Ibisobanuro bya qoran ntagatifu - Ibisobanuro by'igitabo cya Taf'sir cy'umumenyi A-Si'diy mu rurimi rw'igiperisi.
یوسف
1
:
12
الٓرٰ ۫— تِلْكَ اٰیٰتُ الْكِتٰبِ الْمُبِیْنِ ۟۫
خداوند متعال خبر میدهد که آیات قرآن، ﴿تِلۡكَ ءَايَٰتُ ٱلۡكِتَٰبِ ٱلۡمُبِينِ﴾ آیات کتاب روشن است؛ یعنی کلمات و معانی آن، واضح و روشن است،
التفاسير:
2
:
12
اِنَّاۤ اَنْزَلْنٰهُ قُرْءٰنًا عَرَبِیًّا لَّعَلَّكُمْ تَعْقِلُوْنَ ۟
و از جملۀ روشنی و واضح بودن آن، این است که خداوند آن را به زبان فصیح عربی که بهترین و روشنترین زبانهاست، نازل نموده است.
این قرآن، روشنگرِ همۀ نیازهای مردم از قبیلِ حقایق مفید است، و این روشنگری و تبیین، برای این است که ﴿لَّعَلَّكُمۡ تَعۡقِلُونَ﴾ شما آن را دریابید؛ یعنی تا حدود، اصول، فروع، اوامر و نواهی آن را بفهمید.
و هرگاه آن را به یقین دانستید و دلهایتان با معرفت و شناخت آن آراسته گردید، جوارح و اعضایتان طبق دستور آن عمل خواهد کرد و از آن فرمان خواهید برد، ﴿لَّعَلَّكُمۡ تَعۡقِلُونَ﴾ با تکرار معانی شریف و والای آن در اذهانتان، عقلهایتان رشد یابد و به تکامل برسد.
التفاسير:
3
:
12
نَحْنُ نَقُصُّ عَلَیْكَ اَحْسَنَ الْقَصَصِ بِمَاۤ اَوْحَیْنَاۤ اِلَیْكَ هٰذَا الْقُرْاٰنَ ۖۗ— وَاِنْ كُنْتَ مِنْ قَبْلِهٖ لَمِنَ الْغٰفِلِیْنَ ۟
﴿نَحۡنُ نَقُصُّ عَلَيۡكَ أَحۡسَنَ ٱلۡقَصَصِ﴾ ما از طریق این قرآن، و از جانب خویش، بهترین سرگذشتها را برای تو بازگو میکنیم.
و این قصهها را، بهترین سرگذشتها نامید؛ چون راست بوده، و عبارت ساده و روان و معانی زیبایی دارند. ﴿بِمَآ أَوۡحَيۡنَآ إِلَيۡكَ هَٰذَا ٱلۡقُرۡءَانَ﴾ به سبب آنچه که این قرآن بر آن مشتمل است. و آن را به تو وحی نمودیم و تو را، بهوسیلۀ آن، بر سایر پیامبران برتری دادیم. و این، منت و احسان و شرف خالصی از جانب خداست.
﴿وَإِن كُنتَ مِن قَبۡلِهِۦ لَمِنَ ٱلۡغَٰفِلِينَ﴾ هرچند که پیش از اینکه خداوند به تو وحی نماید، نمیدانستی که کتاب و ایمان چیست. اما آن را نوری قرار دادیم، و هرکس از بندگان خود را که بخواهیم، با آن هدایت میکنیم.
و خداوند از داستانهایی که در قرآن آمدهاند، ستایش نمود؛ و از آنها به عنوان بهترین داستانها، یاد کرد. پس در هیچ کتابی، داستانی مانند داستانهای قرآن وجود ندارد.
بنابراین داستان یوسف و پدر و برادرانش را بیان کرد که داستانی بس عجیب و زیباست، وفرمود:
التفاسير:
4
:
12
اِذْ قَالَ یُوْسُفُ لِاَبِیْهِ یٰۤاَبَتِ اِنِّیْ رَاَیْتُ اَحَدَ عَشَرَ كَوْكَبًا وَّالشَّمْسَ وَالْقَمَرَ رَاَیْتُهُمْ لِیْ سٰجِدِیْنَ ۟
بدان که خداوند بیان نمود بهترین داستانها را در این کتاب برای پیامبرش تعریف مینماید. سپس این داستان را بیان کرد و آن را شرح داد، و آنچه را در آن اتفاق افتاده است، ذکر نمود. پس دانسته شد که آن، یک داستان کامل و زیباست؛ و هرکس بخواهد این داستان را با روایتهای اسرائیلی که سند و ناقلی ندارند و غالباً دروغ هستند، کامل کند، در واقع میخواهد کاستیهای خداوند را در این داستان جبران نماید، و چیزی را کامل کند که به گمان او ناقص است. و این کار، بینهایت زشت است. بسیاری از تفاسیر در این زمینه، مملو از دروغ پردازیهای زشت و متضادی هستند، که با آنچه خدا تعریف نموده است، سازگاری ندارد.
پس بنده باید آنچه را که خداوند تعریف نموده، بفهمد و یاد بگیرد؛ و مسایلی را که از پیامبر صلی الله علیه وسلم نقل نمیشود، رها کند.
﴿إِذۡ قَالَ يُوسُفُ لِأَبِيهِ﴾ آنگاه که یوسف به پدرش یعقوب بن اسحاق بن ابراهیم خلیل ـعلیهم الصلاة والسلامـ گفت: ﴿يَٰٓأَبَتِ إِنِّي رَأَيۡتُ أَحَدَ عَشَرَ كَوۡكَبٗا وَٱلشَّمۡسَ وَٱلۡقَمَرَ رَأَيۡتُهُمۡ لِي سَٰجِدِينَ﴾ پدر جان! من یازده ستاره و خورشید و ماه را در خواب دیدم که در برابرم سجده میکنند.
این خواب، مقدمهای بود برای مقام بلندی که یوسف ـ علیه السلام ـ در دنیا و آخرت به دست آورد. و این چنین خداوند هرگاه بخواهد کار بزرگی را انجام دهد، قبل از آن مقدمهای را فراهم کرده، و راه را برای آن همواره مینماید، و بنده را برای مقابله با سختیهایی که برایش پیش میآید، آماده میکند، و این به خاطر لطف و احسان خدا نسبت به بنده است.
یعقوب، خواب یوسف را چنین تعبیر کرد که خورشید مادرش و ماه پدرش است و ستارگان برادران او هستند، و او به جایی خواهد رسید که پدر و مادر جوان و برادرانش برای او سر تعظیم فرود میآورند، و به خاطر احترام و بزرگداشت او، سجده میکنند. ولی باید اسباب این کار از پیش فراهم شود، و خداوند او را برگزیند، و نعمت خویش را، با ارزانی داشتن علم و عمل و قدرت به او، در زمین کامل بگرداند. و این نعمت، خاندان یعقوب را که برای او سجده بردند و از وی پیروی کردند، فرا خواهد گرفت.
التفاسير:
