قۇرئان كەرىم مەنىلىرىنىڭ تەرجىمىسى - تەپسىر سەئدىينىڭ پارىسچە تەرجىمىسى.
قلم
1
:
68
نٓ وَالْقَلَمِ وَمَا یَسْطُرُوْنَ ۟ۙ
خداوند متعال به قلم سوگند میخورد. قلم اسم جنس است و همۀ قلمها را شامل میشود؛ قلمهایی که با آنها انواع علوم و دانش و نثر و نظم نگاشته میشود.
التفاسير:
2
:
68
مَاۤ اَنْتَ بِنِعْمَةِ رَبِّكَ بِمَجْنُوْنٍ ۟ۚ
چون قلم و انواع سخنهایی که با آن نوشته میشود از آیات بزرگ خداوند میباشد، و سزاوار است که برای اثبات برائت پیامبر اسلام -حضرت محمد ج- از دیوانگی و غیره که دشمنانش به او نسبت میدادند بدان سوگند خورده شود.
پس خداوند بیان نمود که بر پیامبر انعام کرده و به او عقل کامل و رأی پسندیده و سخن قاطع ارزانی نموده است، و این بهترین چیزی است که قلمها نگاشتهاند، و این بهترین سعادت دنیا برای آدمی است. به همین خاطر اتّهام دیوانگی را از پیامبر نفی نمود.
سپس سعادت و خوشبختی پیامبر را در آخرت بیان کرد و فرمود: ﴿وَإِنَّ لَكَ لَأَجۡرًا غَيۡرَ مَمۡنُونٖ﴾ و همانا تو پاداشی بزرگ داری.
التفاسير:
3
:
68
وَاِنَّ لَكَ لَاَجْرًا غَیْرَ مَمْنُوْنٍ ۟ۚ
﴿وَإِنَّ لَكَ لَأَجۡرًا غَيۡرَ مَمۡنُونٖ﴾ و همانا تو پاداشی بزرگ داری. همانطور که نکره بودن «اجر» این مطلب را میرساند. این پاداش تمامشدنی نیست، بلکه همیشگی است. و این پاداش بزرگ به خاطر کارهای شایسته و اخلاق و رهنمود شدن به هر خیر و خوبی است که پیامبر برای خود پیش فرستاده است.
التفاسير:
4
:
68
وَاِنَّكَ لَعَلٰی خُلُقٍ عَظِیْمٍ ۟
بنابراین فرمود: ﴿وَإِنَّكَ لَعَلَىٰ خُلُقٍ عَظِيمٖ﴾ و بیگمان، تو از اخلاقی بزرگ برخوردار هستی، و با این اخلاق که خداوند به تو ارزانی نموده است والا و برتر هستی. اخلاق بزرگ پیامبر آن است که عایشه رضی الله عنها آن را تفسیر کرده و میفرماید: «اخلاق پیامبر قرآن بود.» و این مانند آن است که خداوند متعال فرموده است: ﴿خُذِ ٱلۡعَفۡوَ وَأۡمُرۡ بِٱلۡعُرۡفِ وَأَعۡرِضۡ عَنِ ٱلۡجَٰهِلِينَ﴾ گذشت را پیشه کن، و به کار خوب امر نما، و از جاهلان روی گردان. ﴿فَبِمَا رَحۡمَةٖ مِّنَ ٱللَّهِ لِنتَ لَهُمۡ﴾ پس به سبب رحمتی از جانب خدا بر ایشان مهربان و نرم گشتی. ﴿لَقَدۡ جَآءَكُمۡ رَسُولٞ مِّنۡ أَنفُسِكُمۡ عَزِيزٌ عَلَيۡهِ مَا عَنِتُّمۡ ...﴾ پیامبری از خودتان به نزد شما آمده که بر او دشوار است شما در رنج بیفتید. و دیگر آیاتی که بر این دلالت مینماید پیامبر به فضایل اخلاقی متصف است، و آیاتی که بر خوی و رفتار زیبا تشویق میکنند.
پیامبر کاملترین و بزرگترین اخلاق را دارا بوده، و او در هر خصلتی در آخرین حد بوده است. پس پیامبر صلی الله علیه وسلم نرمخو و مهربان بود، به مردم نزدیک بود، و هرکس او را دعوت میکرد، دعوتش را میپذیرفت؛ و نیازهای مردم را برطرف میساخت، و دل هرکس را که از او چیزی میخواست شاد میکرد و او را محروم نمینمود و او را ناکام برنمیگرداند. و هرگاه یارانش از او چیزی میخواستند، با آنها بر آن چیز توافق میکرد؛ و اگر در آن کار ممنوعیّتی شرعی وجود نداشت، از نظر آنها پیروی میکرد. و اگر تصمیم کاری را میگرفت به خودکامگی عمل نمیکرد، بلکه با آنها مشورت میکرد. او نیکیِ نیکوکارانشان را میپذیرفت، و از بدکارانشان گذشت میکرد؛ و با هرکس که همنشین میشد، به بهترین صورت با وی همنشینی میکرد. او چهرهاش را درهم نمیکشید و به همنشین خود سخنان تندی نمیگفت و از لغزش زبان همنشین خود خرده نمیگرفت. و اگر جفا میکرد، او را مؤاخذه نمینمود، بلکه با او به نیکی رفتار میکرد، و همنشین خود را تا آخرین حد مورد تکریم قرار میداد.
التفاسير:
5
:
68
فَسَتُبْصِرُ وَیُبْصِرُوْنَ ۟ۙ
وقتی خداوند پیامبرش محمد صلی الله علیه وسلم را در بالاترین جایگاه قرار داد، دشمنانش او را متهم کردند که دیوانه است، به همین خاطر خداوند متعال فرمود: ﴿فَسَتُبۡصِرُ وَيُبۡصِرُونَ﴾٥﴿بِأَييِّكُمُ ٱلۡمَفۡتُونُ﴾ پس خواهی دید، و آنان هم خواهند دید که کدام یک از شما دیوانه است؟ و روشن گردیده است که پیامبر از همۀ مردم راهیافتهتر، و در راستای رساندن سود و منفعت به خودش و دیگران کاملترین انسان است. و مشخّص است که دشمنان پیامبر، گمراهترین مردم، و برای دیگران بدترین مردم هستند؛ زیرا بندگان خدا را به فتنه مبتلا کرده، و مردم را از راه خدا گمراه کردهاند، و همین کافی است که خداوند به این امور آگاه است، و او حسابرس و مجازاتکننده است.
التفاسير:
6
:
68
بِاَیِّىكُمُ الْمَفْتُوْنُ ۟
وقتی خداوند پیامبرش محمد صلی الله علیه وسلم را در بالاترین جایگاه قرار داد، دشمنانش او را متهم کردند که دیوانه است، به همین خاطر خداوند متعال فرمود: ﴿فَسَتُبۡصِرُ وَيُبۡصِرُونَ﴾٥﴿بِأَييِّكُمُ ٱلۡمَفۡتُونُ﴾ پس خواهی دید، و آنان هم خواهند دید که کدام یک از شما دیوانه است؟ و روشن گردیده است که پیامبر از همۀ مردم راهیافتهتر، و در راستای رساندن سود و منفعت به خودش و دیگران کاملترین انسان است. و مشخّص است که دشمنان پیامبر، گمراهترین مردم، و برای دیگران بدترین مردم هستند؛ زیرا بندگان خدا را به فتنه مبتلا کرده، و مردم را از راه خدا گمراه کردهاند، و همین کافی است که خداوند به این امور آگاه است، و او حسابرس و مجازاتکننده است.
التفاسير:
7
:
68
اِنَّ رَبَّكَ هُوَ اَعْلَمُ بِمَنْ ضَلَّ عَنْ سَبِیْلِهٖ ۪— وَهُوَ اَعْلَمُ بِالْمُهْتَدِیْنَ ۟
﴿إِنَّ رَبَّكَ هُوَ أَعۡلَمُ بِمَن ضَلَّ عَن سَبِيلِهِۦ وَهُوَ أَعۡلَمُ بِٱلۡمُهۡتَدِينَ﴾ در اینجا گمراهان تهدید شدهاند و به هدایت یافتگان نوید داده شده است. نیز بیان حکمت الهی است که کسی را هدایت میکند که شایستۀ هدایت است.
