የቅዱስ ቁርዓን ይዘት ትርጉም - የቁርአን አጭር ማብራርያ ትርጉም በኩርድኛ ቋንቋ
الفجر
ከመዕራፉ ዓላማዎች:
بيان عاقبة الطغاة، والحكمة من الابتلاء، والتذكير بالآخرة.
ڕوونکردنەوەى سەرەنجامی ملهوڕ و خۆبەگەورەزانەکان و حیکمەت لە تاقیکردنەوەکان و بەبیردا هێنانەوەى قیامەت.
1
:
89
وَٱلۡفَجۡرِ
اللە -تەعاﻻ- سوێند بە بەرەبەیان دەخوات.
التفاسير:
2
:
89
وَلَيَالٍ عَشۡرٖ
وە سوێند بە دە شەوی یەکەمی مانگی -زی ئەلحیجە:ذي الحجة- دەخوات.
التفاسير:
3
:
89
وَٱلشَّفۡعِ وَٱلۡوَتۡرِ
وە سوێند بە ھەموو شتێکی جووت وتاک دەخوات، (یان مەبەست بە جووت ڕۆژی یەکەم ودووەمی -ئەیام ئەلتەشریقە:أیام التشریق*- کە پەلە کردن تیایدا دروستە، وبە ڕۆژی تاکیش مەبەست پێی ڕۆژی سێھەمی -ئەیام ئەلتەشریق:أیام التشریق-ە، * أیام التشریق: واتە ڕۆژەکانى 11 و 12 و 13 مانگی ذي الحجة ؛ واتا سێ ڕۆژی دواى یەکەم ڕۆژی جەژنی قوربان).
التفاسير:
4
:
89
وَٱلَّيۡلِ إِذَا يَسۡرِ
وە سوێند بەشەوگار کاتێک کە دێت وبەردەوام دەبێت وتێدەپەڕێت وپشت ھەڵدەکات، وەڵامی ھەموو ئەم سوێندانە ئەوەیە، بێگومان پاداشتی کردەوەتان لەڕۆژی دواییدا دەدرێتەوە.
التفاسير:
5
:
89
هَلۡ فِي ذَٰلِكَ قَسَمٞ لِّذِي حِجۡرٍ
ئایا ئەمانەی کەسوێندی پێخورا، سوێندێکی تێدا نیە قەناعەت بەخاوەن ئەقڵ وژیرییەکان بکات؟!
التفاسير:
6
:
89
أَلَمۡ تَرَ كَيۡفَ فَعَلَ رَبُّكَ بِعَادٍ
-ئەی پێغەمبەر- ئایا نابینیت پەروەردگاری تۆ چی کرد بە گەلی عاد کە گەلی ھود پێغەمبەر بوون، کاتێک باوەڕیان بەپێغەمبەرەکەی نەکرد وبەدرۆیان زانی؟! (اللە -تەعاﻻ- بەڕەشەبای بەھێز لەناو ماڵەکانی خۆیاندا لەناوی بردن).
التفاسير:
7
:
89
إِرَمَ ذَاتِ ٱلۡعِمَادِ
وە چی کرد بە ئییرەم (ئیرەم ناوێکی تری عادی یەکەمە، یان ناوی باپیری عادی یەکەمە)، کەخاوەن پایەی بەرز وخانوو کۆشکی ستوندار بوون.
التفاسير:
8
:
89
ٱلَّتِي لَمۡ يُخۡلَقۡ مِثۡلُهَا فِي ٱلۡبِلَٰدِ
اللە -تەعاﻻ- ھاوشێوەیانی بەدی نەھێنا بوو لە ووڵاتدا.
التفاسير:
9
:
89
وَثَمُودَ ٱلَّذِينَ جَابُواْ ٱلصَّخۡرَ بِٱلۡوَادِ
وە ئایا نەتزانیووە پەروەردگارت چی کرد بەگەلی سەموود کە گەلی صاڵح پێغەمبەر بوون (کاتێک کە یاخی بوون)، ئەوانەی لە نێو شیو ودۆڵەکاندا تاشەبەردیان دەبڕی وخانوویان لێ دروست دەکرد.
التفاسير:
10
:
89
وَفِرۡعَوۡنَ ذِي ٱلۡأَوۡتَادِ
وە ئایا نەتبینی پەروەردگارت چی کرد بەفیرعەونی خاوەن سنگ ومێخی زۆر کە سزای خەڵکی پێدەدا؟
التفاسير:
11
:
89
ٱلَّذِينَ طَغَوۡاْ فِي ٱلۡبِلَٰدِ
ھەموو ئەوانە (گەلی عاد وسەموود وفیرعەون) بێباوەڕ ویاخی بوون وسنووری زوڵم وستەمیان تێپەڕاند، ھەر یەک لەوانە لەوڵاتی خۆیدا سنووریان تێپەڕاند.
التفاسير:
12
:
89
فَأَكۡثَرُواْ فِيهَا ٱلۡفَسَادَ
فەساد وخراپەکاری وتاوانی زۆریان ئەنجامدا، بەوەی کوفر وبێباوەڕی وگوناھـ وتاوانیان تێدا بڵاو کردەوە.
التفاسير:
13
:
89
فَصَبَّ عَلَيۡهِمۡ رَبُّكَ سَوۡطَ عَذَابٍ
اللە -تەعاﻻ- سزای سەختی پێچەشتن، وڕیشەکێشی کردن لەزەویدا.
التفاسير:
14
:
89
إِنَّ رَبَّكَ لَبِٱلۡمِرۡصَادِ
-ئەی پێغەمبەر- بێگومان پەروەردگارت بەوردی چاودێری کار وکردەوەی خەڵکی دەکات، بۆئەوەی ھەرکەسێک چاکی کرد پاداشتی بە بەھەشت بداتەوە، وە ئەوەیشی خراپی کرد سزای بەئاگر بدات.
التفاسير:
15
:
89
فَأَمَّا ٱلۡإِنسَٰنُ إِذَا مَا ٱبۡتَلَىٰهُ رَبُّهُۥ فَأَكۡرَمَهُۥ وَنَعَّمَهُۥ فَيَقُولُ رَبِّيٓ أَكۡرَمَنِ
ئادەمیزادی (بێباوەڕ وسپڵە) سروشتی وایه کاتێک کە پەروەردگاری تاقی کردەوە بەوەی ناز ونیعمەتی ڕشت بەسەریدا وڕێزی لێگرت وماڵ ودارایی ومناڵ وپلە وپایەی پێبەخشی، وادەزانێت ئەمە بەھۆی ڕێز وپلەوپایەیەتی لای اللە -تەعاﻻ- ودەڵێت: وادیارە پەروەردگارم منی خۆش دەوێت بۆیە (من شایستەى ئەو بەھرەیەم) وڕێزی لێناوم.
التفاسير:
16
:
89
وَأَمَّآ إِذَا مَا ٱبۡتَلَىٰهُ فَقَدَرَ عَلَيۡهِ رِزۡقَهُۥ فَيَقُولُ رَبِّيٓ أَهَٰنَنِ
بەڵام کاتێک پەروەردگار تاقیکردەوە بەوەی کە ڕزق وڕۆزی لێگرتەوە، یان کەمی کردەوە، لەبەرامبەردا دەڵێت: وادیارە پەروەردگار سوکایەتی پێکردووم (چونکە وادەزانێت ڕێزی ئادەمیزاد بە سەروەت وسامانەوەیە).
التفاسير:
17
:
89
كَلَّاۖ بَل لَّا تُكۡرِمُونَ ٱلۡيَتِيمَ
نەخێر، ھەرگیز وانیە کە مرۆڤ گومانی بۆ دەبات، ئەگەر اللە -تەعاﻻ- نیعمەتەکانى خۆی ڕشت بەسەر کەسێکدا بەڵگە بێت لەسەر ڕەزامەندی اللە -تەعاﻻ- لەو کەسە، وە سزا ولێسەندنەوەى نیعمەتەکان بەڵگە نییە لەسەر سوکایەتی پێکردنی پەروەردگار بەو کەسە، بەڵکو ڕاستیەکەی ئەوەیە ئێوە ڕێز لەھەتیوان ناگرن، لەوەی اللە -تەعاﻻ- لەو ڕزق وڕۆزیەی پێی داون بەشی ھەیتوانی لێ نادەن.
