وه‌رگێڕانی ماناكانی قورئانی پیرۆز - وەرگێڕاوی ئۆزبەکی بۆ پوختەی تەفسیری قورئانی پیرۆز
ژمارەی پەڕە:
253
:
2
۞ تِلۡكَ ٱلرُّسُلُ فَضَّلۡنَا بَعۡضَهُمۡ عَلَىٰ بَعۡضٖۘ مِّنۡهُم مَّن كَلَّمَ ٱللَّهُۖ وَرَفَعَ بَعۡضَهُمۡ دَرَجَٰتٖۚ وَءَاتَيۡنَا عِيسَى ٱبۡنَ مَرۡيَمَ ٱلۡبَيِّنَٰتِ وَأَيَّدۡنَٰهُ بِرُوحِ ٱلۡقُدُسِۗ وَلَوۡ شَآءَ ٱللَّهُ مَا ٱقۡتَتَلَ ٱلَّذِينَ مِنۢ بَعۡدِهِم مِّنۢ بَعۡدِ مَا جَآءَتۡهُمُ ٱلۡبَيِّنَٰتُ وَلَٰكِنِ ٱخۡتَلَفُواْ فَمِنۡهُم مَّنۡ ءَامَنَ وَمِنۡهُم مَّن كَفَرَۚ وَلَوۡ شَآءَ ٱللَّهُ مَا ٱقۡتَتَلُواْ وَلَٰكِنَّ ٱللَّهَ يَفۡعَلُ مَا يُرِيدُ
Юқорида сизга айтиб ўтганимиз пайғамбарларнинг айримларини айримларидан ваҳий, тобелар ва даражалар жиҳатидан афзал қилдик. Масалан, улардан Мусо алайҳиссалом билан Аллоҳ гаплашди. Муҳаммад алайҳиссаломни эса олий даражаларга кўтарди. Зеро, У Зот бутун инсониятга юборилди. У Зотнинг рисолати билан пайғамбарлик ниҳоясига етди. У Зотнинг уммати бошқа умматлардан афзал қилинди. Марям ўғли Ийсога ўликларни тирилтириш, пес ва моховларни даволаш каби пайғамбарлигига далолат қиладиган очиқ-равшан мўжизаларни бердик ва уни Аллоҳнинг фармонини бажаришда Жаброил алайҳиссалом билан қўллаб-қувватладик. Аллоҳ хоҳлаганида пайғамбарлардан кейин келганлар бу қадар очиқ-равшан оят-аломатлар келганидан кейин урушмаган бўлардилар. Лекин улар ихтилоф қилиб, бўлиниб кетдилар. Бир қисми Аллоҳга иймон келтирса, бошқаси куфр келтирди. Аллоҳ хоҳлаганида урушмаган бўлардилар. Лекин Аллоҳ Ўзи истаган ишини қилади. Истаган бандасини Ўз фазли ва марҳамати билан Исломга ҳидоятлаб қўяди. Истаган одамини Ўз адли ва ҳикмати билан адаштириб қўяди.
التفاسير:
254
:
2
يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُوٓاْ أَنفِقُواْ مِمَّا رَزَقۡنَٰكُم مِّن قَبۡلِ أَن يَأۡتِيَ يَوۡمٞ لَّا بَيۡعٞ فِيهِ وَلَا خُلَّةٞ وَلَا شَفَٰعَةٞۗ وَٱلۡكَٰفِرُونَ هُمُ ٱلظَّٰلِمُونَ
Эй Аллоҳга иймон келтирган ва пайғамбарига эргашганлар, қиёмат куни келишидан олдин сизларга ризқ қилиб берганимиз ҳалол моллардан инфоқ-эҳсон қилиб қолинглар. Қиёмат кунида инсон фойдаланиб қолиши мумкин бўлган олди-сотди ҳам, қийинчилик пайтида қўллаб юборадиган яқин дўст ҳам, зарарни даф қилиб, фойда келтирадиган бирон воситачи ҳам бўлмайди. Фақат Аллоҳнинг Ўзи Ўз хоҳиш-иродаси билан изн берган кишигина шафоат қила олади. Кофирлар Аллоҳ таолога куфр келтиришлари сабабли ҳақиқий золимлардир.
التفاسير:
255
:
2
ٱللَّهُ لَآ إِلَٰهَ إِلَّا هُوَ ٱلۡحَيُّ ٱلۡقَيُّومُۚ لَا تَأۡخُذُهُۥ سِنَةٞ وَلَا نَوۡمٞۚ لَّهُۥ مَا فِي ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَمَا فِي ٱلۡأَرۡضِۗ مَن ذَا ٱلَّذِي يَشۡفَعُ عِندَهُۥٓ إِلَّا بِإِذۡنِهِۦۚ يَعۡلَمُ مَا بَيۡنَ أَيۡدِيهِمۡ وَمَا خَلۡفَهُمۡۖ وَلَا يُحِيطُونَ بِشَيۡءٖ مِّنۡ عِلۡمِهِۦٓ إِلَّا بِمَا شَآءَۚ وَسِعَ كُرۡسِيُّهُ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضَۖ وَلَا يَـُٔودُهُۥ حِفۡظُهُمَاۚ وَهُوَ ٱلۡعَلِيُّ ٱلۡعَظِيمُ
Аллоҳ шундай Зотки, чин маъбудликка ёлғиз Ўзи лойиқдир. Тирикдирки, ҳаётида на ўлим бор ва на нуқсон. У Қайюмдир, яъни, бор бўлиши учун Ўзи яратганларидан биронтасига муҳтож бўлмаган, ҳамма яратганлари эса бирон ҳолатда ҳам У Зотдан беҳожат эмас. У Зотни мудроқ ҳам, уйқу ҳам олмайди. Зеро, У Зот барҳаётлик ва қайюмликда комилдир, бенуқсондир. Осмонлару ердаги ҳамма нарса Унинг мулкидир. У Зотнинг ҳузурида Унинг Ўзи рози бўлиб изн бермагунича ҳеч ким ҳеч кимни шафоат қила олмайди. Ўтган ишларни ҳам, энди бўладиган ишларни ҳам билади. Бошқалар Унинг илмидан Унинг Ўзи хоҳлаган миқдоринигина била оладилар. Курсиси - Парвардигори оламнинг икки қадами турадиган жой - шу қадар улканки, осмонлару ерни қамраб олган. Уларни муҳофаза қилиб туриш У Зотга қийин эмас. У Ўз зотида ҳам, куч-қудратида ҳам, қаҳрида ҳам ҳаммадан Юксакдир, мулку салатанатида ҳаммадан Буюкдир.
التفاسير:
256
:
2
لَآ إِكۡرَاهَ فِي ٱلدِّينِۖ قَد تَّبَيَّنَ ٱلرُّشۡدُ مِنَ ٱلۡغَيِّۚ فَمَن يَكۡفُرۡ بِٱلطَّٰغُوتِ وَيُؤۡمِنۢ بِٱللَّهِ فَقَدِ ٱسۡتَمۡسَكَ بِٱلۡعُرۡوَةِ ٱلۡوُثۡقَىٰ لَا ٱنفِصَامَ لَهَاۗ وَٱللَّهُ سَمِيعٌ عَلِيمٌ
Ҳеч кимни мажбурлаб, зўрлаб Ислом динига киритилмайди. Чунки бу дин очиқ кўриниб турган ҳақиқатдирки, мажбурлашга мутлақо зарурат йўқ. Рушду ҳидоят куфру залолатдан ажралиб бўлди. Аллоҳдан ўзга барча сохта маъбудлардан юз ўгириб, ёлғиз Аллоҳнинг Ўзига иймон келтирган одам қиёмат кунида нажотга олиб борадиган энг мустаҳкам ҳалқани ушлабди. Аллоҳ бандаларининг гап-сўзларини эшитиб, қилган ишларини кўриб-билиб турадиган Зотдир. Яқинда уларга амалларига яраша жазо ёки мукофотларини беради.
التفاسير:
سوودەکانی ئایەتەکان لەم پەڕەیەدا:
• أن الله تعالى قد فاضل بين رسله وأنبيائه، بعلمه وحكمته سبحانه.
Аллоҳ таоло Ўзининг илми ва ҳикмати ила пайғамбарларининг айримларини айримларидан афзал қилди. У Зот ҳар қандай нуқсондан покдир.
• إثبات صفة الكلام لله تعالى على ما يليق بجلاله، وأنه قد كلم بعض رسله كموسى ومحمد عليهما الصلاة والسلام.
Аллоҳ таолонинг сўзлашиш сифати Ўзининг жалолатига лойиқдир. У Зот Мусо ва Муҳаммад алайҳиссалом каби айрим пайғамбарлари билан сўзлашган.
• الإيمان والهدى والكفر والضلال كلها بمشيئة الله وتقديره، فله الحكمة البالغة، ولو شاء لهدى الخلق جميعًا.
Иймону ҳидоят, куфру залолат - ҳаммаси Аллоҳнинг иродаси ва тақдири билан бўлади. Етук ҳикмат ёлғиз Аллоҳникидир. Истаганида, ҳамма яратганларини ҳидоятга бошлаб қўйган бўларди.
• آية الكرسي هي أعظم آية في كتاب الله، لما تضمنته من ربوبية الله وألوهيته وبيان أوصافه .
Курсий ояти Аллоҳнинг китобидаги энг буюк оятдир. Зеро, унда улуғ ва буюк Аллоҳнинг рубубияти (парвардигорлиги) ҳам, улуҳияти (маъбудлиги) ҳам, сифатлари ҳам ўз ифодасини топган.
• اتباع الإسلام والدخول فيه يجب أن يكون عن رضًا وقَبول، فلا إكراه في دين الله تعالى.
Исломни қабул қилиб, унинг кўрсатмаларига амал қилиш чин дилдан, мамнуният ила бўлмоғи лозим. Аллоҳ таолонинг динида мажбурлаш, зўрлаш йўқ.
• الاستمساك بكتاب الله وسُنَّة رسوله أعظم وسيلة للسعادة في الدنيا، والفوز في الآخرة.
Аллоҳнинг китобини ва пайғамбари алайҳиссаломнинг суннатини маҳкам ушлаш дунёдаги саодату охиратдаги нажотга олиб борадиган энг катта воситадир.