التفاسير:
8
:
68
فَلَا تُطِعِ الْمُكَذِّبِیْنَ ۟
خداوند متعال به پیامبرش صلی الله علیه وسلم میفرماید: ﴿فَلَا تُطِعِ ٱلۡمُكَذِّبِينَ﴾ از کسانی که تو را تکذیب کرده و با حق به مخالفت برخاستهاند پیروی مکن؛ چون آنها سزاوار نیستند که از آنان پیروی شود؛ زیرا جز به آنچه که مطابق خواستههایشان باشد فرمان نمیدهند، و جز باطل چیزی را نمیخواهند، و کسی که از آنها اطاعت کند به کاری روی آورده که به زیانش میباشد. و این عام است در مورد هر تکذیبکننده و هر طاعتی که از تکذیب نشأت گرفته باشد، گرچه آیه دربارۀ مورد خاصّی بیان گردیده است و آن اینکه مشرکان از پیامبر خواستند تا از طعنه زدن به معبودان و دینشان دست بردارد تا آنها نیز او را عیبجویی نکنند.
التفاسير:
9
:
68
وَدُّوْا لَوْ تُدْهِنُ فَیُدْهِنُوْنَ ۟
بنابراین فرمود:
﴿وَدُّواْ لَوۡ تُدۡهِنُ فَيُدۡهِنُونَ﴾ مشرکان دوست دارند که با آنها سازش کنی؛ یعنی در رابطه با برخی از آنچه که بر آن هستند با آنها در سخن یا در عمل موافقت کنی، و یا در جایی که باید سخن بگویی ساکت شوی، و آنها هم با تو سازش کنند. اما فرمان خداوند را آشکارا بیان کن، و دین اسلام را اظهار بدار، و کمال اظهار دین این است که آنچه با دین مخالف و متضاد است، نقض شود و مورد عیبجویی قرار گیرد.
التفاسير:
10
:
68
وَلَا تُطِعْ كُلَّ حَلَّافٍ مَّهِیْنٍ ۟ۙ
﴿وَلَا تُطِعۡ كُلَّ حَلَّافٖ مَّهِينٍ﴾ کسی که بسیار سوگند میخورد دروغگوست. بنابراین از او پیروی مکن؛ و هرکس که دروغگو باشد، فرومایه و فاقد فرزانگی است، و به خیر و خوبی علاقهای ندارد، بلکه فقط به دنبال شهوتهای فرومایۀ خودش میباشد.
التفاسير:
11
:
68
هَمَّازٍ مَّشَّآءٍ بِنَمِیْمٍ ۟ۙ
﴿هَمَّازٖ﴾ زیاد از مردم عیب میگیرد، و با غیبت کردن و تمسخر به مردم طعنه میزند. ﴿مَّشَّآءِۢ بِنَمِيمٖ﴾ سخنچین است؛ و سخن بعضی از مردم را به بعضی دیگر میرساند تا بین آنها فساد و دشمنی به وجود بیاورد.
التفاسير:
12
:
68
مَّنَّاعٍ لِّلْخَیْرِ مُعْتَدٍ اَثِیْمٍ ۟ۙ
﴿مَّنَّاعٖ لِّلۡخَيۡرِ﴾ کارهای خیر و آنچه بر او واجب است، از قبیل: نفقات واجب و کفارهها و زکات و غیره را نمیدهد. ﴿مُعۡتَدٍ﴾ به مردم تجاوز میکند؛ یعنی با ستم کردن و حمله به خون و مال و آبروی مردم بر آنها تجاوز میکند. ﴿أَثِيمٍ﴾ گناهان زیادی در حق خدا مرتکب میشود.
