان مرده است و سعادت خود را نمیدانند، و آنچه را که سبب نجاتشان است، احساس نمیکنند، دعوت تو را نمیپذیرند و از تو فرمان نمیبرند. و میعادگاه آنان، روز قیامت است که خداوند آنان را زنده میکند و سپس به سوی او باز میگردند. و احتمال دارد که ظاهر آیه مد نظر باشد و خداوند میخواهد بر مسألۀ معاد تاکید نماید که او مردگان را در روز قیامت برخواهد انگیخت و آنان را از آنچه که میکردهاند، آگاه میسازد. و این متضمن تشویق برای اجابت فراخوانی خدا و پیامبر، و ترساندن از عدمِ اجابت خدا و پیامبر است.
التفاسير:
37
:
6
وَقَالُوْا لَوْلَا نُزِّلَ عَلَیْهِ اٰیَةٌ مِّنْ رَّبِّهٖ ؕ— قُلْ اِنَّ اللّٰهَ قَادِرٌ عَلٰۤی اَنْ یُّنَزِّلَ اٰیَةً وَّلٰكِنَّ اَكْثَرَهُمْ لَا یَعْلَمُوْنَ ۟
﴿وَقَالُواْ﴾ و تکذیبکنندگان از روی سرسختی و کینهتوزی گفتند: ﴿لَوۡلَا نُزِّلَ عَلَيۡهِ ءَايَةٞ مِّن رَّبِّهِۦ﴾ چرا دلیل و معجزهای ـ از دلایلی که آنها با عقلهای فاسد و نظرهای باطل خود درخواست میکردند ـ بر او نازل نمی گردد؟
همچنانکه گفتند: ﴿وَقَالُواْ لَن نُّؤۡمِنَ لَكَ حَتَّىٰ تَفۡجُرَ لَنَا مِنَ ٱلۡأَرۡضِ يَنۢبُوعًا أَوۡ تَكُونَ لَكَ جَنَّةٞ مِّن نَّخِيلٖ وَعِنَبٖ فَتُفَجِّرَ ٱلۡأَنۡهَٰرَ خِلَٰلَهَا تَفۡجِيرًا أَوۡ تُسۡقِطَ ٱلسَّمَآءَ كَمَا زَعَمۡتَ عَلَيۡنَا كِسَفًا أَوۡ تَأۡتِيَ بِٱللَّهِ وَٱلۡمَلَٰٓئِكَةِ قَبِيلًا...﴾ و گفتند: «تا از زمین چشمهای برای ما نجوشانی، هرگز به شما ایمان نمیآوریم. یا [باید] برای تو باغی از درختان خرما و انگور باشد، و آشکارا از میان آنها جویبارها روان سازی، یا چنانکه ادعا میکنی، آسمان را پاره پاره بر ما فرود اندازی، یا خدا و فرشتگان را در برابر [ماحاضر] آوری...».
﴿قُلۡ﴾ در پاسخ آنان بگو: ﴿إِنَّ ٱللَّهَ قَادِرٌ عَلَىٰٓ أَن يُنَزِّلَ ءَايَةٗ﴾ خداوند توانا است که هر دلیلی را نازل نماید. پس بدون شک او بر انجام این کارها توانا است. چگونه میتوان در قدرت او شک کرد، در صورتی که همۀ هستی تسلیم قدرت او بوده، و در برابر فرمانروایی و پادشاهی او رام شده است؟
﴿وَلَٰكِنَّ أَكۡثَرَهُمۡ لَا يَعۡلَمُونَ﴾ اما بیشترشان نمیدانند. پس آنان به سبب نادانیشان، دلایلی را می خواهند که برای آنان بد است؛ زیرا اگر آن دلایل پیش آنها بیاید و به آن ایمان نیاورند، بدون درنگ عذاب خدا آنها را درخواهد گرفت، و این سنت خدا است، و سنت خدا هرگز دگرگون نمی شود. با این وجود اگر منظورشان آیههایی باشد که حق را برای آنان بیان دارد، و راه را برایشان روشن سازد، محمد صلی الله علیه وسلم هر آیۀ قاطع و حجت روشنی را که مبین حق و حقیقت است، برای آنان آورده است، طوری که آدمی میتواند بر هر مسئلهای از مسائل دین، چندین دلیل عقلی و نقلی بیاورد، به صورتی که کوچکترین شک و تردیدی دردل باقی نماند. پس با برکت است خداوندی که پیامبرش را با هدایت و دین حق فرستاده، و او را با دلایل روشن یاری کرده است؛ تا هرکس که هلاک میشود، از روی دلیل هلاک گردد؛ و هرکس که زنده میماند از روی دلیل زنده باشد. و خداوند شنوا و دانا است.
التفاسير:
38
:
6
وَمَا مِنْ دَآبَّةٍ فِی الْاَرْضِ وَلَا طٰٓىِٕرٍ یَّطِیْرُ بِجَنَاحَیْهِ اِلَّاۤ اُمَمٌ اَمْثَالُكُمْ ؕ— مَا فَرَّطْنَا فِی الْكِتٰبِ مِنْ شَیْءٍ ثُمَّ اِلٰی رَبِّهِمْ یُحْشَرُوْنَ ۟
همۀ حیواناتِ زمین و آسمان از قبیل: چهارپایان و حیوانات وحشی و پرندگان، گروههایی مانند شما هستند؛ و هریک را آفریدهایم، همانطور که شما را آفریدهایم؛ و به آنان روزی میدهیم همانطور که به شما روزی میدهیم؛ و مشیّت و قدرت ما بر آنان جاری است، همانطور که مشیّت و قدرت ما در شما نافذ و جاری است.﴿مَّا فَرَّطۡنَا فِي ٱلۡكِتَٰبِ مِن شَيۡءٖ﴾ و هیچ چیزی را در «لوح محفوظ» فراموش نکرده، و از آن غافل نماندهایم، بلکه هر چیز کوچک و بزرگی را آن گونه که هست، در «لوح محفوظ» ثبت و ضبط کردهایم. پس همۀ حوادث، طبق تقدیر خدا به وقوع میپیوندند. و از این آیه استنباط میشود که کتاب اول [لوح المحفوظ] همۀ کاینات و هستی را در برگرفته، و این یکی از مراحل قضا و تقدیر الهی است؛ زیرا قضا و تقدیر چهار مرحله دارد؛ علم و آگاهی فراگیر خدا به همۀ اشیاء، کتاب خداوند که همۀ موجودات را در برگرفته است، خواست و قدرت فراگیر خداوند که در هر چیزی نافذ و جاری است، و آفرینش همۀ آفریدگان و مخلوقات حتی کارهای بندگان از سوی خدا . و احتمال دارد که منظور از کتاب، قرآن باشد و در این صورت این آیه را همانند آیۀ ﴿وَنَزَّلۡنَا عَلَيۡكَ ٱلۡكِتَٰبَ تِبۡيَٰنٗا لِّكُلِّ شَيۡءٖ﴾ معنی میکنیم؛ یعنی کتاب را بر تو نازل نمودیم که هر چیزی را بیان می دارد. ﴿ثُمَّ إِلَىٰ رَبِّهِمۡ يُحۡشَرُونَ﴾ سپس همۀ گروهها و امتها جمع گردانده شده، و در روز قیامت در نزد خدا و در آن جایگاه بزرگ و وحشتناک، گرد آورده میشوند. پس خداوند آنان را طبق عدالت و احسان خویش سزا و جزا داده، و اهل آسمان و زمین، او را به خاطر حکمش ستایش می کنند.
التفاسير:
39
:
6
وَالَّذِیْنَ كَذَّبُوْا بِاٰیٰتِنَا صُمٌّ وَّبُكْمٌ فِی الظُّلُمٰتِ ؕ— مَنْ یَّشَاِ اللّٰهُ یُضْلِلْهُ ؕ— وَمَنْ یَّشَاْ یَجْعَلْهُ عَلٰی صِرَاطٍ مُّسْتَقِیْمٍ ۟
این بیان حالت کسانی است که آیات خدا و پیامبرانش را تکذیب میکنند، و دروازۀ هدایت را به روی خود میبندند. و آنان ﴿صُمّٞ﴾ نسبت به شنیدن حق کر هستند، ﴿وَبُكۡمٞ﴾ و نسبت به اظهار حق لالاند، پس آنان جز یاوه و باطل را به زبان نمیآورند ﴿فِي ٱلظُّلُمَٰتِ﴾ و در تاریکیهای جهالت و کفر و ستم و مخالفت و گناهان، غوطهورند. و این بدان معنی است که خداوند آنها را گمراه کرده است، زیرا ﴿ مَن يَشَإِ ٱللَّهُ يُضۡلِلۡهُ وَمَن يَشَأۡ يَجۡعَلۡهُ عَلَىٰ صِرَٰطٖ مُّسۡتَقِيمٖ﴾ هرکس را که خداوند بخواهد، هدایت میکند و بر راه راست قرار می دهد، چون تنها خداوند بر حسب فضل و حکمتش، هدایت مینماید و گمراه می سازد.
التفاسير:
40
:
6
قُلْ اَرَءَیْتَكُمْ اِنْ اَتٰىكُمْ عَذَابُ اللّٰهِ اَوْ اَتَتْكُمُ السَّاعَةُ اَغَیْرَ اللّٰهِ تَدْعُوْنَ ۚ— اِنْ كُنْتُمْ صٰدِقِیْنَ ۟
خداوند متعال به پیامبرش میفرماید: ﴿قُلۡ﴾ به کسانی که برای خدا شریک قرار داده، و کس دیگری را با او برابر میدانند، بگو: ﴿أَرَءَيۡتَكُمۡ إِنۡ أَتَىٰكُمۡ عَذَابُ ٱللَّهِ أَوۡ أَتَتۡكُمُ ٱلسَّاعَةُ أَغَيۡرَ ٱللَّهِ تَدۡعُونَ إِن كُنتُمۡ صَٰدِقِينَ﴾ به من بگویید: «اگر عذاب خدا یا قیامت شما را دریابد، آیا غیر از خدا را به فریاد می خوانید اگر شما راستگویید؟» یعنی زمانی که این دشواری و سختیها و مصایب، شما را دریابد که هرکس شدیداً در صدد آن است آن را از خود دور کند، پس آیا معبودان و بتهایتان را برای دور ساختن آن فرا میخوانید؟ یا اینکه پروردگارتان، آن پادشاه حق و آشکار را، به یاری میطلبید؟!
التفاسير:
41
:
6
بَلْ اِیَّاهُ تَدْعُوْنَ فَیَكْشِفُ مَا تَدْعُوْنَ اِلَیْهِ اِنْ شَآءَ وَتَنْسَوْنَ مَا تُشْرِكُوْنَ ۟۠
﴿بَلۡ إِيَّاهُ تَدۡعُونَ﴾ بلکه تنها او را می خوانید، و اگر بخواهد، هر چیزی را دور میسازد که وی را برای دور ساختنش به فریاد میطلبید، و آنچه را که شریک خدا قرار میدادید، فراموش میکنید. پس رابطۀ شما با انبازهایتان در سختیها، اینگونه است، و آنها را فراموش میکنید؛ زیرا میدانید که آنها نمیتوانند زیان و فایدهای برسانند، و مالک مرگ و زندگی و گرد آوردن نیستند. اما خدا را میخوانید؛ چون میدانید او ضارّ و نافع است، و او دعای هر درماندهای را اجابت میکند، پس چرا در هنگام خوشی و راحتی، به خدا شرک ورزیده و برای او شریکانی قرار میدهید؟ آیا شما هیچ سند عقلی یا نقلی مبنی بر صحت این کار دارید، یا بر خدا دروغ میبندید؟
التفاسير:
42
:
6
وَلَقَدْ اَرْسَلْنَاۤ اِلٰۤی اُمَمٍ مِّنْ قَبْلِكَ فَاَخَذْنٰهُمْ بِالْبَاْسَآءِ وَالضَّرَّآءِ لَعَلَّهُمْ یَتَضَرَّعُوْنَ ۟
خداوند متعال میفرماید: ﴿وَلَقَدۡ أَرۡسَلۡنَآ إِلَىٰٓ أُمَمٖ مِّن قَبۡلِكَ﴾ و به سوی امتهای قبل از تو، پیامبرانی را فرستادیم، پس آنان پیامبران ما را تکذیب کردند و آیات ما را انکار نمودند، ﴿فَأَخَذۡنَٰهُم بِٱلۡبَأۡسَآءِ وَٱلضَّرَّآءِ﴾ و آنان را به فقر و بیماری و آفت و مصیبت گرفتار نمودیم، و این ناشی از رحمت ما نسبت به آنان بود.
﴿لَعَلَّهُمۡ يَتَضَرَّعُونَ﴾ تا شاید به درگاه ما فروتنی و زاری کنند، و در هنگام سختیها به ما پناه آورند.
التفاسير:
43
:
6
فَلَوْلَاۤ اِذْ جَآءَهُمْ بَاْسُنَا تَضَرَّعُوْا وَلٰكِنْ قَسَتْ قُلُوْبُهُمْ وَزَیَّنَ لَهُمُ الشَّیْطٰنُ مَا كَانُوْا یَعْمَلُوْنَ ۟
﴿فَلَوۡلَآ إِذۡ جَآءَهُم بَأۡسُنَا تَضَرَّعُواْ وَلَٰكِن قَسَتۡ قُلُوبُهُمۡ﴾ اما چرا وقتی که به عذاب ما گرفتار شدند، زاری و فروتنی نکردند، و دلهایشان سخت شد؟ یعنی دلهایشان تبدیل به سنگ شد، و برای پذیرش حق، نرم نگردید. ﴿وَزَيَّنَ لَهُمُ ٱلشَّيۡطَٰنُ مَا كَانُواْ يَعۡمَلُونَ﴾ و شیطان آنچه را که میکردند، برای آنان آراست؛ پس گمان بردند آنچه که آنان بر آن هستند، دین حقیقی است. پس در برههای از زمان، از باطل بهرهمند شدند و شیطان عقلهایشان را به بازی گرفت.
التفاسير:
44
:
6
فَلَمَّا نَسُوْا مَا ذُكِّرُوْا بِهٖ فَتَحْنَا عَلَیْهِمْ اَبْوَابَ كُلِّ شَیْءٍ ؕ— حَتّٰۤی اِذَا فَرِحُوْا بِمَاۤ اُوْتُوْۤا اَخَذْنٰهُمْ بَغْتَةً فَاِذَا هُمْ مُّبْلِسُوْنَ ۟
﴿فَلَمَّا نَسُواْ مَا ذُكِّرُواْ بِهِۦ فَتَحۡنَا عَلَيۡهِمۡ أَبۡوَٰبَ كُلِّ شَيۡءٍ﴾ پس وقتی آنچه را که به آن پند داده شده بودند فراموش کردند، درهای هر چیزی را به روی آنان گشودیم؛ یعنی دروازۀ نعمتهای دنیا و لذتهای آن و آنچه را که سبب غفلت میشود، به روی آنان گشودیم.
﴿حَتَّىٰٓ إِذَا فَرِحُواْ بِمَآ أُوتُوٓاْ أَخَذۡنَٰهُم بَغۡتَةٗ فَإِذَا هُم مُّبۡلِسُونَ﴾ تا اینکه بدانچه داده شده بودند، شاد و خوشحال شدند، و ما ناگهان آنان را گرفتیم، پس ناگهان نااُمید و سرگشته شدند؛ یعنی از هر چیزی مأیوس شدند، و این سختترین نوع عذاب است که ناگهان، و درحالی که در آرامش هستند، گرفته شوند، تا مجازاتشان سختتر و مصیبتشان بزرگتر گردد.
التفاسير:
