وه‌رگێڕانی ماناكانی قورئانی پیرۆز - وەرگێڕاوی کوردی - صلاح الدین
السجدة
1
:
32
الٓمٓ
سووره‌تی (سه‌جده) سووره‌تێكى مه‌ككى یه ته‌نها له ئایه‌تى (١٦-٢٠) نه‌بێت كه مه‌ده‌نى یه‌و (٣٠) ئایه‌ته پێغه‌مبه‌ری خوا - صلی الله علیه وسلم - شه‌وان ناخه‌وت تا سووره‌تى (سه‌جده‌و مولكى) نه‌خوێندایه، وه له نوێژى به‌یانى رۆژى جومعه‌دا سووره‌تى (سه‌جده‌و ئینسانى) ده‌خوێند. بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ [ الم (١) ] له‌سه‌ره‌تای سووره‌تی (به‌قه‌ره)دا باسی ئه‌و پیتانه‌مان كرد كه له‌سه‌ره‌تای هه‌ندێك له سووره‌ته‌كانه‌وه هاتوون.
التفاسير:
2
:
32
تَنزِيلُ ٱلۡكِتَٰبِ لَا رَيۡبَ فِيهِ مِن رَّبِّ ٱلۡعَٰلَمِينَ
[ تَنْزِيلُ الْكِتَابِ لَا رَيْبَ فِيهِ مِنْ رَبِّ الْعَالَمِينَ (٢) ] ئه‌م قورئانه پیرۆزه هیچ گومانێكی تیادا نیه كه له‌لایه‌ن په‌روه‌ردگاری هه‌موو جیهانه‌وه دابه‌زێندراوه.
التفاسير:
3
:
32
أَمۡ يَقُولُونَ ٱفۡتَرَىٰهُۚ بَلۡ هُوَ ٱلۡحَقُّ مِن رَّبِّكَ لِتُنذِرَ قَوۡمٗا مَّآ أَتَىٰهُم مِّن نَّذِيرٖ مِّن قَبۡلِكَ لَعَلَّهُمۡ يَهۡتَدُونَ
[ أَمْ يَقُولُونَ افْتَرَاهُ ] به‌ڵكو كافران ئه‌ڵێن: محمد - صلی الله علیه وسلم - خۆی ئه‌م قورئانه‌ی داهێناوه‌و دروستی كردووه‌و هه‌ڵیبه‌ستووه [ بَلْ هُوَ الْحَقُّ مِنْ رَبِّكَ ] نه‌خێر وانیه، به‌ڵكو ئه‌م قورئانه حه‌قێكه‌و له‌لایه‌ن په‌روه‌ردگارته‌وه هاتووه [ لِتُنْذِرَ قَوْمًا مَا أَتَاهُمْ مِنْ نَذِيرٍ مِنْ قَبْلِكَ ] تا به‌هۆی ئه‌م قورئانه‌وه ئاگادارى قه‌ومێك بكه‌یته‌وه (كه عه‌ره‌بن) وه له پێش تۆدا هیچ ترسێنه‌رو ئاگاداركه‌ره‌وه‌و پێغه‌مبه‌رێكیان بۆ نه‌هاتووه [ لَعَلَّهُمْ يَهْتَدُونَ (٣) ] به‌ڵكو خوای گه‌وره هیدایه‌تیان بدات و بێنه سه‌ر ڕێگای ڕاست.
التفاسير:
4
:
32
ٱللَّهُ ٱلَّذِي خَلَقَ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضَ وَمَا بَيۡنَهُمَا فِي سِتَّةِ أَيَّامٖ ثُمَّ ٱسۡتَوَىٰ عَلَى ٱلۡعَرۡشِۖ مَا لَكُم مِّن دُونِهِۦ مِن وَلِيّٖ وَلَا شَفِيعٍۚ أَفَلَا تَتَذَكَّرُونَ
{خوای گەورە لەسەر عەرشی پیرۆزە} [ اللَّهُ الَّذِي خَلَقَ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضَ وَمَا بَيْنَهُمَا فِي سِتَّةِ أَيَّامٍ ] خوای گه‌وره ئه‌و خوایه‌یه كه ئاسمانه‌كان و زه‌وی و ئه‌وه‌ی له نێوانیاندا هه‌یه هه‌مووی دروست كردووه له ماوه‌ی شه‌ش ڕۆژدا [ ثُمَّ اسْتَوَى عَلَى الْعَرْشِ ] پاشان به‌رز بۆته‌وه بۆ سه‌ر عه‌رشی پیرۆزی خۆی، به‌رزبوونه‌وه‌یه‌ك كه شایه‌ن و گونجاو و لایه‌قه به گه‌وره‌یی خوای گه‌وره‌و له به‌رزبوونه‌وه هیچ له دروستكراوه‌كان ناچێت، وه چۆنێتیه‌كه‌یشی خوای گه‌وره خۆی نه‌بێ كه‌س نایزانێ، كه پرسیارى (الإستواء) له ئیمامى (مالیك) كرا فه‌رمووى: (الإستواء غير مجهول، والكيف غير معقول، والإيمان به واجب، والسؤال عنه بدعة) واته: ئیستوا زانراوه، چونكه له‌قورئاندا باسكراوه، وه چۆنێتیه‌كه‌ى نه‌زانراوه، چونكه باس نه‌كراوه، وه ئیمان هێنان پێى واجبه، چونكه ئایه‌تى قورئانى پیرۆزه، وه پرسیار كردن له چۆنێتى به‌رز بوونه‌وه‌ى خواى گه‌وره بۆ سه‌ر عه‌رشى پیرۆزى بیدعه‌یه، چونكه هاوه‌ڵان ئه‌و پرسیاره‌یان له پێغه‌مبه‌رى خوا - صلی الله علیه وسلم - نه‌كردووه، وه چواندنى به به‌رزبوونه‌وه‌ى دروستكراوه‌كان كوفره، چونكه ته‌شبیهـ كردنى خواى گه‌وره‌ى خالقه به دروستكراوى لاوازى مه‌خلوق، وه گۆڕینى ماناكه‌ى حه‌رامه، چونكه مه‌به‌ست نیه‌و هه‌ڵه‌یه، وه‌كو گۆرینى بۆ (استولى) كه به ماناى زاڵ بوون و ده‌ستبه‌سه‌راگرتن دێت هه‌ڵه‌یه، چونكه به گوێره‌ى ئه‌م ته‌ئویله فاسیده بێت واته پێش خواى گه‌وره كه‌سێكى تر ده‌ستى به‌سه‌ر عه‌رشدا گرتووه كه مرۆڤى ژیر قسه‌ى واناكات، (ابن القیم) ده‌فه‌رمێت: ئه‌م لامه‌ى كه زیادى ده‌كه‌ن و (استوى) ده‌كه‌ن به (استولى) چه‌ند له‌و نونه ده‌چێت كه به‌نو ئیسرائیل زیادیان كرد كه خواى گه‌وره پێى فه‌رموون: بڵێن: (حطة) ئه‌وان وتیان: (حنطة) وه خواى گه‌وره غه‌زه‌بى لێگرتن، ئه‌و كه‌سانه‌یشى كه سیفاتى خواى گه‌وره ته‌ئویل ده‌كه‌ن و ماناكه‌ى ده‌گۆڕن با له خواى گه‌وره بترسن نه‌ك وه‌ك به‌نو ئیسرائیل خواى گه‌وره غه‌زه‌بیان لێ بگرێت [ مَا لَكُمْ مِنْ دُونِهِ مِنْ وَلِيٍّ وَلَا شَفِيعٍ ] جگه له خوای گه‌وره ئێوه هیچ دۆست و خۆشه‌ویست و تكاكارێكتان نیه كه لای خوای گه‌وره تكاتان بۆ بكات [ أَفَلَا تَتَذَكَّرُونَ (٤) ] ئه‌وه بۆ یاد ناكه‌نه‌وه‌و بیر ناكه‌نه‌وه‌و په‌ندو ئامۆژگاری وه‌رناگرن.
التفاسير:
5
:
32
يُدَبِّرُ ٱلۡأَمۡرَ مِنَ ٱلسَّمَآءِ إِلَى ٱلۡأَرۡضِ ثُمَّ يَعۡرُجُ إِلَيۡهِ فِي يَوۡمٖ كَانَ مِقۡدَارُهُۥٓ أَلۡفَ سَنَةٖ مِّمَّا تَعُدُّونَ
[ يُدَبِّرُ الْأَمْرَ مِنَ السَّمَاءِ إِلَى الْأَرْضِ ] خوای گه‌وره كاروباری ئه‌م بوونه‌وه‌ره هه‌ڵئه‌سووڕێنێ و له ئاسمانه‌وه بڕیار ده‌رئه‌كات بۆ زه‌وی [ ثُمَّ يَعْرُجُ إِلَيْهِ فِي يَوْمٍ كَانَ مِقْدَارُهُ أَلْفَ سَنَةٍ مِمَّا تَعُدُّونَ (٥) ] پاشان ئه‌م كاروبارانه‌ی سه‌ر زه‌ویش بۆ لای خوای گه‌وره به‌رز ئه‌كرێته‌وه له‌لایه‌ن فریشته‌كانه‌وه له ڕۆژێكدا كه ئه‌ندازه‌كه‌ی هه‌زار ساڵه ئه‌و ساڵانه‌ی كه ئێوه ئه‌یژمێرن، نێوان ئاسمانی دونیا بۆ سه‌ر زه‌وی پێنج سه‌د ساڵه، وه ئه‌ستورى ئاسمانیش پێنج سه‌د ساڵه، یاخود به‌رزبوونه‌وه پێنج سه‌د ساڵه‌و نزم بوونه‌وه‌یش پێنج سه‌د ساڵه، به‌ڵام فریشته‌كان له ماوه‌ی چاوتروكاندنێكدا ئه‌یبڕن.
التفاسير:
6
:
32
ذَٰلِكَ عَٰلِمُ ٱلۡغَيۡبِ وَٱلشَّهَٰدَةِ ٱلۡعَزِيزُ ٱلرَّحِيمُ
[ ذَلِكَ عَالِمُ الْغَيْبِ وَالشَّهَادَةِ الْعَزِيزُ الرَّحِيمُ (٦) ] ئه‌م خوایه كه زانای نهێنی و ئاشكراكانه خوایه‌كی زۆر به‌عیززه‌ت و باڵاده‌ست و به‌ڕه‌حم و به‌زه‌ییه.
التفاسير:
7
:
32
ٱلَّذِيٓ أَحۡسَنَ كُلَّ شَيۡءٍ خَلَقَهُۥۖ وَبَدَأَ خَلۡقَ ٱلۡإِنسَٰنِ مِن طِينٖ
[ الَّذِي أَحْسَنَ كُلَّ شَيْءٍ خَلَقَهُ ] كه هه‌موو شتێكی به جوانترین و ته‌واوترین شێواز دروست كردووه [ وَبَدَأَ خَلْقَ الْإِنْسَانِ مِنْ طِينٍ (٧) ] وه سه‌ره‌تا ئاده‌می له قوڕ دروست كردووه.
التفاسير:
8
:
32
ثُمَّ جَعَلَ نَسۡلَهُۥ مِن سُلَٰلَةٖ مِّن مَّآءٖ مَّهِينٖ
[ ثُمَّ جَعَلَ نَسْلَهُ مِنْ سُلَالَةٍ مِنْ مَاءٍ مَهِينٍ (٨) ] پاشان وه‌چه‌ی ئاده‌میشی دروست كردووه له ئاوێكی بێڕێز كه مه‌نی ژن و پیاوه.
التفاسير:
9
:
32
ثُمَّ سَوَّىٰهُ وَنَفَخَ فِيهِ مِن رُّوحِهِۦۖ وَجَعَلَ لَكُمُ ٱلسَّمۡعَ وَٱلۡأَبۡصَٰرَ وَٱلۡأَفۡـِٔدَةَۚ قَلِيلٗا مَّا تَشۡكُرُونَ
[ ثُمَّ سَوَّاهُ ] دوای ئه‌وه‌ی كه ئاده‌می دروست كردووه ڕێكیخستووه [ وَنَفَخَ فِيهِ مِنْ رُوحِهِ ] وه روحی خستۆته به‌ری، لێره (رُوحِهِ) ئیزافه‌ی روحه‌كه بۆ لای خوای گه‌وره ئیزافه‌ی ته‌شریف و ته‌كریم و ڕێزلێنانه، نه‌ك ڕوحی خوای گه‌وره بێت، ئه‌گه‌ر وابوایه ده‌بوایه ئاده‌میش بۆ ئه‌زه‌لی بمایه‌و مردنی به‌سه‌ردا نه‌هاتایه، واته: ئه‌و ڕوحه‌ی ئاده‌م هه‌روه‌كو ئێوه وایه خوا دروستى كردووه، به‌ڵام ڕوحێكی به‌ڕێزو گه‌وره‌یه‌و جیاوازه له‌گه‌ڵ ئێوه‌یه [ وَجَعَلَ لَكُمُ السَّمْعَ وَالْأَبْصَارَ وَالْأَفْئِدَةَ ] وه خوای گه‌وره هه‌سته‌وه‌ره‌كانی بیستن و بینین و دڵی به پێ به‌خشیوون (ژیرو به‌خته‌وه‌ر ئه‌و كه‌سه‌یه كه ئه‌م هه‌سته‌وه‌رانه بۆ گوێڕایه‌ڵى و په‌رستنى خواى گه‌وره به‌كار بهێنێت نه‌ك بۆ خراپه‌كارى و تاوان) [ قَلِيلًا مَا تَشْكُرُونَ (٩) ] به‌ڵام كه‌مێكتان هه‌یه كه شوكرانه‌بژێری ئه‌و نیعمه‌تانه‌ی خوای گه‌وره بكه‌ن.
التفاسير:
10
:
32
وَقَالُوٓاْ أَءِذَا ضَلَلۡنَا فِي ٱلۡأَرۡضِ أَءِنَّا لَفِي خَلۡقٖ جَدِيدِۭۚ بَلۡ هُم بِلِقَآءِ رَبِّهِمۡ كَٰفِرُونَ
{ماناكانى (ضلال) له قورئاندا} [ وَقَالُوا أَإِذَا ضَلَلْنَا فِي الْأَرْضِ أَإِنَّا لَفِي خَلْقٍ جَدِيدٍ ] وه كافران ئه‌ڵێن: ئایا ئه‌گه‌ر ئێمه له‌ناو زه‌وی و خۆڵ و خاكدا فه‌وتاین و له‌ناوچووین و نه‌ماین ئایا ئێمه سه‌رله‌نوێ ئه‌بینه‌وه به دروستكراوێكی تازه؟! ئه‌م شته به دور ده‌زانن سه‌باره‌ت به بێده‌سه‌ڵاتى و لاوازى خۆیان [ بَلْ هُمْ بِلِقَاءِ رَبِّهِمْ كَافِرُونَ (١٠) ] به‌ڵكو ئه‌وان به گه‌یشتن به په‌روه‌ردگاریان له ڕۆژی دوایی كافرو بێباوه‌ڕن، (ضَلَال) له قورئانى پیرۆزدا به چه‌ند مانایه‌ك هاتووه: له‌وانه: یه‌كه‌م: ئه‌م مانایه‌ى كه باسمان كرد: به ماناى له‌ناوچون و فه‌وتان و ون بوون و دیار نه‌مان، وه له (سووره‌تى: الأعراف/٥٣) {وَضَلَّ عَنْهُمْ مَا كَانُوا يَفْتَرُونَ}، دووه‌م: نه‌زانینى حه‌قیقه‌تى شته‌كان وه‌كو خۆى، وه‌كو له ئایه‌تى (٩٥) سووره‌تى یوسف هاتووه: {قَالُوا تَاللَّهِ إِنَّكَ لَفِي ضَلالِكَ الْقَدِيمِ} وه له (سوره‌تى الضحى: ٧) {وَوَجَدَكَ ضَالاً فَهَدَى}، سێیه‌م: به ماناى گومڕایى له دین هاتووه، وه‌كو له زۆربه‌ى ئایه‌ته‌كانى قورئان، وه‌كو (سوره‌تى فاتحه: ٧) {غَيْرِ الْمَغْضُوبِ عَلَيْهِمْ وَلا الضَّالِّينَ}.
التفاسير:
11
:
32
۞ قُلۡ يَتَوَفَّىٰكُم مَّلَكُ ٱلۡمَوۡتِ ٱلَّذِي وُكِّلَ بِكُمۡ ثُمَّ إِلَىٰ رَبِّكُمۡ تُرۡجَعُونَ
[ قُلْ يَتَوَفَّاكُمْ مَلَكُ الْمَوْتِ الَّذِي وُكِّلَ بِكُمْ ] ئه‌ی محمد - صلی الله علیه وسلم - پێیان بڵێ: فریشته‌ی گیانكێشان گیانتان ئه‌كێشێ كه خوای گه‌وره گیانكێشانی ئێوه‌ی به‌و سپاردووه [ ثُمَّ إِلَى رَبِّكُمْ تُرْجَعُونَ (١١) ] پاشانیش له ڕۆژی دوایی بۆ لای په‌روه‌ردگارتان ئه‌گه‌ڕێنه‌وه بۆ لێپرسینه‌وه.
التفاسير:
