ការបកប្រែអត្ថន័យ ជំពូក​ ហ្វាតៀរ - ការបកប្រែជាភាសាពែរ្ស - តាហ្វសៀរ អាស-សាក់ទី - លេខ​ទំព័រ 439 - សព្វវចនាធិប្បាយនៃគម្ពីគួរអាន

39 : 35

هُوَ الَّذِیْ جَعَلَكُمْ خَلٰٓىِٕفَ فِی الْاَرْضِ ؕ— فَمَنْ كَفَرَ فَعَلَیْهِ كُفْرُهٗ ؕ— وَلَا یَزِیْدُ الْكٰفِرِیْنَ كُفْرُهُمْ عِنْدَ رَبِّهِمْ اِلَّا مَقْتًا ۚ— وَلَا یَزِیْدُ الْكٰفِرِیْنَ كُفْرُهُمْ اِلَّا خَسَارًا ۟

خداوند از کمال حکمت و رحمت خود نسبت به بندگانش خبر می‌دهد که او از قبل چنین مقدر نموده است برخی از بندگان جانشین برخی دیگر در روی زمین ‌شوند. و چنین مقدر نموده است که برای هر امّتی از امّت‌ها بیم دهندگان و پیامبرانی را بفرستد تا بنگرد که چگونه عمل می‌کنند؟ پس هر کس به خداوند و به آنچه پیامبرانش آورده‌اند کفر بورزد، بداند که کفر او به زیان خود اوست؛ و گناه و کیفر کفرش به خودش می‌رسد. و هیچ کس بار گناه او را به دوش نخواهد کشید. و کفرورزی کافر، چیزی جز اینکه پروردگارش بر او خشمگین ‌شود نمی‌افزاید. و چه کیفری بالاتر از خشم و ناخشنودی خداوند وجود دارد؟! ﴿وَلَا يَزِيدُ ٱلۡكَٰفِرِينَ كُفۡرُهُمۡ إِلَّا خَسَارٗا﴾ و کفر کافران چیزی جز زیان به آنان نمی‌افزاید؛ یعنی آنها خود و خانواده و اعمال و منازلشان را در بهشت از دست خواهند داد. پس همواره بدبختی و زیانمندی کافر فزونی می‌گیرد، و نزد خدا و خلق خدا خوار می‌گردد و محروم می‌شود.

40 : 35

قُلْ اَرَءَیْتُمْ شُرَكَآءَكُمُ الَّذِیْنَ تَدْعُوْنَ مِنْ دُوْنِ اللّٰهِ ؕ— اَرُوْنِیْ مَاذَا خَلَقُوْا مِنَ الْاَرْضِ اَمْ لَهُمْ شِرْكٌ فِی السَّمٰوٰتِ ۚ— اَمْ اٰتَیْنٰهُمْ كِتٰبًا فَهُمْ عَلٰی بَیِّنَتٍ مِّنْهُ ۚ— بَلْ اِنْ یَّعِدُ الظّٰلِمُوْنَ بَعْضُهُمْ بَعْضًا اِلَّا غُرُوْرًا ۟

خداوند متعال با بیان ناتوانی و نقص معبودان باطل مشرکین، و بیان بطلان شرک ورزی آنها از همه جهات، می‌فرماید: ﴿قُلۡ أَرَءَيۡتُمۡ شُرَكَآءَكُمُ ٱلَّذِينَ تَدۡعُونَ مِن دُونِ ٱللَّهِ﴾ ای پیامبر! به آنها بگو: به من دربارۀ معبودان خود ـ که به جز خداوند به فریاد می‌خوانید ـ خبر دهید، آیا آنها سزاوار به فریاد خواندن و پرستش هستند؟ ﴿أَرُونِي مَاذَا خَلَقُواْ مِنَ ٱلۡأَرۡضِ﴾ به من نشان دهید که آنان چه چیزی را در زمین آفریده‌اند؟ آیا دریایی آفریده‌اند یا کوه‌هایی را آفریده‌اند یا حیوانی یا جمادی را آفریده‌اند؟ آنان اقرار خواهند کرد که آفرینندۀ همۀ این چیزها فقط الله است. ﴿أَمۡ لَهُمۡ شِرۡكٞ فِي ٱلسَّمَٰوَٰتِ﴾ آیا شریکانی که آنها مقرّر داشته‌اند، در آفرینش و تدبیر آسمان‌ها مشارکتی دارند؟ خواهند گفت: آنها مشارکتی در این زمینه ندارند. پس وقتی آنها چیزی را نیافریده‌اند، و در آفرینش جهان هستی با آفریننده مشارکتی ندارند، چرا آنها را عبادت می‌کنید و به فریاد می‌خوانید با اینکه به ناتوانی آنها اقرار می‌کنید؟! پس، از نظر عقلی دلیلی برای صحّت پرستش آنها وجود ندارد، بلکه دلایل عقلی بر باطل بودن عبادت آنها دلالت می‌نماید. سپس دلیل نقلی را بیان کرد که آن نیز پرستش شرکا را منتفی می‌داند. بنابراین فرمود: ﴿أَمۡ ءَاتَيۡنَٰهُمۡ كِتَٰبٗا فَهُمۡ عَلَىٰ بَيِّنَتٖ مِّنۡهُ﴾ آیا به آنها کتابی داده‌ایم که آنها را به شرک ورزیدن و پرستش بت‌ها دستور ‌دهد، و از آن ـ کتاب ـ حجّتی در دست داشته باشند بر صحیح بودن شرکشان؟! چنین نیست؛ زیرا قبل از قرآن، کتابی بر آنها نازل نشده، و قبل از پیامبر خدا محمّد صلی الله علیه وسلم، بیم دهنده و پیامبری نزد آنها نیامده است. اگر فرض شود که کتابی بر آنها نازل شده، و پیامبری به سوی آنها فرستاده شده است، و ادعا کنند که او آنها را به شرکشان فرمان داده است، در این حالت نیز در دروغگویی آنها شکی نداریم؛ چون خداوند فرموده است: ﴿وَمَآ أَرۡسَلۡنَا مِن قَبۡلِكَ مِن رَّسُولٍ إِلَّا نُوحِيٓ إِلَيۡهِ أَنَّهُۥ لَآ إِلَٰهَ إِلَّآ أَنَا۠ فَٱعۡبُدُونِ﴾ و پیش از تو هیچ پیامبری را نفرستاده‌ایم مگر اینکه به سوی او وحی کرده‌ایم که هیچ معبود به حقّی جز من [=الله] نیست، پس مرا پرستش کنید. پس همۀ پیامبران و کلیۀ کتاب‌های آسمانی بر این مطلب اتفاق دارند که دین و عبادت را خالصانه برای خدا قرار داد.﴿ وَمَآ أُمِرُوٓاْ إِلَّا لِيَعۡبُدُواْ ٱللَّهَ مُخۡلِصِينَ لَهُ ٱلدِّينَ حُنَفَآءَ﴾ و فرمان داده نشدند مگر اینکه خداوند را مخلصانه و حق‌گرایانه بپرستند. اگر گفته شود مادامی که دلایل عقلی و نقلی بر باطل بودن شرک دلالت می‌کنند، چه چیزی مشرکان را وادار به شرک ورزی کرده است با اینکه در میان آنها افراد هوشیار و خردمندی وجود داشت؟ در این زمینه خداوند متعال می‌فرماید: ﴿بَلۡ إِن يَعِدُ ٱلظَّٰلِمُونَ بَعۡضُهُم بَعۡضًا إِلَّا غُرُورًا﴾ بلکه ستمکاران جز وعده‌های دروغ به یکدیگر نمی‌دهند؛ یعنی برای راهی که در پیش گرفته‌اند دلیلی ندارند، بلکه این بر اساس سفارشی است که به همدیگر می‌کنند، و به خاطر این است که برای یکدیگر این راه را زیبا و آراسته جلوه می‌دهند، و متأخّرین از پیشینیان گمراه تقلید می‌نمایند و به آنها اقتدا می‌کنند، و به خاطر آرزوهایی است که شیطان در ذهن و دل آنها جای داده، و زشتی اعمالشان را برای آنها زیبا جلوه داده است. در نتیجه [این عمل زشت] در دل‌هایشان رشد کرده، و صفتی از صفات آن‌ها شده است. بنابراین دور کردن آن از دل‌هایشان سخت و دشوار است. از این رو آنان بر کفر و شرک باطل و ازمیان رفتنی پافشاری می‌کنند.

41 : 35

اِنَّ اللّٰهَ یُمْسِكُ السَّمٰوٰتِ وَالْاَرْضَ اَنْ تَزُوْلَا ۚ۬— وَلَىِٕنْ زَالَتَاۤ اِنْ اَمْسَكَهُمَا مِنْ اَحَدٍ مِّنْ بَعْدِهٖ ؕ— اِنَّهٗ كَانَ حَلِیْمًا غَفُوْرًا ۟

خداوند متعال از کمال قدرت خویش و از رحمت فراوان خود و از گستردگی بردباری و آمرزگاری خویش خبر داده، و می‌فرماید او آسمان‌ها و زمین را نگاه می‌دارد و نمی‌گذارد از مسیر خود خارج شوند، و اگر آسمان و زمین از جای خود بیرون روند، هیچ کس غیر از خدا آنها را نگاه نمی‌دارد؛ و مردم توانایی نگاه داشتن آنها را ندارند، و قدرت و توانایی آنان از انجام چنین کاری عاجز است. امّا خداوند متعال چنین حکم نموده که آسمان و زمین همان گونه که آفریده شده‌اند بمانند تا برای مردم و آفریده‌ها امنیت و آرامش حاصل شود، و از آنها بهره‌مند شوند و عبرت بیاموزند، و به قدرت بزرگ خداوند پی ببرند، و بر اثر آن دل‌هایشان از بزرگداشت و تعظیم و محبت خداوند لبریز گردد. همچنین تا اوج کمال و صبر و مغفرت خداوند برای آنان آشکار گردد؛ که به جنایتکاران مهلت داده، و در سزا دادنشان عجله نکرده است. با اینکه اگر خداوند به آسمان دستور دهد، گناهکاران را سنگباران خواهد کرد. و اگر به زمین حکم نماید، آنها را فرو خواهد بلعید. امّا آمرزگاری و بردباری و لطف الهی آنها را دربر گرفته است. ﴿إِنَّهُۥ كَانَ حَلِيمًا﴾ بی‌گمان، خداوند در به تاخیر انداختن عذاب از کافران بردبار است. ﴿غَفُورٗا﴾ و آمرزندۀ گناهان کسی است که توبه نماید.

42 : 35

وَاَقْسَمُوْا بِاللّٰهِ جَهْدَ اَیْمَانِهِمْ لَىِٕنْ جَآءَهُمْ نَذِیْرٌ لَّیَكُوْنُنَّ اَهْدٰی مِنْ اِحْدَی الْاُمَمِ ۚ— فَلَمَّا جَآءَهُمْ نَذِیْرٌ مَّا زَادَهُمْ اِلَّا نُفُوْرَا ۟ۙ

کسانی که تو را ـ ای پیامبر خدا! ـ تکذیب کردند مؤکّدانه قسم خوردند که، ﴿لَئِن جَآءَهُمۡ نَذِيرٞ لَّيَكُونُنَّ أَهۡدَىٰ مِنۡ إِحۡدَى ٱلۡأُمَمِ﴾ اگر بیم دهنده‌ای به نزد آنان بیاید، از یهودیان و نصاری که اهل کتاب هستند راهیاب‌تر خواهند بود، امّا به این قسم‌ها و عهدها وفا نکردند. ﴿فَلَمَّا جَآءَهُمۡ نَذِيرٞ﴾ پس وقتی که پیامبر به میانشان آمد، هدایت نشدند و از هر ملّتی راهیاب‌تر نگشتند و بر گمراهی قبلی خود باقی ماندند، ﴿مَّا زَادَهُمۡ إِلَّا نُفُورًا﴾ و جز گریز از حق، و فزونی یافتن گمراهی و سرکشی‌شان، چیزی به آنها افزوده نشد.

43 : 35

١سْتِكْبَارًا فِی الْاَرْضِ وَمَكْرَ السَّیِّئ ؕ— وَلَا یَحِیْقُ الْمَكْرُ السَّیِّئُ اِلَّا بِاَهْلِهٖ ؕ— فَهَلْ یَنْظُرُوْنَ اِلَّا سُنَّتَ الْاَوَّلِیْنَ ۚ— فَلَنْ تَجِدَ لِسُنَّتِ اللّٰهِ تَبْدِیْلًا ۚ۬— وَلَنْ تَجِدَ لِسُنَّتِ اللّٰهِ تَحْوِیْلًا ۟

و سوگند خوردن آنها به خاطر این نبود که قصدی نیکو داشته باشند، نیز برای طلب حق نبود؛ و اگر چنین ‌بود، آنها موفق می‌شدند؛ بلکه قسم خوردن آنان ناشی از استکبارشان در برابر مردم و حق بود، و یک نوع سخن آرایی آنان بود به قصد اینکه مردم را فریب دهند و چنان بنمایانند که آنها اهل حق‌اند و در طلب حق می‌کوشند، آنگاه فریب خوردگان، فریبشان را خوردند و دنباله‌رو آنها شوند. ﴿وَلَا يَحِيقُ ٱلۡمَكۡرُ ٱلسَّيِّئُ إِلَّا بِأَهۡلِهِۦ﴾ و مکر زشت -که سرانجام آن بد و باطل است- جز دامنگیر حیله‌گران و مکرورزان نمی‌گردد. و مکرورزی آنان، علیه آنها برمی‌گردد. و خداوند برای بندگانش روشن نموده که آنها در این گفتارها و سوگندها دروغ می‌گویند، و دیگران را فریب می‌دهند. پس خواری و رسوایی‌شان آشکار گردید، و قصد و هدف زشت آنها روشن شد. و حیله‌گری‌شان به ضرر خود آنها تمام شد، و خداوند مکرشان را به خود آنها باز گرداند. پس برای آنها چیزی جز این باقی نمانده است که منتظر عذاب باشند؛ عذابی که سنّت و روش خداوند دربارۀ گذشتگان بوده است، و روش و سنّت الهی تغییر نمی‌یابد؛ و روش و آیین الهی چنین است که هر کس راه ستمگری و عناد و استکبار را در پیش بگیرد، عذاب الهی بر او فرود خواهد آمد و نعمت خدا از دست او گرفته خواهد شد. پس اینها چشم به راه کاری باشند که با گذشتگان انجام شده است.

44 : 35

اَوَلَمْ یَسِیْرُوْا فِی الْاَرْضِ فَیَنْظُرُوْا كَیْفَ كَانَ عَاقِبَةُ الَّذِیْنَ مِنْ قَبْلِهِمْ وَكَانُوْۤا اَشَدَّ مِنْهُمْ قُوَّةً ؕ— وَمَا كَانَ اللّٰهُ لِیُعْجِزَهٗ مِنْ شَیْءٍ فِی السَّمٰوٰتِ وَلَا فِی الْاَرْضِ ؕ— اِنَّهٗ كَانَ عَلِیْمًا قَدِیْرًا ۟

خداوند مردم را تشویق می‌کند تا با دل‌ها و جسم‌هایشان برای پند پذیرفتن ـ نه برای تماشا و غفلت ـ در زمین به گشت و گذار بپردازند، و بنگرند سرانجام کار کسانی که پیش از ایشان بوده و پیامبران را تکذیب کرده‌اند چگونه بوده است؟ درحالی که آنها، از اینها اموال و فرزندان و قدرت و توانایی بیشتری داشته و زمین را بیشتر از اینها آباد کرده بودند؛ امّا وقتی عذاب به سراغشان آمد، قدرت و توانشان هیچ فایده و سودی به آنها نبخشید؛ و فرزندان و اموالشان نتوانست در برابر خدا برای آنها کاری کند، و قدرت و خواست الهی دربارۀ آنها نافذ گردید. ﴿وَمَا كَانَ ٱللَّهُ لِيُعۡجِزَهُۥ مِن شَيۡءٖ فِي ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَلَا فِي ٱلۡأَرۡضِ﴾ و خداوند چنین نیست که چیزی در آسمان‌ها و زمین او را ناتوان سازد، و هیچ چیزی او را درمانده نخواهد کرد، چون علم و قدرتش کامل است. ﴿إِنَّهُۥ كَانَ عَلِيمٗا قَدِيرٗا﴾ بی‌گمان، خدا به همه چیز آگاه است، و بر همه چیز توانایی دارد.