ශුද්ධවූ අල් කුර්ආන් අර්ථ කථනය - ශුද්ධ වූ අල්කුර්ආන් අර්ථ විිවරණයේ සංෂිප්ත අනුවාදය - අසර්බයිජානු පරිවර්තනය
ən-Nəcm
සූරාවෙහි අරමුණු:
إثبات صدق الوحي وأنه من عند الله.
Vəhyin doğruluğunun və onun Allah tərəfindən olmasının isbatı.
1
:
53
وَٱلنَّجۡمِ إِذَا هَوَىٰ
Uca Allah batmaqda olan ulduza and içir.
التفاسير:
2
:
53
مَا ضَلَّ صَاحِبُكُمۡ وَمَا غَوَىٰ
Allahın rəsulu Muhəmməd (səllallahu aleyhi və səlləm) nə hidayət yolundan sapmış, nə də zəlalətə düşmüşdür, əksinə, o, doğru yoldadır.
التفاسير:
3
:
53
وَمَا يَنطِقُ عَنِ ٱلۡهَوَىٰٓ
O, bu Qurandakıları təbliğ etdikdə öz istəyi ilə danışmır.
التفاسير:
4
:
53
إِنۡ هُوَ إِلَّا وَحۡيٞ يُوحَىٰ
Bu Quran, Allahın Cəbrailin (aleyhissəlam) vasitəsilə rəsuluna təlqin etdiyi bir vəhydir.
التفاسير:
5
:
53
عَلَّمَهُۥ شَدِيدُ ٱلۡقُوَىٰ
Bu Quranı ona çox qüvvətli olan mələk - Cəbrail (aleyhissəlam) öyrətdi.
التفاسير:
6
:
53
ذُو مِرَّةٖ فَٱسۡتَوَىٰ
Cəbrail (aleyhissəlam) gözəl görünüşlüdür. O, yüksəlib öz surətində - Allahın yaratdığı xilqətdə Peyğəmbərə (səllallahu aleyhi və səlləm) göründü.
التفاسير:
7
:
53
وَهُوَ بِٱلۡأُفُقِ ٱلۡأَعۡلَىٰ
Cəbrail səmada ən uca üfüqdə idi.
التفاسير:
8
:
53
ثُمَّ دَنَا فَتَدَلَّىٰ
Sonra Cəbrail (aleyhissəlam) Peyğəmbərə (səllallahu aleyhi və səlləm) yaxınlaşdı və ona daha yaxın oldu.
التفاسير:
9
:
53
فَكَانَ قَابَ قَوۡسَيۡنِ أَوۡ أَدۡنَىٰ
Cəbrailin (aleyhissəlam) ona olan yaxınlığı iki yay uzunluğunda, hətta ondan da yaxın idi.
التفاسير:
10
:
53
فَأَوۡحَىٰٓ إِلَىٰ عَبۡدِهِۦ مَآ أَوۡحَىٰ
Cəbrail (aleyhissəlam) Allahın qulu Muhəmmədə (səllallahu aleyhi və səlləm) nazil edəcəyini vəhy etdi.
التفاسير:
11
:
53
مَا كَذَبَ ٱلۡفُؤَادُ مَا رَأَىٰٓ
Peyğəmbərin (səllallahu aleyhi və səlləm) qəlbi onun gözünün gördüyünü yalan saymadı.
التفاسير:
12
:
53
أَفَتُمَٰرُونَهُۥ عَلَىٰ مَا يَرَىٰ
Ey müşriklər! İndi siz, Allahın isra gecəsində ona göstərdikləri barədə onunla mübahisəmi edirsiniz?!
التفاسير:
13
:
53
وَلَقَدۡ رَءَاهُ نَزۡلَةً أُخۡرَىٰ
Muhəmməd (səllallahu aleyhi və səlləm) gecə səfərində Cəbraili bir daha öz sürətində gördü.
التفاسير:
14
:
53
عِندَ سِدۡرَةِ ٱلۡمُنتَهَىٰ
Son həddəki Sidr ağacının yanında. Bu, yeddinci göydə yerləşən olduqca əzəmətli bir ağacdır.
التفاسير:
15
:
53
عِندَهَا جَنَّةُ ٱلۡمَأۡوَىٰٓ
Məva cənnəti bu ağacın yanındadır.
التفاسير:
16
:
53
إِذۡ يَغۡشَى ٱلسِّدۡرَةَ مَا يَغۡشَىٰ
Həmin vaxt Allahın əmri ilə Sidr ağacını elə əzəmətli bir şey bürümüşdü ki, onun necəliyini yalnız Allaha bilir.
التفاسير:
17
:
53
مَا زَاغَ ٱلۡبَصَرُ وَمَا طَغَىٰ
Peyğəmbərin (səllallahu aleyhi və səlləm) gözü nə sağa, nə də sola meyl etdi, nə də ki, həddi aşdı.
التفاسير:
18
:
53
لَقَدۡ رَأَىٰ مِنۡ ءَايَٰتِ رَبِّهِ ٱلۡكُبۡرَىٰٓ
Muhəmməd (səllallahu alehi və səlləm) gecə səfərində göyə qalxarkən öz Rəbbinin qüdrətinə dəlalət edən ən böyük dəlillərindən bəzisini - Cənnəti, Cəhənnəmi və başqa məxluqatlar gördü.
التفاسير:
19
:
53
أَفَرَءَيۡتُمُ ٱللَّٰتَ وَٱلۡعُزَّىٰ
Ey müşriklər! Siz Allahdan başqa tapındığınız bu bütləri - Lat və Uzzanı gördünüzmü?
التفاسير:
20
:
53
وَمَنَوٰةَ ٱلثَّالِثَةَ ٱلۡأُخۡرَىٰٓ
Həmçinin, bütlərinizdən üçüncü olan Mənatı da. Bir mənə deyin görüm, onlar sizə fayda və ya zərər verməyə qaditrdilərmi?!
التفاسير:
21
:
53
أَلَكُمُ ٱلذَّكَرُ وَلَهُ ٱلۡأُنثَىٰ
Ey müşriklər, məgər sevdiyiniz oğlanlar sizin, sevmədiyiniz qızlar isə Uca Allahındır?
التفاسير:
22
:
53
تِلۡكَ إِذٗا قِسۡمَةٞ ضِيزَىٰٓ
Elə isə nəfsinizin istəyi ilə apardığınız bu bölgü ədalətsiz bir bölgüdür.
التفاسير:
23
:
53
إِنۡ هِيَ إِلَّآ أَسۡمَآءٞ سَمَّيۡتُمُوهَآ أَنتُمۡ وَءَابَآؤُكُم مَّآ أَنزَلَ ٱللَّهُ بِهَا مِن سُلۡطَٰنٍۚ إِن يَتَّبِعُونَ إِلَّا ٱلظَّنَّ وَمَا تَهۡوَى ٱلۡأَنفُسُۖ وَلَقَدۡ جَآءَهُم مِّن رَّبِّهِمُ ٱلۡهُدَىٰٓ
Bu bütlərin adları, (ilahi adların) mənasına uyğun gələn adlardır və bunların ilahi xislətlərə heç bir aidiyyatı yoxdur. Bu adları siz və sizin atalarınız özünüzdən qoymusunuz. Allah onlar haqqında heç bir dəlil nazil etməmişdir. Müşriklər öz etiqadlarında yalnız zənnə qapılır və şeytanın onların könlünə gözəl göstərdiyi, nəfslərinin istəklərinə uyurlar. Halbuki Rəbbindən onlara Peyğəmbərin (səllallahu aleyhi və səlləm) dili ilə doğru yolu göstərən rəhbər gəlmiş, lakin onlar ona tabe olmamışlar.
التفاسير:
24
:
53
أَمۡ لِلۡإِنسَٰنِ مَا تَمَنَّىٰ
Yoxsa insan üçün Allah yanında təmənna etdiyi bütlərin şəfaətimi vardır?!
التفاسير:
25
:
53
فَلِلَّهِ ٱلۡأٓخِرَةُ وَٱلۡأُولَىٰ
Xeyr, insan təmənna etdiyi her bir şeyə nail ola bilməz. Axirət də, dünya da təkcə Allaha məxsudur. O, bunlardan istədiyini verər, istdədiyini də verməz.
التفاسير:
26
:
53
۞ وَكَم مِّن مَّلَكٖ فِي ٱلسَّمَٰوَٰتِ لَا تُغۡنِي شَفَٰعَتُهُمۡ شَيۡـًٔا إِلَّا مِنۢ بَعۡدِ أَن يَأۡذَنَ ٱللَّهُ لِمَن يَشَآءُ وَيَرۡضَىٰٓ
Göylərdə neçə-neçə mələk var ki, onlar bir kimsəyə şəfaətçilik etmək istəsələr, onların şəfaəti yalnız Allahın istədiyi və Onun, haqqında şəfaətçilik edilməsinə razı qaldığı kimsələrə fayda verər. Allah isə Ona şərik qoşan kimsə üçün şəfaətçilik edilməsinə əsla izn verməz və Ondan başqasına ibadət edən kimsə üçün şəfaətçilik edilməsinə əsla razı olmaz.
التفاسير:
මෙම පිටුවේ තිබෙන වැකිවල ප්රයෝජන:
• كمال أدب النبي صلى الله عليه وسلم حيث لم يَزغْ بصره وهو في السماء السابعة.
Peyğəmbər (səllallahu aleyhi və səlləm) yeddinci səmada olarkən gözünü o yan-bu yana çevirməməsi onun ədəbinin kamilliyindəndir.
• سفاهة عقل المشركين حيث عبدوا شيئًا لا يضر ولا ينفع، ونسبوا لله ما يكرهون واصطفوا لهم ما يحبون.
Müşriklərinin ağlının kəm olması. Belə ki, onlar özlərinə nə fayda, nə də zərər verə bilən bütlərə ibadət etmiş, üstəlik, sevmədikləri şeyləri Allaha mənsub etmiş, sevdikləri şeyləri isə özlərinə aid etmişlər.
• الشفاعة لا تقع إلا بشرطين: الإذن للشافع، والرضا عن المشفوع له.
Şəfaətçilik yalnız iki şərtlə keçərlidir: şəfaətçilik etmək istəyən kimsəyə buna görə izin verilməli və bir də onun üçün şəfaətçilik ediləcək kimsədən Allah razı olmalıdır.
27
:
53
إِنَّ ٱلَّذِينَ لَا يُؤۡمِنُونَ بِٱلۡأٓخِرَةِ لَيُسَمُّونَ ٱلۡمَلَٰٓئِكَةَ تَسۡمِيَةَ ٱلۡأُنثَىٰ
Axirət yurdunda dirilməyə inanmayanlar, həqiqətən də, mələklərin Allahın qızları olduğuna etiqad edərək onlara qadın adları verirlər. Allah onların söylədiklərindən çox uzaqdır!
التفاسير:
28
:
53
وَمَا لَهُم بِهِۦ مِنۡ عِلۡمٍۖ إِن يَتَّبِعُونَ إِلَّا ٱلظَّنَّۖ وَإِنَّ ٱلظَّنَّ لَا يُغۡنِي مِنَ ٱلۡحَقِّ شَيۡـٔٗا
Halbuki mələklərin qadın adlarına dair onların istinad etdiyi bir elm yoxdur. Onlar bu işdə yalnız uydurma və fərziyyəyə istinad edirlər. Zənn isə öz təsdiqini tapanadək əsla həqiqət ola bilməz.
التفاسير:
29
:
53
فَأَعۡرِضۡ عَن مَّن تَوَلَّىٰ عَن ذِكۡرِنَا وَلَمۡ يُرِدۡ إِلَّا ٱلۡحَيَوٰةَ ٱلدُّنۡيَا
Ey Peyğəmbər! Sən də Bizi zikr etməkdən üz çevirərək ona məhəl qoymayıb dünya həyatından başqa bir şey istəməyənlərdən üz döndər! Beləsi axirətinə inanmadığına görə, o günü üçün heç bir əməl etməz.