التفاسير:
18
:
89
وَلَا تَحَٰٓضُّونَ عَلَىٰ طَعَامِ ٱلۡمِسۡكِينِ
ھەروەھا ھانی یەکتر نادەن لەسەر خواردن دان بەھەژاران، بەو ھەژارانەی قوت وبژێوی ڕۆژانەیان نییە.
التفاسير:
19
:
89
وَتَأۡكُلُونَ ٱلتُّرَاثَ أَكۡلٗا لَّمّٗا
سەرەڕای ئەمە ئێوە میرات ومافی بەشدارانی (ھەتیو وبێنەوا وئافرەتان) بەھەڵپە دەخۆن وھیچ گوێ نادەنە حەڵاڵ وحەرامیەكەی.
التفاسير:
20
:
89
وَتُحِبُّونَ ٱلۡمَالَ حُبّٗا جَمّٗا
وە سەروەت وسامان وماڵ وداراییتان زۆر زۆر خۆش دەوێتو بەپەرۆشن لەسەر کۆکردنەوەى سامان ونەبەخشینی، وە زۆر ڕەزیل وچروکن لەبەخشین لەپێناو اللە -تەعالا-دا.
التفاسير:
21
:
89
كَلَّآۖ إِذَا دُكَّتِ ٱلۡأَرۡضُ دَكّٗا دَكّٗا
دەست ھەڵگرن لەو کارانەتان ونابێت ئەوە پیشەتان بێت، (چونكه ھەروا ناچێتە سەر بۆتان) بیر بكەنەوە کاتێک دێت کە زەوی دەھەژێنرێت و ورد وخاش دەبێت (وشاخەکان لەگەڵ زەوی یەکسان دەکرێن).
التفاسير:
22
:
89
وَجَآءَ رَبُّكَ وَٱلۡمَلَكُ صَفّٗا صَفّٗا
-ئەی پێغەمبەر- لەڕۆژی دواییدا پەروەردگارت دێت (ھاتنێک کە شیاوی الله -تەعاﻻ- بێت، بۆ لێپرسینەوە وداگایی کردن لە نێوان خەڵکیدا) ھەروەھا فریشتەکانیش پۆل پۆل دێن.
التفاسير:
ከአንቀጾቹ የምንማራቸዉ ቁም ነገሮች:
• فضل عشر ذي الحجة على أيام السنة.
فەزڵی دە ڕۆژی یەکەمی مانگی -ذي الحجة- بە سەر ڕۆژەکانی تری ساڵەوە.
• ثبوت المجيء لله تعالى يوم القيامة وفق ما يليق به؛ من غير تشبيه ولا تمثيل ولا تعطيل.
سەلماندن وجێگیر بوونی ھاتنی اللە -تەعاﻻ- لەڕۆژی قیامەتدا بەشێوەیەک شایستەی ئەو بێت، بەبێ ھیچ لێچواندن وبەبێ هیچ لێکدانەوە وبەبێ هیچ ھاوشێوە بوون وبەبێ هیچ لەکار خستنێک.
• المؤمن إذا ابتلي صبر وإن أعطي شكر.
کەسی باوەڕدار ئەگەر تووشی بەڵا وناخۆشیەک ھات ئارام دەەگرێت، وە ئەگەر ناز ونیعەتێکیشی پێدرا ئەوا شوکر وسوپاسی لەسەر دەکات.
23
:
89
وَجِاْيٓءَ يَوۡمَئِذِۭ بِجَهَنَّمَۚ يَوۡمَئِذٖ يَتَذَكَّرُ ٱلۡإِنسَٰنُ وَأَنَّىٰ لَهُ ٱلذِّكۡرَىٰ
لەو ڕۆژەدا ئاگری دۆزەخ دەھێنرێت کە حەفتا ھەزار گوریسی ھەیە، لەگەڵ ھەر گوریسێکدا حەفتا ھەزار فریشتە ڕای دەکێشێت، لەو ڕۆژەدا مرۆڤ بیری دەکەوێتەوە ودەزانێت چەندێک لەھەقی اللە -تەعالا-دا کەمتەرخەم بووە، بەڵام ئەو بیر کردنەوەیە چ سودێکی ھەیە لەو ڕۆژەدا، چونکە ئەو ڕۆژە ڕۆژی پاداشت دانەوەیە نەک ڕۆژی کردەوە؟!
التفاسير:
24
:
89
يَقُولُ يَٰلَيۡتَنِي قَدَّمۡتُ لِحَيَاتِي
لەتاو پەشیمانی بێباوەڕ دەڵێت: خۆزگە بۆ ئەم ژیانی دواڕۆژەم شتێکم لەکردەوەی چاکە پێش خۆم بخستایە، چونکە ژیانی ڕاستەقینە ئەم ژیانەیە.
التفاسير:
25
:
89
فَيَوۡمَئِذٖ لَّا يُعَذِّبُ عَذَابَهُۥٓ أَحَدٞ
لەو ڕۆژەدا کەس ناتوانێت ھاوشێوەی اللە -تەعاﻻ- سزای کەس بدات، چونکە سزای اللە -تەعاﻻ- سەخت ونەبڕاوەیە.
التفاسير:
26
:
89
وَلَا يُوثِقُ وَثَاقَهُۥٓ أَحَدٞ
وە ھیچ کەسیش ناتوانێت ھاوشێوەی اللە -تەعاﻻ- کەلەپچە وکۆت وزنجیری کەس بکات، وەک ئەو کەلەبچە وکۆتکردنەى بێباوەڕان.
التفاسير:
27
:
89
يَٰٓأَيَّتُهَا ٱلنَّفۡسُ ٱلۡمُطۡمَئِنَّةُ
بەڵام نەفس ودەروونی باوەڕداران لەکاتی سەرەمەرگ وڕۆژی قیامەتدا پێی دەوترێت: ئەی دەروون ونەفسی ئارام بە باوەڕ وکردەوە چاکەکان.
التفاسير:
28
:
89
ٱرۡجِعِيٓ إِلَىٰ رَبِّكِ رَاضِيَةٗ مَّرۡضِيَّةٗ
بگەڕێرەوە بۆ لای پەروەردگارت بەشێوەیەک ڕازیت لەو پاداشتە تەواوەی وەری دەگریت، وە جێگای ڕەزامەندی پەروەردگاریشە بەوەی کردەوەی چاکت ھەبوو لەدونیادا.
التفاسير:
29
:
89
فَٱدۡخُلِي فِي عِبَٰدِي
بچۆ بۆ نێو ڕیزی بەندە چاک وساڵح خواناسەکانم.
التفاسير:
30
:
89
وَٱدۡخُلِي جَنَّتِي
لەگەڵیاندا بچۆ بۆ نێو بەھەشتەکەم، کە ئامادەم کردووە بۆیان.
التفاسير:
ከአንቀጾቹ የምንማራቸዉ ቁም ነገሮች:
• عتق الرقاب، وإطعام المحتاجين في وقت الشدة، والإيمان بالله، والتواصي بالصبر والرحمة: من أسباب دخول الجنة.
ئازادکردنی کۆیلە، وخواردن دان بە ھەژاران ونەداران لەکاتی قات وقڕیدا، وە باوەڕبوون بە اللە -تەعاﻻ-، و ئامۆژگاری یەکتر کردن بەئارامگرتن وڕەحم وبەزەیی بەیەكدا هاتنەوە: ھەموو ئەمانە ھۆکاری چوونە بەھەشتن.
• من دلائل النبوة إخباره أن مكة ستكون حلالًا له ساعة من نهار.
یەکێک لەبەڵگەکانی پێغەمبەرایەتی ئەوەیە ھەواڵیداوە وڕایگەیاندووە بەخەڵکی کە سات وکاتێک ھەیە لەڕۆژدا شاری مەککە بۆ پێغەمبەر حەڵاڵکراوە ئەنجامدانى ئەو شتانەى تێیدا حەرامکراوە.
• لما ضيق الله طرق الرق وسع طرق العتق، فجعل الإعتاق من القربات والكفارات.
کاتێک اللە -تەعاﻻ- ڕێگاکانی بەکۆیلەکردنی تەسک کردەوە، لەبەرامبەریشدا ڕێگاکانی ئازادکردنی کۆیلەی فراوان کرد، وە ئازادکردنی کۆیلە وکەنیزەکەکانی کرد بە ھۆکاری نزیک بوونەوە لە پەروەردگار وکەفارەتی گوناھـ وتاوانەکانیان.
