የቅዱስ ቁርዓን ይዘት ትርጉም - የፋርስኛ ትርጉም ‐ ተፍሲረ አስሰዕዲ
የገፅ ቁጥር:
181
:
3
لَقَدْ سَمِعَ اللّٰهُ قَوْلَ الَّذِیْنَ قَالُوْۤا اِنَّ اللّٰهَ فَقِیْرٌ وَّنَحْنُ اَغْنِیَآءُ ۘ— سَنَكْتُبُ مَا قَالُوْا وَقَتْلَهُمُ الْاَنْۢبِیَآءَ بِغَیْرِ حَقٍّ ۙۚ— وَّنَقُوْلُ ذُوْقُوْا عَذَابَ الْحَرِیْقِ ۟
خداوند از سخنان این سرکشان خبر میدهد، کسانی که زشتترین و بدترین سخن را گفتند. پس خبر داد، آنچه را گفتند، خدا شنید، و آن را خواهد نوشت، و کار زشت آنها را که کشتن پیامبران خیرخواه است، ثبت و ضبط کرده و به سبب این کارها، سخت کیفرشان خواهد داد. و در جواب سخنشان، که میگفتند: خداوند فقیر و ما بینیاز و توانگریم، به آنها گفته میشود: ﴿ذُوقُواْ عَذَابَ ٱلۡحَرِيقِ﴾ بچشید عذاب آتش سوزان را، که بدن را میسوزاند و به دلها سرایت میکند. و عذابشان ناشی از ستم خدا بر آنها نیست؛ زیرا خداوند ﴿لَيۡسَ بِظَلَّامٖ لِّلۡعَبِيدِ﴾ بر بندگان ستم نمیکند و او از این کار مبرا است.
التفاسير:
182
:
3
ذٰلِكَ بِمَا قَدَّمَتْ اَیْدِیْكُمْ وَاَنَّ اللّٰهَ لَیْسَ بِظَلَّامٍ لِّلْعَبِیْدِ ۟ۚ
و عذابشان ناشی از ستم خدا بر آنها نیست؛ زیرا خداوند ﴿لَيۡسَ بِظَلَّامٖ لِّلۡعَبِيدِ﴾ بر بندگان ستم نمیکند و او از این کار مبرا است، بلکه ﴿ذَٰلِكَ بِمَا قَدَّمَتۡ أَيۡدِيكُمۡ﴾ این کیفر، به سبب زشتیهایی است که از پیش فرستادهاید، و این کارها، شما را سزاوار عذاب گرداند، و از پاداش محروم کرد.
مفسرین گفتهاند این آیه در مورد گروهی از یهودیان نازل شد که این چنین گفتند، و از جملۀ آنان «فنحاص بن عازوراء» از سران علمای یهود در مدینه بود. او وقتی این سخن الهی را شنید: ﴿مَّن ذَا ٱلَّذِي يُقۡرِضُ ٱللَّهَ قَرۡضًا حَسَنٗا﴾ کیست که به خداوند قرض نیکو دهد؟ ﴿وَأَقۡرَضُواْ ٱللَّهَ قَرۡضًا حَسَنٗا﴾ و به خداوند قرض الحسنه بدهید. با تکبر و گستاخی گفت: خداوند فقیر است و ما توانگریم. پس خداوند از یهودیان سخن گفت و فرمود؛ کار زشتی که انجام میدهند، چیز تازهای نیست، بلکه در گذشته، زشتیهای دیگری مانند این را مرتکب شدهاند، و آن ﴿وَقَتۡلَهُمُ ٱلۡأَنۢبِيَآءَ بِغَيۡرِ حَقّٖ﴾ کشتن پیامبران است که کار بسیار بدی است، اما با وجود این بر انجام آن جرات کردند، و آنها پیامبران را از روی نادانی و گمراهی نکشتند، بلکه به سبب سرکشی و عناد، آنها را به قتل رساندند.