التفاسير:
13
:
68
عُتُلٍّۢ بَعْدَ ذٰلِكَ زَنِیْمٍ ۟ۙ
﴿عُتُلِّۢ بَعۡدَ ذَٰلِكَ﴾ درشتخو و سنگدل و نافرمان است. ﴿زَنِيمٍ﴾ یعنی اصل و نسبی ندارد که از آن خیر و خوبی برآید، بلکه اخلاق او زشتترین اخلاق است، و امید هیچ رستگاری از او نمیرود، و دارای نشانهای در شر و بدی است که با آن شناخته میشود. خداوند متعال ما را از پیروی کردن کسی که بسیار سوگند میخورد و فرومایه و بداخلاق میباشد نهی کرده است، خصوصاً اخلاق بدی که همراه با خودپسندی و تکبّر در برابر حق و مردم باشد، و مردم را با غیبت و سخنچینی و عیبجویی تحقیر نماید، و گناهان زیادی مرتکب شود. خداوند ما را از اطاعت از چنین کسی نهی کرده است.
التفاسير:
14
:
68
اَنْ كَانَ ذَا مَالٍ وَّبَنِیْنَ ۟ؕ
این آیات در مورد بعضی از مشرکین مانند ولید بن مغیره و غیره نازل شده است که خداوند دربارۀ او میفرماید: ﴿أَن كَانَ ذَا مَالٖ وَبَنِينَ إِذَا تُتۡلَىٰ عَلَيۡهِ ءَايَٰتُنَا قَالَ أَسَٰطِيرُ ٱلۡأَوَّلِينَ﴾ به خاطر مال و فرزندانش سرکشی کرد، و با خود بزرگبینی از پذیرفتن حق سرباز زد. و وقتی حق نزد او آمد، آن را نپذیرفت و آن را از افسانههای پیشینیان برشمرد، افسانههایی که صدق و کذب آن محتمل است. گرچه این آیات در مورد ولید است، اما هرکس را که چنین حالتی داشته باشد شامل میگردد؛ چون قرآن برای هدایت همۀ مردم نازل شده است، و اول و آخر امت در آن داخل است. و شاید بعضی از آیهها به سبب امری و یا فردی از افراد نازل شده باشند تا به وسیلۀ آن قاعدۀ کلی روشن گردد، و به وسیلۀ آن امثال جزئیاتی که در قضایای کلی داخلاند شناخته شوند.
التفاسير:
15
:
68
اِذَا تُتْلٰی عَلَیْهِ اٰیٰتُنَا قَالَ اَسَاطِیْرُ الْاَوَّلِیْنَ ۟
این آیات در مورد بعضی از مشرکین مانند ولید بن مغیره و غیره نازل شده است که خداوند دربارۀ او میفرماید: ﴿أَن كَانَ ذَا مَالٖ وَبَنِينَ إِذَا تُتۡلَىٰ عَلَيۡهِ ءَايَٰتُنَا قَالَ أَسَٰطِيرُ ٱلۡأَوَّلِينَ﴾ به خاطر مال و فرزندانش سرکشی کرد، و با خود بزرگبینی از پذیرفتن حق سرباز زد. و وقتی حق نزد او آمد، آن را نپذیرفت و آن را از افسانههای پیشینیان برشمرد، افسانههایی که صدق و کذب آن محتمل است. گرچه این آیات در مورد ولید است، اما هرکس را که چنین حالتی داشته باشد شامل میگردد؛ چون قرآن برای هدایت همۀ مردم نازل شده است، و اول و آخر امت در آن داخل است. و شاید بعضی از آیهها به سبب امری و یا فردی از افراد نازل شده باشند تا به وسیلۀ آن قاعدۀ کلی روشن گردد، و به وسیلۀ آن امثال جزئیاتی که در قضایای کلی داخلاند شناخته شوند.
التفاسير:
16
:
68
سَنَسِمُهٗ عَلَی الْخُرْطُوْمِ ۟
پس خداوند چنین کسی را تهدید کرد که بر بینیاش داغ مینهد، و به او عذاب آشکاری خواهد داد، و بر صورت او که مهمترین عضو اوست نشانهای خواهد گذاشت.
التفاسير:
