Биз жин ва инсдан кўпларини аниқ жаҳаннам учун яратдик. Чунки Биз уларнинг жаҳаннам учун амал қилишларини олдиндан билардик. Уларнинг диллари бору, аммо фойда-зарарни ажрата олмайдилар, кўзлари бору, аммо Аллоҳнинг уфқлардаги ва уларнинг ўзларидаги оят-аломатларини ибрат кўзи билан кўра олмайдилар, қулоқлари бору, аммо Аллоҳнинг оятларини тадаббур билан тингламайдилар. Улар мана шундай сифатлари билан ақлсизликда ҳайвонга ўхшайдилар. Балки, ҳайвондан ҳам адашганроқдирлар. Улар Аллоҳга ва охират кунига иймон келтиришдек буюк неъматнинг қадрига етмаган ғофиллардир.
Аллоҳнинг улуғлиги ва комиллигига далолат қилувчи гўзал исмлари бордир. Аллоҳга дуо қилаётганингизда ўша исмлар билан илтижо қилингиз. Бу исмлар борасида ҳақдан адашиб, Аллоҳдан бошқани ўша исмлар билан номлайдиган ёки уларни инкор қиладиган ёхуд уларни ўзгартирадиган ё бошқа нарсага ўхшатадиган кимсалардан юз ўгирингиз. Ҳақдан адашган бу кимсалар учун қилган ёмон ишлари туфайли аламли азоб бордир.
Биз яратган одамлар орасида ўзлари ҳақ сари ҳидоят топган, бошқаларни ҳам ҳаққа чақирадиган ва ҳақ билан ҳукм юритиб, ҳеч кимга зулм қилмайдиган бир жамоат ҳам бор.
Улар Аллоҳнинг осмонлару ердаги мулки ҳақида, уларда яратган ҳайвоноту наботот тўғрисида ва ажаллари яқинлашиб қолган бўлиши ҳам мумкинлиги хусусида фикр юритиб, фурсат борида тавбага ошиқмайдиларми? Улар Қуръонга ҳамда ундаги хуш ваъдаю огоҳлантиришларга ишонмасалар, яна қайси китобга ишонадилар?!
Аллоҳ кимга тавфиқ бермаса ва уни тўғри йўлдан адаштириб қўйса, уни йўлга соладиган бирон йўлбошловчи бўлмас. Аллоҳ уларни куфру залолатларида адашиб-улоқиб юришларига қўйиб беради.
Сиздан анави саркаш ҳақни тан олмайдиганлар Қиёмат қачон бўлиши ҳақида сўрайдилар. Эй Муҳаммад, айтинг: "Мен билмайман. Ҳеч ким билмайди. Уни фақат Аллоҳ билади. Ўз вақти-соати келганда ошкор қилади. Унинг қачон бўлиши само аҳлига ҳам, замин аҳлига ҳам ноаёндир. У тўсатдан, кутилмаганда келади. Улар сиздан худди сиз уни билишга иштиёқманддек сўрайдилар. Билмайдиларки, сиз Парвардигорингизни яхши таниганингиз боис У Зотдан бу ҳақда сўрамайсиз. Эй Муҳаммад, уларга айтинг: "Қиёмат қачон бўлиши ҳақидаги илм ёлғиз Аллоҳнинг даргоҳидадир. Лекин жуда кўп одамлар буни билмайдилар".
التفاسير:
من فوائد الآيات في هذه الصفحة:
• خلق الله للبشر آلات الإدراك والعلم - القلوب والأعين والآذان - لتحصيل المنافع ودفع المضار.
Аллоҳ инсонга билиши ва идрок қилиши учун қалб, кўз, қулоқ берди. Токи, ўзига фойдани жалб қилсин, зарарни эса ўзидан даф қилсин.
• الدعاء بأسماء الله الحسنى سبب في إجابة الدعاء، فيُدْعَى في كل مطلوب بما يناسب ذلك المطلوب، مثل: اللهمَّ تب عَلَيَّ يا تواب.
Аллоҳнинг гўзал номлари билан У Зотга дуо қилиш унинг ижобат бўлишига сабаб бўлади. Нимани сўраётган бўлсангиз, ўшанга мос номи билан илтижо қилинг. Масалан, эй Таввоб-тавбани қабул қилгувчи Зот, тавбамни қабул айла.
• التفكر في عظمة السماوات والأرض، والتوصل بهذا التفكر إلى أن الله تعالى هو المستحق للألوهية دون غيره؛ لأنه المنفرد بالصنع.
Осмонлару ер ҳақида тафаккур қилган одам илоҳликка Аллоҳдан ўзга ҳақдор йўқлигини англайди. Зеро, Аллоҳ ёлғиздир, якка-ягонадир.