التفاسير:
30
:
53
ذَٰلِكَ مَبۡلَغُهُم مِّنَ ٱلۡعِلۡمِۚ إِنَّ رَبَّكَ هُوَ أَعۡلَمُ بِمَن ضَلَّ عَن سَبِيلِهِۦ وَهُوَ أَعۡلَمُ بِمَنِ ٱهۡتَدَىٰ
O müşriklərin söylədikləri - mələklərə qadın adları vermələri onların qavradığı bilik səviyyəsidir. Çünki onlar cahildirlər, həqiqəti hələ dərk etməyiblər. Ey Peyğəmbər! Şübhəsiz ki, sənin Rəbbin haqq yoldan azanı da, Onun yolu ilə gedəni də yaxşı tanıyır. Bunlardan heç bir şey Ona gizli qalmaz.
التفاسير:
31
:
53
وَلِلَّهِ مَا فِي ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَمَا فِي ٱلۡأَرۡضِ لِيَجۡزِيَ ٱلَّذِينَ أَسَٰٓـُٔواْ بِمَا عَمِلُواْ وَيَجۡزِيَ ٱلَّذِينَ أَحۡسَنُواْ بِٱلۡحُسۡنَى
Göylərdə və yerdə nə varsa - mülk, yaratmaq və idarə etmək təkcə Allaha məxsusdur. Bu, Allahın dünyada pislik edənlərə əməllərinə görə layiq olduqları əzabı verməsi, yaxşılıq edən möminləri isə Cənnətlə mükafatlandırması üçündür.
التفاسير:
32
:
53
ٱلَّذِينَ يَجۡتَنِبُونَ كَبَٰٓئِرَ ٱلۡإِثۡمِ وَٱلۡفَوَٰحِشَ إِلَّا ٱللَّمَمَۚ إِنَّ رَبَّكَ وَٰسِعُ ٱلۡمَغۡفِرَةِۚ هُوَ أَعۡلَمُ بِكُمۡ إِذۡ أَنشَأَكُم مِّنَ ٱلۡأَرۡضِ وَإِذۡ أَنتُمۡ أَجِنَّةٞ فِي بُطُونِ أُمَّهَٰتِكُمۡۖ فَلَا تُزَكُّوٓاْ أَنفُسَكُمۡۖ هُوَ أَعۡلَمُ بِمَنِ ٱتَّقَىٰٓ
Onlar kiçik günahlar istisna olmaqla, böyük günahlardan və iyrənc asiliklərdən çəkinirlər. Böyük günahları tərk etmək və itaəti çoxaltmaqla kiçik günahlar silinir. Ey Peyğəmbər! Həqiqətən, sənin Rəbbin geniş məğfirət sahibidir. Qulları Ona tövbə etdikləri zaman onların günahlarını bağışlayar. Uca Allah sizin atanız Adəmi torpaqdan yaradanda da, siz analarınızın bətnində mərhələlərlə xəlq ediləndə də sizi yaxşı tanıyırdı. Bunlardan heç bir şey Ona gizli qalmaz. Elə isə Allahdan qorxduğunuzu deyərək özünüzü tərifləməyin! Çünki Allah kimin Allahın əmrlərini yerinə yetirib qadağan etdiyi işlərdən çəkinməklə Ondan qorxduğunu yaxşı bilir.
التفاسير:
33
:
53
أَفَرَءَيۡتَ ٱلَّذِي تَوَلَّىٰ
İslam dininə yaxınlaşdıqdan sonra ondan üz çevirən kimsənin halının nə qədər pis olduğunu gördünmü?
التفاسير:
34
:
53
وَأَعۡطَىٰ قَلِيلٗا وَأَكۡدَىٰٓ
Malından azacıq verib sonra heç verməyəni. Çünki xəsislik onun təbiətidir, lakin buna baxmayaraq o, özünü təmizə çıxartmağa çalışır.
التفاسير:
35
:
53
أَعِندَهُۥ عِلۡمُ ٱلۡغَيۡبِ فَهُوَ يَرَىٰٓ
Məgər o, qeybi bilir ki, bunu görsün və qeybdən danışsın?!
التفاسير:
36
:
53
أَمۡ لَمۡ يُنَبَّأۡ بِمَا فِي صُحُفِ مُوسَىٰ
Yoxsa o, Allaha iftira yaxır?! Allahın adından yalan danışan bu adama Allahın Musaya nazil etdiyi əvvəlki səhifələrdə olanlar barədə xəbər verilmədimi?!
التفاسير:
37
:
53
وَإِبۡرَٰهِيمَ ٱلَّذِي وَفَّىٰٓ
Məgər İbrahimin səhifələrində olanlar barədə ona bildirilmədi?! O İbrahim ki, Rəbbinin ona buyurduğunu tam şəkildə yerinə yetirmişdir.
التفاسير:
38
:
53
أَلَّا تَزِرُ وَازِرَةٞ وِزۡرَ أُخۡرَىٰ
Belə ki, heç bir insan başqasının günahını daşımaz.
التفاسير:
39
:
53
وَأَن لَّيۡسَ لِلۡإِنسَٰنِ إِلَّا مَا سَعَىٰ
İnsan yalnız etdiyi əməlin əvəzini (mükafatını, yaxud cəzasını) alar.
التفاسير:
40
:
53
وَأَنَّ سَعۡيَهُۥ سَوۡفَ يُرَىٰ
Əlbəttə ki, o, can atdığı əməli qiyamət günü öz göü ilə görəcəkdir.
التفاسير:
41
:
53
ثُمَّ يُجۡزَىٰهُ ٱلۡجَزَآءَ ٱلۡأَوۡفَىٰ
Sonra da ona əməlinin əvəzi tam, heç bir əskiksiz veriləcəkdir!
التفاسير:
42
:
53
وَأَنَّ إِلَىٰ رَبِّكَ ٱلۡمُنتَهَىٰ
Ey Peyğəmbər! Bəndələr öldükdən sonra onların dönüşü sənin Rəbbinədir.
التفاسير:
43
:
53
وَأَنَّهُۥ هُوَ أَضۡحَكَ وَأَبۡكَىٰ
İstədiyini sevindirib güldürən, istədiyini də kədərləndirib ağladan Allahdır.
التفاسير:
44
:
53
وَأَنَّهُۥ هُوَ أَمَاتَ وَأَحۡيَا
Dünyadakı diriləri öldürən, ölüləri də dirildən Odur!
التفاسير:
මෙම පිටුවේ තිබෙන වැකිවල ප්රයෝජන:
• انقسام الذنوب إلى كبائر وصغائر.
Günahların böyük və kiçik dərəcələrə bölünməsi.
• خطورة التقوُّل على الله بغير علم.
Elmsiz olaraq Allahın adından danışmağın təhlükəli olması.
• النهي عن تزكية النفس.
Özünü təmiz çıxarmağın qadağan edilməsi.
45
:
53
وَأَنَّهُۥ خَلَقَ ٱلزَّوۡجَيۡنِ ٱلذَّكَرَ وَٱلۡأُنثَىٰ
O, biri erkək və biri də dişi olmaqla iki növ yaratdı.
التفاسير:
46
:
53
مِن نُّطۡفَةٍ إِذَا تُمۡنَىٰ
Qadının uşaqlığına qoyulan nütfədən.
التفاسير:
47
:
53
وَأَنَّ عَلَيۡهِ ٱلنَّشۡأَةَ ٱلۡأُخۡرَىٰ
Onlar öldükdən sonra onları yenidən diriltmək də Ona aiddir.
التفاسير:
48
:
53
وَأَنَّهُۥ هُوَ أَغۡنَىٰ وَأَقۡنَىٰ
Qullarından dilədiyini var-dövlət sahibi edən, dilədiyinə də insanın kifayətlənə biləcəyi qədər az bir şey nəsib edən Odur.
التفاسير:
49
:
53
وَأَنَّهُۥ هُوَ رَبُّ ٱلشِّعۡرَىٰ
Bəzi müşriklərin Allahla yanaşı ibadət etdikləri Şira ulduzunun da Rəbbi Odur.
التفاسير:
50
:
53
وَأَنَّهُۥٓ أَهۡلَكَ عَادًا ٱلۡأُولَىٰ
O, əvvəlki Ad tayfasını məhv etdi. Onlar öz küfrlərində israr edən Hudun (aleyhissəlam) qövmü idi.
التفاسير:
51
:
53
وَثَمُودَاْ فَمَآ أَبۡقَىٰ
Salehin (aleyhissəlam) qövmü Səmudu da məhv edib onlardan heç bir kimsəni sağ buraxmadı.
التفاسير:
52
:
53
وَقَوۡمَ نُوحٖ مِّن قَبۡلُۖ إِنَّهُمۡ كَانُواْ هُمۡ أَظۡلَمَ وَأَطۡغَىٰ
Ad və Səmud qövmlərindən əvvəl Nuh qövmünü də məhv etdi. Çünki Nuh qövmü Ad və Səmud qövmlərindən daha zalım və daha azğın bir qövm idi. Nuh öz qövmünün arasında doqquz yüz əlli il qalıb onları Allahın vəhdaniyyətinə dəvət etdi, lakin onlar Nuhun dəvətini qəbul etmədilər.
التفاسير:
53
:
53
وَٱلۡمُؤۡتَفِكَةَ أَهۡوَىٰ
O, Lut qövmünün yurdlarını göyə qaldırıb tərsinə çevirdi, sonra da oradan yerə çırpdı.
التفاسير:
54
:
53
فَغَشَّىٰهَا مَا غَشَّىٰ
O kəndlər göyə qaldırılıb yerə çırpıldıqdan sonra daşlar onların başına yağdırıldı və bu onları hər tərəfdən bürüdü.
التفاسير:
55
:
53
فَبِأَيِّ ءَالَآءِ رَبِّكَ تَتَمَارَىٰ
Ey insan! Sən öz Rəbbinin qüdrətinə dəlalət edən ayələrdən hansına şəkk edib və ondan ibrət almırsan?!
التفاسير:
56
:
53
هَٰذَا نَذِيرٞ مِّنَ ٱلنُّذُرِ ٱلۡأُولَىٰٓ
Sizə göndərilmiş bu elçi də, əvvəlki elçilər kimi biri elçidir.
التفاسير:
57
:
53
أَزِفَتِ ٱلۡأٓزِفَةُ
Yaxın olan o qiyamət yaxınlaşdı.
التفاسير:
58
:
53
لَيۡسَ لَهَا مِن دُونِ ٱللَّهِ كَاشِفَةٌ
Allahdan başqa heç kəs onun qarşısını ala bilməz və heç kəs də onun nə zaman qopacağını bilə bilməz.
التفاسير:
59
:
53
أَفَمِنۡ هَٰذَا ٱلۡحَدِيثِ تَعۡجَبُونَ
Yoxsa siz, özünüzə oxunan bu Quranın Allah tərəfindən olduğuna təəccübmü edirsiniz?!
التفاسير:
60
:
53
وَتَضۡحَكُونَ وَلَا تَبۡكُونَ
Siz Qurana istehza edərək gülürsünüz, onda olan moizələri eşitdikdə də, heç ağlamırsınız!
التفاسير:
61
:
53
وَأَنتُمۡ سَٰمِدُونَ
Siz onu lağa qoyur və ona məhəl qoymursunuz?!
التفاسير:
62
:
53
فَٱسۡجُدُواْۤ لِلَّهِۤ وَٱعۡبُدُواْ۩
Tək Allaha səcdə qılın və Ona ixlasla ibadət edin!
التفاسير:
මෙම පිටුවේ තිබෙන වැකිවල ප්රයෝජන:
• عدم التأثر بالقرآن نذير شؤم.
Qurandan təsirlənməmək, bədbəxtlik əlamətidir.
• خطر اتباع الهوى على النفس في الدنيا والآخرة.
Nəfsin istəyinə uymağın dünya və axirətdə təhlükəli olması.
• عدم الاتعاظ بهلاك الأمم صفة من صفات الكفار.
Əvvəlki ümmətlərin həlak olduğundan ibrət almamaq, kafirlərin xislətlərindəndir.
