ترجمة معاني القرآن الكريم - الترجمة الأوزبكية للمختصر في تفسير القرآن الكريم
رقم الصفحة:
14
:
13
لَهُۥ دَعۡوَةُ ٱلۡحَقِّۚ وَٱلَّذِينَ يَدۡعُونَ مِن دُونِهِۦ لَا يَسۡتَجِيبُونَ لَهُم بِشَيۡءٍ إِلَّا كَبَٰسِطِ كَفَّيۡهِ إِلَى ٱلۡمَآءِ لِيَبۡلُغَ فَاهُ وَمَا هُوَ بِبَٰلِغِهِۦۚ وَمَا دُعَآءُ ٱلۡكَٰفِرِينَ إِلَّا فِي ضَلَٰلٖ
Дуо ҳеч бир шериксиз ёлғиз Аллоҳга қилинур. Мушриклар бут-санамларга дуо қиладилар. Бут-санамлар эса биронта дуони ижобат қила олмайдилар. Улар худди оғзига сув етиб бориши ва ундан ичиши учун икки қўлини сувга теккизиб қўяётган ташна одамга ўхшайдилар. Бу аҳволда сув унинг оғзига етиб бормайди-ку. Шунга ўхшаб, кофирларнинг дуоси ҳам залолатдан ўзга нарса эмас. Чунки у на фойда келтира олади ва на зарарни даф қила олади.
التفاسير:
15
:
13
وَلِلَّهِۤ يَسۡجُدُۤ مَن فِي ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضِ طَوۡعٗا وَكَرۡهٗا وَظِلَٰلُهُم بِٱلۡغُدُوِّ وَٱلۡأٓصَالِ۩
Осмонлару ердаги ҳамма ёлғиз Аллоҳга сажда қилади, бўйсунади. Бу борада мўмин ҳам, кофир ҳам баробар. Мўмин ўз ихтиёри билан бўйсунса, кофир мажбурий тарзда бўйсунади. Инсонлик табиати ихтиёрий тарзда ҳам бўйсунишини тақозо этади. Аммо у табиатига қулоқ солмайди. Ҳамма махлуқотларнинг эрталаб ёки кечга яқин тушадиган соялари ҳам У Зотга сажда қиладилар.
التفاسير:
16
:
13
قُلۡ مَن رَّبُّ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضِ قُلِ ٱللَّهُۚ قُلۡ أَفَٱتَّخَذۡتُم مِّن دُونِهِۦٓ أَوۡلِيَآءَ لَا يَمۡلِكُونَ لِأَنفُسِهِمۡ نَفۡعٗا وَلَا ضَرّٗاۚ قُلۡ هَلۡ يَسۡتَوِي ٱلۡأَعۡمَىٰ وَٱلۡبَصِيرُ أَمۡ هَلۡ تَسۡتَوِي ٱلظُّلُمَٰتُ وَٱلنُّورُۗ أَمۡ جَعَلُواْ لِلَّهِ شُرَكَآءَ خَلَقُواْ كَخَلۡقِهِۦ فَتَشَٰبَهَ ٱلۡخَلۡقُ عَلَيۡهِمۡۚ قُلِ ٱللَّهُ خَٰلِقُ كُلِّ شَيۡءٖ وَهُوَ ٱلۡوَٰحِدُ ٱلۡقَهَّٰرُ
Эй Пайғамбар, Аллоҳдан бошқага ибодат қиладиган кофирларга айтинг: "Осмонлару ерни яратган, уларни бошқариб турадиган Зот ким?" Эй Пайғамбар, айтинг: "Уларни яратган ҳам, бошқариб турадиган ҳам Аллоҳ эканини жуда яхши биласизлар". Эй Пайғамбар, айтинг: "Аллоҳни қўйиб, бошқалар тугул, ҳатто ўзига ҳам фойда ё зарар келтира олмайдиган ожиз, нотавон бутларни ўзларингизга хожа қилиб олдингларми?" Эй Пайғамбар, айтинг: "Кўнгил кўзи кўр кофир билан кўзи очиқ, ҳидоят топган мўмин баробарми? Зулматлардек қоп-қоронғу куфр билан нурдек равшан иймон тенгми?". Ёки улар Аллоҳга бутларни шерик қилиб олдиларми? Ўша бутлар худди Аллоҳ каби яратувчилик қилдиларми? Кейин улар қайси бирини Аллоҳ, қайси бирини бутлар яратганини билолмай, чалкашиб қолдиларми? Эй Пайғамбар, уларга айтинг: "Ҳамма нарсанинг яратувчиси ёлғиз Аллоҳдир. У ягонадир, шериксиздир. Маъбудликка ягона ҳақдор Зотдир. Ҳамма нарсадан ғолибдир".
التفاسير:
17
:
13
أَنزَلَ مِنَ ٱلسَّمَآءِ مَآءٗ فَسَالَتۡ أَوۡدِيَةُۢ بِقَدَرِهَا فَٱحۡتَمَلَ ٱلسَّيۡلُ زَبَدٗا رَّابِيٗاۖ وَمِمَّا يُوقِدُونَ عَلَيۡهِ فِي ٱلنَّارِ ٱبۡتِغَآءَ حِلۡيَةٍ أَوۡ مَتَٰعٖ زَبَدٞ مِّثۡلُهُۥۚ كَذَٰلِكَ يَضۡرِبُ ٱللَّهُ ٱلۡحَقَّ وَٱلۡبَٰطِلَۚ فَأَمَّا ٱلزَّبَدُ فَيَذۡهَبُ جُفَآءٗۖ وَأَمَّا مَا يَنفَعُ ٱلنَّاسَ فَيَمۡكُثُ فِي ٱلۡأَرۡضِۚ كَذَٰلِكَ يَضۡرِبُ ٱللَّهُ ٱلۡأَمۡثَالَ
Аллоҳ ботилнинг йўқ бўлиб кетиши ва ҳақнинг боқий қолишига бир масал зарб қилди. Осмондан ёққан ёмғир ўзига яраша жилғалар бўлиб оқади. Сел сув устида кўпикларни ҳам кўтариб келади. Бу бир масал. Яна бир масал шуки, тақинчоқлар, асбоб-ускуналар ясаш учун маъданлар ўтда ёқиб эритилади ва улардан ҳам кўпик, чиқинди ҳосил бўлади. Аллоҳ шу икки мисол орқали ҳақ билан ботилни баён қиляпти. Ботил ана шу кўпик каби бўлиб, ўз-ўзидан йўқ бўлиб кетади. Ҳақ эса тоза сув каби замин узра қолади. Одамлар ундан ичадилар, ҳайвонларини, экинларини суғорадилар. Маъдандаги чиқинди ҳам ташлаб юборилади. Тақинчоқдан эса одамлар фойдаланадилар. Аллоҳ худди шу икки масал каби кўп масалларни зарб этади. Токи, ҳақ билан ботил очиқ-ойдин кўринсин.
التفاسير:
18
:
13
لِلَّذِينَ ٱسۡتَجَابُواْ لِرَبِّهِمُ ٱلۡحُسۡنَىٰۚ وَٱلَّذِينَ لَمۡ يَسۡتَجِيبُواْ لَهُۥ لَوۡ أَنَّ لَهُم مَّا فِي ٱلۡأَرۡضِ جَمِيعٗا وَمِثۡلَهُۥ مَعَهُۥ لَٱفۡتَدَوۡاْ بِهِۦٓۚ أُوْلَٰٓئِكَ لَهُمۡ سُوٓءُ ٱلۡحِسَابِ وَمَأۡوَىٰهُمۡ جَهَنَّمُۖ وَبِئۡسَ ٱلۡمِهَادُ
Парвардигорлари тавҳидга, тоатга чақирган пайтда Унга қулоқ солган мўминлар учун гўзал оқибат, жаннат бордир. Тавҳид ва тоатга чақирилганда қулоқ солмаган кофирлар эса... Иттифоқо, ер юзидаги ҳамма мол-мулк ва яна шунча мулк уларники бўлса, ўзларини азобдан қутқариш учун ҳаммасини фидо қилиб юборган бўлардилар. Ҳали улар ҳамма-ҳамма қилган ёмонликларига жавоб берадилар. Улардан жуда ёмон ҳисоб олинади. Уларнинг борар ери жаҳаннамдир. Дўзах нақадар ёмон жойдир.
التفاسير:
من فوائد الآيات في هذه الصفحة:
• بيان ضلال المشركين في دعوتهم واستغاثتهم بغير الله تعالى، وتشبيه حالهم بحال من يريد الشرب فيبسط يده للماء بلا تناول له، وليس بشارب مع هذه الحالة؛ لكونه لم يتخذ وسيلة صحيحة لذلك.
Мушрикларнинг Аллоҳ таолодан бошқага дуо қилишлари, бошқадан мадад сўрашлари залолат экани баён қилиниб, бу иш сув ичмоқчи бўлган одамнинг сувга қўлини узатиб, бироқ унга ета олмаганига ўхшатиляпти. Бу билан у мақсадига етолмайди, сув ичолмайди. Чунки у мақсадга олиб борадиган тўғри йўлни танламади.
• أن من وسائل الإيضاح في القرآن: ضرب الأمثال وهي تقرب المعقول من المحسوس، وتعطي صورة ذهنية تعين على فهم المراد.
Қуъондаги тушунтириш, масалани ёритиб бериш воситаларидан бири масал зарб этишдир. Масал зарб этиш ақл билан идрок этиладиган ишни ҳис орқали билиш мумкин бўлган ишга яқинлаштириб, кўзланган маънони англашга ёрдам берадиган тасаввурни беришдир.
• إثبات سجود جميع الكائنات لله تعالى طوعًا، أو كرهًا بما تمليه الفطرة من الخضوع له سبحانه.
Коинотдаги ҳамма-ҳамма нарсалар ўз табиати тақозоси билан Аллоҳ таолога ихтиёрий ёки мажбурий тарзда сажда қилади, бўйсунади.