التفاسير:
183
:
3
اَلَّذِیْنَ قَالُوْۤا اِنَّ اللّٰهَ عَهِدَ اِلَیْنَاۤ اَلَّا نُؤْمِنَ لِرَسُوْلٍ حَتّٰی یَاْتِیَنَا بِقُرْبَانٍ تَاْكُلُهُ النَّارُ ؕ— قُلْ قَدْ جَآءَكُمْ رُسُلٌ مِّنْ قَبْلِیْ بِالْبَیِّنٰتِ وَبِالَّذِیْ قُلْتُمْ فَلِمَ قَتَلْتُمُوْهُمْ اِنْ كُنْتُمْ صٰدِقِیْنَ ۟
خداوند از حالت کسانی که به وی دروغ نسبت میدهند، خبر میدهد؛ آنهایی که میگویند:
﴿إِنَّ ٱللَّهَ عَهِدَ إِلَيۡنَآ﴾ بدون شک خداوند ما را سفارش نموده ﴿أَلَّا نُؤۡمِنَ لِرَسُولٍ حَتَّىٰ يَأۡتِيَنَا بِقُرۡبَانٖ تَأۡكُلُهُ ٱلنَّارُ﴾ که به هیچ پیامبری ایمان نیاوریم مگر اینکه او قربانیی بیاورد که آتش آن را بخورد. پس، هم به خدا دروغ نسبت دادند، و هم نشانه و معجزۀ پیامبران را در همین چیز منحصر کردند. و این دروغ آشکاری است که میگویند: ما به هیچ پیامبری ایمان نمیآوریم، مگر اینکه قربانیی بیاورد که آتش آن را بخورد. آنها میگفتند: هرگاه پیامبری این نشانه را نیاورَد به وی ایمان نمیآوریم، و با این کار از پروردگارمان اطاعت میکنیم و به پیمان او وفادار میمانیم.
اما مسلّم است که آنها دروغگو بودند؛ چراکه خداوند چنین تعهدی را از آنان نگرفته بود. هر پیامبری که از سوی خداوند فرستاده شده باشد، با نشانهها و دلایلی تایید شده، و انسانهای زیادی به وی ایمان آوردهاند، و خداوند نشانۀ پیامبران را فقط در آنچه آنها میگفتند، منحصر نکرده است.
با این وجود آنها دروغی بر زبان آوردند، که خود به آن پایبند نبودند، و سخن باطلی را بر زبان آوردند، که خود به آن عمل نکردند. بنابراین، خداوند پیامبرش را دستور داد که به آنها بگوید: ﴿قُلۡ قَدۡ جَآءَكُمۡ رُسُلٞ مِّن قَبۡلِي بِٱلۡبَيِّنَٰتِ﴾ بگو: پیامبرانی پیش از من با نشانههای روشنی که بر صداقت آنها دلالت میکرد، پیش شما آمدند، ﴿وَبِٱلَّذِي قُلۡتُم﴾ و نیز آنچه را شما گفتید، با خود آوردند، و قربانیی آوردند که آتش آن را خورد، ﴿فَلِمَ قَتَلۡتُمُوهُمۡ إِن كُنتُمۡ صَٰدِقِينَ﴾ پس چرا آنها را کشتید، اگر در این ادعایتان راستگو هستید؟ پس دروغ و عناد و تناقض آنها، آشکار است.
التفاسير:
184
:
3
فَاِنْ كَذَّبُوْكَ فَقَدْ كُذِّبَ رُسُلٌ مِّنْ قَبْلِكَ جَآءُوْ بِالْبَیِّنٰتِ وَالزُّبُرِ وَالْكِتٰبِ الْمُنِیْرِ ۟
سپس پیامبرش صلی الله علیه وسلم را دلجویی داد و فرمود: ﴿فَإِن كَذَّبُوكَ فَقَدۡ كُذِّبَ رُسُلٞ مِّن قَبۡلِكَ﴾ کفر ورزیدن، و تکذیب پیامبران خدا، عادت و شیوۀ کفار است، و آنها بدین خاطر پیامبران را تکذیب نمیکنند که آنچه آوردهاند، برای آنها قانع کننده نبوده، و دلیلشان روشن نیست، بلکه ﴿جَآءُو بِٱلۡبَيِّنَٰتِ﴾ پیامبران با دلایل عقلی و نقلیِ روشن پیش آنها آمدند، ﴿وَٱلزُّبُر﴾ و با کتابهای نازل شده از آسمان، که جز پیامبران کسی نمیتواند آن را بیاورد.
﴿وَٱلۡكِتَٰبِ ٱلۡمُنِيرِ﴾ و با کتابی که احکام شرعی را روشن مینماید، و محاسن و زیباییهای عقلی احکام را بیان مینماید، و نیز اخبار راست و صحیح را برای آنها بازگو میکند. و چون کافران عادتشان اینگونه بوده است که به پیامبران ایمان نیاورند، کار آنها تو را غمگین نسازد، و به آنها توجه نکن.
التفاسير:
185
:
3
كُلُّ نَفْسٍ ذَآىِٕقَةُ الْمَوْتِ ؕ— وَاِنَّمَا تُوَفَّوْنَ اُجُوْرَكُمْ یَوْمَ الْقِیٰمَةِ ؕ— فَمَنْ زُحْزِحَ عَنِ النَّارِ وَاُدْخِلَ الْجَنَّةَ فَقَدْ فَازَ ؕ— وَمَا الْحَیٰوةُ الدُّنْیَاۤ اِلَّا مَتَاعُ الْغُرُوْرِ ۟
سپس خداوند متعال فرمود: ﴿كُلُّ نَفۡسٖ ذَآئِقَةُ ٱلۡمَوۡتِ﴾ در این آیۀ کریمه به این مطلب اشاره شده است که نباید به دنیا علاقۀ زیادی داشته باشیم؛ زیرا دنیا از بین میرود و باقی نمیماند، و دنیا فریب و سرابی بیش نیست، و با آراستگیها و فریبندگیهایش انسان را فریب داده و مبتلا میکند. پس این دنیا از دست میرود، و آدمی به جهان آخرت منتقل میشود، و در جهان آخرت، هر کس کار خوب و بدی انجام داده باشد، پاداش آن را به طور کامل مییابد.
﴿فَمَن زُحۡزِحَ عَنِ ٱلنَّارِ﴾ پس هر کس از جهنم دور کرده شود، ﴿وَأُدۡخِلَ ٱلۡجَنَّةَ فَقَدۡ فَازَ﴾ و وارد بهشت گردانده شود، موفقیت بزرگی را به دست آورده است؛ زیر از عذاب دردناک رهایی یافته و به بهشتی درآمده که در آن نعمتهایی است که نه چشمی مانند آن را دیده، و نه گوشی مانند آن را شنیده، و نه به دل انسانی خطور کرده است. مفهوم آیه این است که هرکس از آتش جهنم دور نگردد و به بهشت داخل گردانده نشود، کامیاب و موفق نشده، بلکه به بدبختی همیشگی گرفتار، و به عذاب همیشگی مبتلا گردیده است.
در این آیه اشارۀ لطیفی است به وجود نعمت و عذاب در دنیای برزخ، و اینکه مردم جزای بعضی از کارهایشان را در جهان برزخ خواهند دید، و نمونههایی از کارهای گذشتهشان به آنان نشان داده میشود. آنچه گفته شد از این بخش از آیه فهمیده میشود:
﴿وَإِنَّمَا تُوَفَّوۡنَ أُجُورَكُمۡ يَوۡمَ ٱلۡقِيَٰمَةِ﴾ یعنی پاداش کامل اعمال را در روز قیامت دریافت خواهند نمود، اما علیالحساب پاداشی را در برزخ دریافت مینمایند، بلکه گاهی در دنیا بخشی از سزا و پاداش اعمال را دریافت میکنند. خداوند متعال در این راستا میفرماید: ﴿وَلَنُذِيقَنَّهُم مِّنَ ٱلۡعَذَابِ ٱلۡأَدۡنَىٰ دُونَ ٱلۡعَذَابِ ٱلۡأَكۡبَرِ﴾ و قطعاً غیر از آن عذاب بزرگتر، از عذاب این دنیا [نیز] به آنان میچشانیم.
التفاسير:
186
:
3
لَتُبْلَوُنَّ فِیْۤ اَمْوَالِكُمْ وَاَنْفُسِكُمْ ۫— وَلَتَسْمَعُنَّ مِنَ الَّذِیْنَ اُوْتُوا الْكِتٰبَ مِنْ قَبْلِكُمْ وَمِنَ الَّذِیْنَ اَشْرَكُوْۤا اَذًی كَثِیْرًا ؕ— وَاِنْ تَصْبِرُوْا وَتَتَّقُوْا فَاِنَّ ذٰلِكَ مِنْ عَزْمِ الْاُمُوْرِ ۟
خداوند متعال مؤمنان را خطاب میکند، که آنها با دادن نفقههای واجب و مستحب از مالهایشان آزمایش خواهند شد، و باید مال خود را در راه خدا به مصرف برسانند، و نیز در جانهایشان آزمایش میشوند؛ چرا که تکلیفهای دشوار بر دوش آنها گذاشته میشود، مانند: جهاد در راه خدا، خسته و کشته شدن، به اسارت در آمدن، زخمی شدن، مبتلا گشتن به بیماری، و یا بیمار شدن کسی که او را دوست دارند.
﴿مِنَ ٱلَّذِينَ أُوتُواْ ٱلۡكِتَٰبَ مِن قَبۡلِكُمۡ وَمِنَ ٱلَّذِينَ أَشۡرَكُوٓاْ أَذٗى كَثِيرٗا﴾ و از کسانی که پیش از شما، کتاب را داده شدهاند، و از کافران اذیت و آزار فراوانی خواهید دید، به گونهای که از شما و دینتان و کتاب و پیامبرتان عیبجویی میکنند.
اینکه خداوند بندگانش را از این امر آگاه میسازد چندین فایده وجود دارد:
1- حکمت الهی مقتضی آن است که مؤمن صادق و راستین از منافق دروغگو متمایز گردد.
2- خداوند متعال این کارها را برای آنان مقدر مینماید، چون صلاح بندگان را میخواهد، تا با این مشکلات، مقامشان بالا رود، و یقینشان کامل گردد، و گناهانشان پوشیده شود، و ایمانشان افزوده گردد.
وقتیکه خداوند آنها را از این امر آگاه ساخت، آنگونه که خداوند خبر داده بود پیش آمد، ﴿قَالُواْ هَٰذَا مَا وَعَدَنَا ٱللَّهُ وَرَسُولُهُۥ وَصَدَقَ ٱللَّهُ وَرَسُولُهُۥۚ وَمَا زَادَهُمۡ إِلَّآ إِيمَٰنٗا وَتَسۡلِيمٗا﴾ مؤمنان گفتند: «این همان چیزی است که خداوند و پیامبرش به ما وعده داده بودند، و خدا و پیامبرش راست گفتند.» و جز ایمان و تسلیم شدن، چیزی دیگر به آنها نیفزود.
3- خداوند آنها را از این چیزها خبر داد، تا محکم و استوار گردند، و هنگام پیش آمدن مصایب، ثابت قدم و بردبار بوده، و انتظار آمدن این چیزها را داشته باشند، تا تحمل آن برایشان آسان گردد و بر آنان سنگینی نکند، و به صبر و پرهیزگاری پناه ببرند.
بنابراین فرمود: ﴿وَإِن تَصۡبِرُواْ وَتَتَّقُواْ﴾ و اگر صبر کنید و پرهیزگاری نمایید؛ یعنی اگر بر آزمایش و امتحانی که در مالها و جانهایتان برای شما پیش آمده است، و بر اذیت و آزار ستمگران صبر کنید، و پرهیزگار باشید و هدفتان جلب رضای خدا و نزدیکی جستن به او باشد، و از حد شرع تجاوز نکنید، و در جایی که نباید صبر نمود و باید ازدشمنان خدا انتقام بگیرید، ﴿فَإِنَّ ذَٰلِكَ مِنۡ عَزۡمِ ٱلۡأُمُورِ﴾ چنین کارهایی، نشانۀ داشتن عزم و ارادۀ آهنین است و باید در آن رقابت صورت گیرد. وجز دارندگان اراده و همتهای بلند، به این مقام نمیرسند. همانطور که خداوند متعال فرموده است: ﴿وَمَا يُلَقَّىٰهَآ إِلَّا ٱلَّذِينَ صَبَرُواْ وَمَا يُلَقَّىٰهَآ إِلَّا ذُو حَظٍّ عَظِيمٖ﴾ و به این مقام نمیرسند مگر کسانی که شکیبایی کردهاند، و آن را دریافت نمیکند مگر کسی که دارای سهم و نصیبی بزرگ باشد.
التفاسير:
