ការបកប្រែអត្ថន័យគួរអាន - ការអធិប្បាយសង្ខេបអំពីគម្ពីគួរអានជាភាសាអ៊ូបេគីស្ថាន
លេខទំព័រ:
54
:
18
وَلَقَدۡ صَرَّفۡنَا فِي هَٰذَا ٱلۡقُرۡءَانِ لِلنَّاسِ مِن كُلِّ مَثَلٖۚ وَكَانَ ٱلۡإِنسَٰنُ أَكۡثَرَ شَيۡءٖ جَدَلٗا
Муҳаммад алайҳиссаломга нозил қилинган бу Қуръонда эслатма-ибрат олишлари учун турли хил мисоллар келтирдик. Лекин инсоннинг, хусусан, кофирнинг энг кўзга ташланадиган жиҳати ноҳақдан кўп тортишавериши бўлди.
التفاسير:
55
:
18
وَمَا مَنَعَ ٱلنَّاسَ أَن يُؤۡمِنُوٓاْ إِذۡ جَآءَهُمُ ٱلۡهُدَىٰ وَيَسۡتَغۡفِرُواْ رَبَّهُمۡ إِلَّآ أَن تَأۡتِيَهُمۡ سُنَّةُ ٱلۡأَوَّلِينَ أَوۡ يَأۡتِيَهُمُ ٱلۡعَذَابُ قُبُلٗا
Саркаш кофирларнинг Муҳаммад алайҳиссалом олиб келган рисолатга иймон келтиришларига ва Парвардигорларидан мағфират сўрашларига нима монелик қилди? Уларга етарлича баён қилинмаганими? Асло! Қуръонда уларга турли хил мисоллар, ёрқин ҳужжатлар келтирилди. Уларни ҳидоятдан саркашлик билан олдинги умматларга келган азобни ўз кўзлари билан кўришни талаб қилиб туриб олишлари тўсди, холос.
التفاسير:
56
:
18
وَمَا نُرۡسِلُ ٱلۡمُرۡسَلِينَ إِلَّا مُبَشِّرِينَ وَمُنذِرِينَۚ وَيُجَٰدِلُ ٱلَّذِينَ كَفَرُواْ بِٱلۡبَٰطِلِ لِيُدۡحِضُواْ بِهِ ٱلۡحَقَّۖ وَٱتَّخَذُوٓاْ ءَايَٰتِي وَمَآ أُنذِرُواْ هُزُوٗا
Биз қайси бир пайғамбарни юборган бўлсак, у мўмин-мусулмонларга хушхабар етказган, осий-кофирларни эса огоҳлантирган. Биронта пайғамбарга уларнинг қалбларини ўзгартира олиш, ҳидоят сари буриб юбориш имкони берилмаган. Аллоҳга куфр келтирганлар далиллар ҳар қанча очиқ-равшан бўлмасин, пайғамбарлар билан тортишаверганлар, тортишаверганлар. Ўзларининг ботил ҳужжатлари билан Муҳаммад алайҳиссаломга нозил қилинган ҳақни енгмоқчи бўлганлар. Улар Қуръонни ва огоҳлантирувни масхара қилиб, устидан кулганлар.
التفاسير:
57
:
18
وَمَنۡ أَظۡلَمُ مِمَّن ذُكِّرَ بِـَٔايَٰتِ رَبِّهِۦ فَأَعۡرَضَ عَنۡهَا وَنَسِيَ مَا قَدَّمَتۡ يَدَاهُۚ إِنَّا جَعَلۡنَا عَلَىٰ قُلُوبِهِمۡ أَكِنَّةً أَن يَفۡقَهُوهُ وَفِيٓ ءَاذَانِهِمۡ وَقۡرٗاۖ وَإِن تَدۡعُهُمۡ إِلَى ٱلۡهُدَىٰ فَلَن يَهۡتَدُوٓاْ إِذًا أَبَدٗا
Парвардигорининг оятлари эслатилиб турганда уларга эътибор бермаган, улардан ибрат ола билмаган, улардаги насиҳатлардан юз ўгирган ва шу дунёда ўз қўли билан қилган қилмишларини, куфру исёнларини унутган, вақтида тавба қилиб улгурмаган кимсадан ҳам золимроқ ким бор? Биз бундай кимсаларнинг қалбларига парда тутдик, қулоқларини оғир қилиб қўйдик. Энди улар Қуръонни англамайдилар, унга қулоқ солмайдилар, кўрсатмаларига амал қилмайдилар. Уларни иймонга чақирсангиз, ҳеч қачон ҳидоят топмайдилар. Чунки уларнинг қалблари муҳрланган, қулоқлари эса оғирдир.
التفاسير:
58
:
18
وَرَبُّكَ ٱلۡغَفُورُ ذُو ٱلرَّحۡمَةِۖ لَوۡ يُؤَاخِذُهُم بِمَا كَسَبُواْ لَعَجَّلَ لَهُمُ ٱلۡعَذَابَۚ بَل لَّهُم مَّوۡعِدٞ لَّن يَجِدُواْ مِن دُونِهِۦ مَوۡئِلٗا
Пайғамбар алайҳиссалом ўзини ёлғончига чиқараётган кофирларнинг шу дунёда азобланишидан умидвор бўлиб қолмаслиги учун Аллоҳ у кишига шундай деди: "Эй Пайғамбар, Парвардигорингиз тавба қилган бандаларининг гуноҳларини кечиради. У Зотнинг раҳмати ҳамма-ҳамма нарсани қамраб олган. Осийларнинг тавба қилиб олишларига фурсат бериб қўйгани ҳам ана шу раҳматидандир. Ҳақдан юз ўгирганларни жазолашни истаганида уларга шу дунёнинг ўзидаёқ азобни тезлаштирган бўларди. Лекин У Зот буни истамади. У ҳалим ва меҳрибон Зотдир. Тавба қилиб олишларига фурсат берди. Жазони кечга сурди. Энди шунда ҳам тавба қилмасалар, уларнинг куфру исёнлари учун жазо бериладиган бир кун тайин қилиб қўйилган. У кунда Аллоҳдан ўзга паноҳ топа олмаслар".
التفاسير:
59
:
18
وَتِلۡكَ ٱلۡقُرَىٰٓ أَهۡلَكۡنَٰهُمۡ لَمَّا ظَلَمُواْ وَجَعَلۡنَا لِمَهۡلِكِهِم مَّوۡعِدٗا
Ҳуд, Солиҳ, Шуайб қавмлари каби сизлардан олдинги шаҳарларни ҳам куфру маъсиятлар ила ўзларига ўзлари зулм қилганларидан кейин ҳалок қилганмиз. Уларни ҳалок қилишга аниқ бир вақтни белгилаб қўйганмиз.
التفاسير:
60
:
18
وَإِذۡ قَالَ مُوسَىٰ لِفَتَىٰهُ لَآ أَبۡرَحُ حَتَّىٰٓ أَبۡلُغَ مَجۡمَعَ ٱلۡبَحۡرَيۡنِ أَوۡ أَمۡضِيَ حُقُبٗا
Эй Пайғамбар, эсланг! Мусо алайҳиссалом ўзининг хизматкори Юшаъ ибн Нунга деди: "То икки денгиз туташадиган жойга етмагунимча ёки узоқ вақт йўл юриб, ўша солиҳ бандани учратиб, ундан таълим олмагунимча тўхтамай кетавераман".
التفاسير:
61
:
18
فَلَمَّا بَلَغَا مَجۡمَعَ بَيۡنِهِمَا نَسِيَا حُوتَهُمَا فَٱتَّخَذَ سَبِيلَهُۥ فِي ٱلۡبَحۡرِ سَرَبٗا
Улар юравердилар. Икки денгиз туташадиган жойга етганларида ўзларига емак қилиб олган балиқларини унутдилар. Аллоҳ унга жон ато этди ва у худди ер остига кириб кетгандек, денгизга қараб йўл олди.
التفاسير:
ក្នុងចំណោមអត្ថប្រយោជន៍នៃអាយ៉ាត់ទាំងនេះក្នុងទំព័រនេះ:
• عظمة القرآن وجلالته وعمومه؛ لأن فيه كل طريق موصل إلى العلوم النافعة، والسعادة الأبدية، وكل طريق يعصم من الشر.
Қуръон улуғ ва буюк. Унда ҳамма нарса, керакли билимлар ҳам, абадий саодат ҳам, ёвузликдан асрайдиган тўғри йўл ҳам, ҳамма-ҳаммаси мужассам.
• من حكمة الله ورحمته أن تقييضه المبطلين المجادلين الحق بالباطل من أعظم الأسباب إلى وضوح الحق، وتبيُّن الباطل وفساده.
Ҳақни ноҳақлик билан енгиб олишга эришмоқчи бўлганларнинг маҳв этилишида етук илоҳий ҳикмат ва раҳмат бор. Бу билан ҳақнинг ҳақлиги ва ботилнинг ботиллиги янада яққолроқ намоён бўлади.
• في الآيات من التخويف لمن ترك الحق بعد علمه أن يحال بينه وبين الحق، ولا يتمكن منه بعد ذلك، ما هو أعظم مُرَهِّب وزاجر عن ذلك.
Ҳақни билиб туриб, унга амал қилмаганлар кўзларини очсинларки, амал қилмаслик оқибатида улар билан ҳақ орасига бир парда тортилиб, кейин ҳеч қачон унга ета олмай қолишлари мумкин. Оятлар бу ишдан жуда қаттиқ огоҳлантирмоқда.
• فضيلة العلم والرحلة في طلبه، واغتنام لقاء الفضلاء والعلماء وإن بعدت أقطارهم.
Илм ва илм олиш йўлида сафар қилиш фазли кўрсатиб бериляпти. Узоқ-узоқларда бўлса ҳам уламою фузалолар билан кўришишни ғанимат билиш лозимлиги уқтириляпти.
• الحوت يطلق على السمكة الصغيرة والكبيرة ولم يرد في القرآن لفظ السمك، وإنما ورد الحوت والنون واللحم الطري.
Араб тилидаги "ҳут" сўзи кичик балиқни ҳам, катта балиқни ҳам англатаверади. Қуръонда "самак" сўзи келмаган. Унинг ўрнига "ҳут", "нун" ва "лаҳми тарий (покиза гўшт)" каби сўзлар қўлланган.
