دا چې بیان شو د وژلو د مشرکینو نه، او ویشتل د هغوی تر دې چې ناکام شول او په شا وتختیدل، او ښېګڼه کول د مومنانو سره په کامیابولو د دوی په خپل دښمن باندې؛ دا ټول د الله تعالی له طرفه وو، او بیشکه الله تعالی کمزوری کوونکی دی چل ول د کافرانو لره؛ هغوی چې اسلام ته چلونه جوړوي.
که تاسو غواړئ -ای مشرکینو- دا چې الله تعالی خپل عذاب او سزا په ظالمانو او تیري کوونکو باندې راولي نو بیشکه په تاسو يې راوستلی هغه عذاب چې تاسو غوښتلی، نو په تاسو یې داسې قسم عذاب رالیږلی چې سزا وه ستاسو لپاره او عبرت و لپاره د پرهیزګارانو، او که چیرته تاسو بند شئ د دې د غوښتلو نه نو دا به ستاسو لپاره ډیره غوره وي، نو شاید چې هغه تاسو ته مهلت درکړی وي او په تلوار سره یې ستاسو نه غچ نه وي اخیستلی، او که چیرته تاسو راوګرځئ د دې غوښتلو ته او د مسلمانانو سره جنګ کولو ته نو مونږ به راوګرځو په عذاب راوستلو سره په تاسو باندې او کامیابئ د مومنانو ته، او څه فایده به درنه کړي تاسو ته ستاسو ډله او نه ستاسو ملګري او اګر که دا ډیر تعداد او ډیرو تیاریو والا وي سره د کم عدد د مومنانو نه، او بیشکه الله تعالی د مومنانو سره دی په مرسته او تایید سره، او د چا سره چې الله تعالی وي نو په هغه باندې هیڅوک هم نشي کامیابیدلی.
بیشکه بدتر د هغه چا نه چې حرکت کوي په مخ د ځمکه باندې د مخلوقاتو نه د الله تعالی په نزد هغه څوک دي چې کاڼه دي هغوی حق نه اوري په اوریدلو د قبولیت سره، ګونګیان دي حق نه وايې، پس نو دوی هغه څوک دي چې د الله تعالی په حکمونو او منهیاتو نه پوهیږي.
او که چیرته الله تعالی دا ګڼلې وای چې په دې دروغ ګڼونکو مشرکینو کې خیر شته نو خامخا به يې دوی ته اورول کړی وی داسې اورول چې دوی پرې فایده اخیستلې وی، او د دې په وجه دوی په دلیلونو او معجزو پوهه شوي وی، خو لیکن الله تعالی پوهیږي چې په دوی کې خیر نشته، او که چیرته الله پاک دوی ته دا اورولی وی -فرضا- نو خامخا دوی به د حسد له وجې نه د ایمان نه مخ اړولی و، او حال دا چې دوی مخ اړوونکي دي.
او ځان وساتئ -ای مومنانو- د هغه عذاب نه چې په تاسو کې یوازې ګناهګار ته نه رسیږي، بلکې ګناهګار او غیر ګناهګار ټولو ته رسیږي، او دا هغه وخت چې کله ظلم ډير شي نو څوک يې نه بدلوي (نه بندوي)، او یقین وکړئ چې بیشکه الله تعالی سخت عذاب والا دی هغه چا ته چې نافرماني يې کوي؛ نو د هغه د نافرمانۍ څخه ځان وساتئ.
التفاسير:
من فوائد الآيات في هذه الصفحة:
• من كان الله معه فهو المنصور وإن كان ضعيفًا قليلًا عدده، وهذه المعية تكون بحسب ما قام به المؤمنون من أعمال الإيمان.
الله تعالی چې د چا سره وي نو هغه کامیاب دی او اګر که تعداد یې کم وي، او دا د الله شتوالی د هر مومن سره د هغه د عملونو مطابق وي.
• المؤمن مطالب بالأخذ بالأسباب المادية، والقيام بالتكليف الذي كلفه الله، ثم يتوكل على الله، ويفوض الأمر إليه، أما تحقيق النتائج والأهداف فهو متروك لله عز وجل.
مومن په دې مکلف دی چې مادي اسباب وکاروي، او هغه کار وکړي په کوم چې الله تعالی مکلف کړی، بیا به په الله تعالی توکل کوي، او هغه ته به خپل ټول کار سپاري، هر چې د هدف او د اخري نتیجي ښکاره کیدل دي نو هغه الله تعالی ته پریښودونکي دي.
• في الآيات دليل على أن الله تعالى لا يمنع الإيمان والخير إلا عمَّن لا خير فيه، وهو الذي لا يزكو لديه هذا الإيمان ولا يثمر عنده.
په آیتونو کې دلیل دی په دې خبره چې بیشکه الله تعالی ایمان او خیر نه منع کوي مګر د هغه چا نه چې په هغه کې خیر نه وي، او دا هغه کس دی چې د هغه سره دا ایمان نه زیاتیږي او نه ورسره څه فایده ورکوي.
• على العبد أن يكثر من الدعاء: يا مقلب القلوب ثبِّت قلبي على دينك، يا مُصرِّف القلوب اصرف قلبي إلى طاعتك.
بنده ته لازم دي چې دا دعا ډیره ووايې: ای د زړونو اړوونکیه زما زړه ستا په دین باندې مضبوط کړه، ای د زړونو اړوونکیه زما زړه ستا تابعدارۍ ته واړوه.
• أَمَرَ الله المؤمنين ألا يُقِرُّوا المنكر بين أظهرهم فيعُمَّهم العذاب.
الله تعالی مومنانو ته امر کړی چې د ګناه په کار باندې په خپلو کې چپ پاتې نشي کنه الله تعالی به ټولو ته عذاب ورکړي.