Translation of the meanings Surah Al-Hijr - Persian Translation - As-Saadi's interpretation - Page Number 263 - The Noble Qur'an Encyclopedia

16 : 15

وَلَقَدْ جَعَلْنَا فِی السَّمَآءِ بُرُوْجًا وَّزَیَّنّٰهَا لِلنّٰظِرِیْنَ ۟ۙ

خداوند متعال ضمن بیان کمال اقتدار و رحمت خویش نسبت به بندگان، می‌فرماید: ﴿وَلَقَدۡ جَعَلۡنَا فِي ٱلسَّمَآءِ بُرُوجٗا﴾ و همانا در آسمان ستارگان و برج‌هایی آفریده‌ایم، و نشانه‌های بزرگی پدید آورده‌ایم که انسان در تاریکی‌های دریا و خشکی به وسیلۀ آن رهیاب می‌شود. ﴿وَزَيَّنَّٰهَا لِلنَّٰظِرِينَ﴾ و آن را برای بینندگان آراسته‌ایم؛ زیرا اگر ستارگان نبودند، آسمان چنین منظره‌ای زیبا و شگفت‌انگیز نداشت، و این چیزی است که تماشاگران را به تأمل و اندیشه در وجود آن، و نظر در معانی آن، و استدلال نمودن به آن بر خداوند و آفریدگارش فرا می‌خواند.

17 : 15

وَحَفِظْنٰهَا مِنْ كُلِّ شَیْطٰنٍ رَّجِیْمٍ ۟ۙ

﴿وَحَفِظۡنَٰهَا مِن كُلِّ شَيۡطَٰنٖ رَّجِيمٍ﴾ و آسمان را از شر هر شیطان ملعون و رانده‌شده‌ای، محفوظ داشته‌ایم و هرگاه شیطانی بخواهد از آنجا استراق سمع نماید و دزدانه چیزی را گوش کند، شهاب سنگ‌ها او را دنبال خواهند کرد. پس بیرون آسمان با ستارگان درخشان مزین شده، و درون آن از رسیدن هر آفتی مصون داشته شده است.

18 : 15

اِلَّا مَنِ اسْتَرَقَ السَّمْعَ فَاَتْبَعَهٗ شِهَابٌ مُّبِیْنٌ ۟

﴿إِلَّا مَنِ ٱسۡتَرَقَ ٱلسَّمۡعَ﴾ یعنی گاهی اوقات برخی از شیاطین، دزدکی گوش فرا می‌دهند و استراق سمع می‌کنند، ﴿فَأَتۡبَعَهُۥ شِهَابٞ مُّبِينٞ﴾ بلافاصله شهاب سنگی روشن، او را تعقیب می‌کند؛ پس یا او را می‌کشد، و یا دیوانه‌اش می‌گرداند. و چه بسا شهاب آن شیطان را دریابد، قبل از اینکه خبر را به دوستش برساند. پس خبر آسمان به زمین نمی‌رسد. اما گاهی اوقات شیطان آن خبر را به دوستش می‌رساند، قبل از اینکه شهاب سنگ او را دریابد، و صد دروغ دیگر به آن اضافه می‌نماید. سپس دوستش به خبر یا کلمه‌ای استدلال می‌نماید که از آسمان شنیده شده است.

19 : 15

وَالْاَرْضَ مَدَدْنٰهَا وَاَلْقَیْنَا فِیْهَا رَوَاسِیَ وَاَنْۢبَتْنَا فِیْهَا مِنْ كُلِّ شَیْءٍ مَّوْزُوْنٍ ۟

﴿وَٱلۡأَرۡضَ مَدَدۡنَٰهَا﴾ و زمین را گسترش دادیم به‌گونه‌ای که انسان‌ها وحیوانات بتوانند در گوشه واطراف آن راه بروند، و از روزی‌های آن استفاده نمایند، و در آن ساکن شوند. ﴿وَأَلۡقَيۡنَا فِيهَا رَوَٰسِيَ﴾ ودر آن کوه‌های بزرگی قرار داده‌ایم تا آن را به اذن خدا استحکام بخشند و از تکان باز دارند. ﴿وَأَنۢبَتۡنَا فِيهَا مِن كُلِّ شَيۡءٖ مَّوۡزُونٖ﴾ و از هرچیز سنجیده‌ای در آن رویانده‌ایم؛ یعنی هرچیز مفیدی که مردم بدان نیاز داشته باشند، در آن پدید آورده‌ایم، از قبیل: درخت‌های خرما و انگور و انواع درختان و گیاهان و معادن.

20 : 15

وَجَعَلْنَا لَكُمْ فِیْهَا مَعَایِشَ وَمَنْ لَّسْتُمْ لَهٗ بِرٰزِقِیْنَ ۟

﴿وَجَعَلۡنَا لَكُمۡ فِيهَا مَعَٰيِشَ﴾ و در زمین برای شما اسباب زندگی از قبیل: کشتزار و چهارپایان و انواع مشاغل و مکاسب پدید آورده‌ایم. ﴿وَمَن لَّسۡتُمۡ لَهُۥ بِرَٰزِقِينَ﴾ و بردگان و کنیزان و چهارپایانی را در راستای منافع و مصالحتان به شما بخشیده‌ایم که روزی آنها بر گردن شما نیست؛ بلکه خداوند آنها را به شما ارزانی نموده، و خودش عهده دار روزی آنان می‌باشد.

21 : 15

وَاِنْ مِّنْ شَیْءٍ اِلَّا عِنْدَنَا خَزَآىِٕنُهٗ ؗ— وَمَا نُنَزِّلُهٗۤ اِلَّا بِقَدَرٍ مَّعْلُوْمٍ ۟

یعنی هر نوع رزق و روزی و انواع تقدیری در دست خداست، و هیچ کس جز خداوند مالک آن نیست، و گنجینه‌های آن نزد او می‌باشد، و برحسب حکمت و رحمت گسترده‌اش به هرکس که بخواهد، می‌بخشد؛ و هرکس را که بخواهد، محروم می‌کند. ﴿وَمَا نُنَزِّلُهُۥٓ﴾ و هیچ چیزی اعم از باران و غیره را نازل نمی‌کنیم، ﴿إِلَّا بِقَدَرٖ مَّعۡلُومٖ﴾ جز به اندازه‌ای معین. پس نه از آنچه که خداوند تقدیر نموده، بیشتر می‌گردد، و نه کمتر.

22 : 15

وَاَرْسَلْنَا الرِّیٰحَ لَوَاقِحَ فَاَنْزَلْنَا مِنَ السَّمَآءِ مَآءً فَاَسْقَیْنٰكُمُوْهُ ۚ— وَمَاۤ اَنْتُمْ لَهٗ بِخٰزِنِیْنَ ۟

یعنی بادهای رحمت را مسخر نمودیم تا ابرها را آبستن و بارور ‌نماید، همان‌طور که جنس نر، ماده را بارور و آبستن می‌کند، و از این تلقیح، به حکمِ خدا آب پدید می‌آید، و خداوند آن را به بندگان و چهارپایان و زمین می‌نوشاند و قسمتی از آن به خاطر رفع نیازهای آنان و به اقتضای رحمت و قدرت الهی در زمین ذخیره می‌شود. ﴿وَمَآ أَنتُمۡ لَهُۥ بِخَٰزِنِينَ﴾ و شما توانایی ذخیره کردن آن را ندارید، بلکه خداوند آن را برایتان ذخیره می‌سازد و به صورت چشمه سارهایی در زمین می‌جوشاند، و این احسان و مهربانی خداوند نسبت به شما است.

23 : 15

وَاِنَّا لَنَحْنُ نُحْیٖ وَنُمِیْتُ وَنَحْنُ الْوٰرِثُوْنَ ۟

﴿وَإِنَّا لَنَحۡنُ نُحۡيِۦ وَنُمِيتُ﴾ یعنی او تنهاست و شریکی ندارد، مردم را از نیستی به هستی در‌آورده و آنها را زنده می‌گرداند، و هنگامی که اجلشان فرا رسد آنهارا می‌میراند. ﴿وَنَحۡنُ ٱلۡوَٰرِثُونَ﴾ و ما وارث همۀ هستی می‌باشیم. همچنان‌که فرموده است: ﴿إِنَّا نَحۡنُ نَرِثُ ٱلۡأَرۡضَ وَمَنۡ عَلَيۡهَا وَإِلَيۡنَا يُرۡجَعُونَ﴾ ما زمین و هرآنچه را که بر آن است، به ارث می‌بریم و به سوی ما بازگردانده می‌شوند. و این برای خداوند مشکل و محال نیست؛

24 : 15

وَلَقَدْ عَلِمْنَا الْمُسْتَقْدِمِیْنَ مِنْكُمْ وَلَقَدْ عَلِمْنَا الْمُسْتَاْخِرِیْنَ ۟

زیرا خداوند حالت پسینیان و پیشینیان را دانسته، و می‌داند که زمین چه مقدار از آنها می‌کاهد، و چه اندازه از اجزای آنان پراکنده می‌گرداند. قدرت و توانایی او به حدی است که هیچ قدرتمندی او را ناتوان نمی‌گرداند. او بندگانش را دوباره می‌آفریند، و به نزد خود گرد می‌آورد. ﴿إِنَّهُۥ حَكِيمٌ عَلِيمٞ﴾ و همانا او فرزانۀ داناست، و هر چیزی را در جای مناسبش قرارمی‌دهد، و هرکس را طبق عملش جزا و سزا می‌دهد؛ اگر عملش خوب باشد، به او پاداش نیک می‌دهد؛ و اگر عملش بد باشد، به او سزای بد می‌رساند.

25 : 15

وَاِنَّ رَبَّكَ هُوَ یَحْشُرُهُمْ ؕ— اِنَّهٗ حَكِیْمٌ عَلِیْمٌ ۟۠

زیرا خداوند حالت پسینیان و پیشینیان را دانسته، و می‌داند که زمین چه مقدار از آنها می‌کاهد، و چه اندازه از اجزای آنان پراکنده می‌گرداند. قدرت و توانایی او به حدی است که هیچ قدرتمندی او را ناتوان نمی‌گرداند. او بندگانش را دوباره می‌آفریند، و به نزد خود گرد می‌آورد. ﴿إِنَّهُۥ حَكِيمٌ عَلِيمٞ﴾ و همانا او فرزانۀ داناست، و هر چیزی را در جای مناسبش قرارمی‌دهد، و هرکس را طبق عملش جزا و سزا می‌دهد؛ اگر عملش خوب باشد، به او پاداش نیک می‌دهد؛ و اگر عملش بد باشد، به او سزای بد می‌رساند.

26 : 15

وَلَقَدْ خَلَقْنَا الْاِنْسَانَ مِنْ صَلْصَالٍ مِّنْ حَمَاٍ مَّسْنُوْنٍ ۟ۚ

خداوند متعال نعمت و احسان خودش را بر پدرمان آدم ـ علیه السلام ـ بیان می‌دارد، و آنچه را که از دشمنش ابلیس سر زد، مطرح می‌نماید، و به صورت ضمنی ما را از شر و فتنۀ شیطان برحذر می‌دارد. پس فرمود: ﴿وَلَقَدۡ خَلَقۡنَا ٱلۡإِنسَٰنَ﴾ و ما آدم را از گل خشکیده و خمیر گشته‌ای که صدایی چون صدای سفال داشت، بیافریدیم «حماء مسنون» به گلی گفته می‌شود که بر اثر ماندگاری زیاد آن، رنگ و بویش تغییر کرده باشد.

27 : 15

وَالْجَآنَّ خَلَقْنٰهُ مِنْ قَبْلُ مِنْ نَّارِ السَّمُوْمِ ۟

﴿وَٱلۡجَآنَّ﴾ و پدر جن‌ها، ابلیس را پیش از آفریدن آدم ﴿خَلَقۡنَٰهُ مِن قَبۡلُ مِن نَّارِ ٱلسَّمُومِ﴾ از آتشی پرحرارت بیافریدیم.

28 : 15

وَاِذْ قَالَ رَبُّكَ لِلْمَلٰٓىِٕكَةِ اِنِّیْ خَالِقٌۢ بَشَرًا مِّنْ صَلْصَالٍ مِّنْ حَمَاٍ مَّسْنُوْنٍ ۟

خداوند هنگامی که خواست آدم را بیافریند، به فرشتگان فرمود: من از گلی سیاه و گندیده، انسانی را می‌آفرینم. پس چون آن را سامان دادم و او را به صورت جسد کاملی مرتب کردم و از روح خود در او دمیدم، در برابرش به سجده افتید. فرشتگان همه دستور پروردگارشان را اطاعت کردند.

29 : 15

فَاِذَا سَوَّیْتُهٗ وَنَفَخْتُ فِیْهِ مِنْ رُّوْحِیْ فَقَعُوْا لَهٗ سٰجِدِیْنَ ۟

خداوند هنگامی که خواست آدم را بیافریند، به فرشتگان فرمود: من از گلی سیاه و گندیده، انسانی را می‌آفرینم. پس چون آن را سامان دادم و او را به صورت جسد کاملی مرتب کردم و از روح خود در او دمیدم، در برابرش به سجده افتید. فرشتگان همه دستور پروردگارشان را اطاعت کردند.

30 : 15

فَسَجَدَ الْمَلٰٓىِٕكَةُ كُلُّهُمْ اَجْمَعُوْنَ ۟ۙ

﴿فَسَجَدَ ٱلۡمَلَٰٓئِكَةُ كُلُّهُمۡ أَجۡمَعُونَ﴾ تاکید بعد از تاکید است، تا بر این دلالت نماید که هیچ فرشته‌ای از سجده کردن تخلف نورزید. و این سجده، به خاطر تعظیم فرمان خدا و اکرام آدم بود؛ زیرا آدم چیزهایی را می‌دانست که فرشتگان نمی‌دانستند.

31 : 15

اِلَّاۤ اِبْلِیْسَ ؕ— اَبٰۤی اَنْ یَّكُوْنَ مَعَ السّٰجِدِیْنَ ۟

﴿إِلَّآ إِبۡلِيسَ أَبَىٰٓ أَن يَكُونَ مَعَ ٱلسَّٰجِدِينَ﴾ مگر شیطان که سر باز زد از اینکه از زمرۀ سجده‌کنندگان باشد. و این نخستین عداوت و دشمنی او با آدم و فرزندانش بود.