Translation of the Meanings of the Noble Qur'an - Kurdish translation - Salahuddin
Page Number:
4
:
57
هُوَ ٱلَّذِي خَلَقَ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضَ فِي سِتَّةِ أَيَّامٖ ثُمَّ ٱسۡتَوَىٰ عَلَى ٱلۡعَرۡشِۖ يَعۡلَمُ مَا يَلِجُ فِي ٱلۡأَرۡضِ وَمَا يَخۡرُجُ مِنۡهَا وَمَا يَنزِلُ مِنَ ٱلسَّمَآءِ وَمَا يَعۡرُجُ فِيهَاۖ وَهُوَ مَعَكُمۡ أَيۡنَ مَا كُنتُمۡۚ وَٱللَّهُ بِمَا تَعۡمَلُونَ بَصِيرٞ
{خواى گهوره لهسهر عهرشى پیرۆزه} [ هُوَ الَّذِي خَلَقَ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضَ فِي سِتَّةِ أَيَّامٍ ثُمَّ اسْتَوَى عَلَى الْعَرْشِ ] خوای گهوره ئهو خوایهیه كه ئاسمانهكان و زهوی دروست كرد له شهش ڕۆژدا پاشان بهرز بووهوه بۆ سهر عهرشی پیرۆزی خۆی، بهرزبوونهوهیهك كه شایهن و لایهق و گونجاوه به گهورهیی و عهزهمهتى خوای گهورهو له بهرزبوونهوه هیچ له دروستكراوهكان ناچێت، وه چۆنێتیهكهیشی خوای گهوره خۆی نهبێ كهس نایزانێ، پرسیارى (الإستواء) له ئیمامى (مالیك) كرا فهرمووى: (الإستواء غير مجهول، والكيف غير معقول، والإيمان به واجب، والسؤال عنه بدعة) واته: ئیستوا زانراوه، چونكه لهقورئاندا باسكراوه، وه چۆنێتیهكهى نهزانراوه، چونكه باس نهكراوه، وه ئیمان هێنان پێى واجبه، چونكه ئایهتى قورئانى پیرۆزه، وه پرسیار كردن له چۆنێتى بهرز بوونهوهى خواى گهوره بۆ سهر عهرشى پیرۆزى بیدعهیه، چونكه هاوهڵان ئهو پرسیارهیان له پێغهمبهرى خوا - صلی الله علیه وسلم - نهكردووه، وه چواندنى به بهرزبوونهوهى دروستكراوهكان كوفره، چونكه تهشبیهـ كردنى خواى گهورهى خالقه به دروستكراوى لاوازى بێدهسهڵاتى مهخلوق، وه گۆڕینى ماناكهى حهرامه، چونكه مهبهست نیهو ههڵهیه، وهكو گۆرینى بۆ (استولى) كه به ماناى زاڵ بوون و دهستبهسهراگرتن دێت ههڵهیه، چونكه به گوێرهى ئهم تهئویله فاسیده بێت واته پێش خواى گهوره كهسێكى تر دهستى بهسهر عهرشدا گرتووه كه مرۆڤى ژیر قسهى واناكات، (ابن القیم) دهفهرمێت: ئهم لامهى كه زیادى دهكهن و (استوى) دهكهن به (استولى) چهند لهو (نون)ه دهچێت كه بهنو ئیسرائیل زیادیان كرد كه خواى گهوره پێى فهرموون: بڵێن: (حطة) ئهوان وتیان: (حنطة) وه خواى گهوره غهزهبى لێگرتن، ئهو كهسانهیشى كه سیفاتى خواى گهوره تهئویل دهكهن و ماناكهى دهگۆڕن با له خواى گهوره بترسن نهك وهك بهنو ئیسرائیل خواى گهوره غهزهبیان لێ بگرێت، وه قسه كردن له سیفاتهكانى خواى گهوره بهشێكه له قسه كردن له زاتى پیرۆزى خواى گهوره، چۆن باوهڕمان به خواى گهوره ههیهو نازانین چۆنه، بهههمان شێوه باوهڕمان به ههموو سیفاتهكانى ههیه كه له قورئان و سوننهتدا باسكراوهو نازانین چۆنه. {زانیارى فراوانى خواى گهوره} [ يَعْلَمُ مَا يَلِجُ فِي الْأَرْضِ وَمَا يَخْرُجُ مِنْهَا ] ههرچی ئهچێته ناو زهوییهوه له تۆو و دانهوێڵهو باران خوای گهوره زانیارى به ژمارهى ههمووی ههیه، وه ئهوهیشی كه له زهوی دهرئهچێ له ڕووهك و دانهوێڵهو بهرووبووم خوای گهوره زانیاری به ژمارهى ههمووى ههیه [ وَمَا يَنْزِلُ مِنَ السَّمَاءِ وَمَا يَعْرُجُ فِيهَا ] وه ئهوهی له ئاسمانهوه دائهبهزێته سهر زهوی له باران و بهفرو تهرزهو ئهو قهدهرو بڕیارو حوكمه شهرعیانهی كه خوای گهوره دایناوه خوای گهوره زانیارى بهههمووی ههیه، وه ئهوهیشی بهرز ئهبێتهوه بۆ ئاسمان له فریشتهكان و كردهوهكانی ئادهمیزاد خوای گهوره زانیارى بهههمووی ههیه، (هیچ دڵۆپه بارانێك له ئاسمانهوه دانابهزێت ئیلا فریشتهیهكى لهگهڵدایه لهو شوێنه دایدهبهزێنێت كه خواى گهوره فهرمانى پێ كردووه) [ وَهُوَ مَعَكُمْ أَيْنَ مَا كُنْتُمْ ] وه ئێوه له ههر شوێنێك بن خوای گهوره له گهڵتاندایه به زانست و زانیاری و بیستن و بینین و تواناو دهسهڵاتی، بهڵام وهكو زاتی پیرۆزی خۆی لهسهر عهرشی پیرۆزه وهكو له ئایهتهكهی پێشتر باسمان كرد [ وَاللَّهُ بِمَا تَعْمَلُونَ بَصِيرٌ (٤) ] وه ههرچی كردهوهیهك كه ئێوه ئهیكهن خوای گهوره زۆر بینایهو ههمووی ئهبینێ و هیچی لێناشاردرێتهوه.
التفاسير:
5
:
57
لَّهُۥ مُلۡكُ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضِۚ وَإِلَى ٱللَّهِ تُرۡجَعُ ٱلۡأُمُورُ
[ لَهُ مُلْكُ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ وَإِلَى اللَّهِ تُرْجَعُ الْأُمُورُ (٥) ] موڵكی ئاسمانهكان و زهوی ههمووی موڵكى خوای گهورهیهو بهتاك و تهنها خۆى ههڵسوكهوتى تێدا دهكات، وه له رۆژى قیامهت ههموو كاروبارێك تهنها بۆ لای خوای گهوره ئهگهڕێتهوهو ههر خۆى بڕیار له نێوان خهڵكیدا دهدات و ستهم له كهس ناكات.
التفاسير:
6
:
57
يُولِجُ ٱلَّيۡلَ فِي ٱلنَّهَارِ وَيُولِجُ ٱلنَّهَارَ فِي ٱلَّيۡلِۚ وَهُوَ عَلِيمُۢ بِذَاتِ ٱلصُّدُورِ
[ يُولِجُ اللَّيْلَ فِي النَّهَارِ وَيُولِجُ النَّهَارَ فِي اللَّيْلِ ] خوای گهوره شهو تێكهڵ به ڕۆژ ئهكات وه ڕۆژ تێكهڵ به شهو ئهكات، هیچ ناوبڕێك له نێوانیاندا نیه وه خۆی تهقدیری درێژی و كورتیان ئهكات، جاری وا ههیه شهو درێژتره جاری وا ههیه ڕۆژ [ وَهُوَ عَلِيمٌ بِذَاتِ الصُّدُورِ (٦) ] وه خوای گهوره زۆر زانایه بهو دڵهی كه لهناو سینگدایهو ئهوهی كه مرۆڤـ له دڵیدا ئهیشارێتهوه.
التفاسير:
7
:
57
ءَامِنُواْ بِٱللَّهِ وَرَسُولِهِۦ وَأَنفِقُواْ مِمَّا جَعَلَكُم مُّسۡتَخۡلَفِينَ فِيهِۖ فَٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ مِنكُمۡ وَأَنفَقُواْ لَهُمۡ أَجۡرٞ كَبِيرٞ
[ آمِنُوا بِاللَّهِ وَرَسُولِهِ وَأَنْفِقُوا مِمَّا جَعَلَكُمْ مُسْتَخْلَفِينَ فِيهِ ] ئێوه ئیمان بێنن به خوای گهورهو بهتاك و تهنها خوای گهوره بپهرستن وه پێغهمبهرهكهی - صلی الله علیه وسلم - بهڕاست دابنێن وه شوێنی بكهون و دامهزراو و بهردهوام بن، وه لهوهی كه خوای گهوره به ئێوهی بهخشیوهو ئێوهی كردۆته جێنشین تیایدا لهو ماڵ و پارهو سهروهت و سامانه ئێوه لێی ببهخشن لهبهر ئهوهی ماڵ ماڵی خوای گهورهیه، وه ئێوهی كردۆته جێنشینی ئهوانهی پێش خۆتان ئێوه به میراتی لهوانتان وهرگرتووه، وه دواتر ئێوهش به میراتی بهجێی دێلن بۆ كهسانى تر، بۆیه ڕهزیلی لێ مهكهن و لێی ببهخشن [ فَالَّذِينَ آمَنُوا مِنْكُمْ وَأَنْفَقُوا لَهُمْ أَجْرٌ كَبِيرٌ (٧) ] ئهوانهی كه له ئێوه ئیمانیان هێناوهو له پێناو خوای گهورهدا ماڵیان بهخشیوه ئهوانه ئهجرو پاداشتێكی زۆر گهورهیان بۆ ههیه كه بریتییه له بهههشت.
التفاسير:
8
:
57
وَمَا لَكُمۡ لَا تُؤۡمِنُونَ بِٱللَّهِ وَٱلرَّسُولُ يَدۡعُوكُمۡ لِتُؤۡمِنُواْ بِرَبِّكُمۡ وَقَدۡ أَخَذَ مِيثَٰقَكُمۡ إِن كُنتُم مُّؤۡمِنِينَ
[ وَمَا لَكُمْ لَا تُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ وَالرَّسُولُ يَدْعُوكُمْ لِتُؤْمِنُوا بِرَبِّكُمْ ] ئهوه ئێوه چیتانهو چی ڕێگریتان لێ ئهكات لهوهی كه ئیمان بێنن به خوای گهوره؟ وه پێغهمبهری خواش - صلی الله علیه وسلم - بانگتان ئهكات بۆ ئیمان هێنان به پهروهردگارتان و بهتاك و تهنها پهرستنى [ وَقَدْ أَخَذَ مِيثَاقَكُمْ إِنْ كُنْتُمْ مُؤْمِنِينَ (٨) ] وه به دڵنیایی پێغهمبهرى خوا - صلی الله علیه وسلم - بهڵێن و پهیمان و بهیعهتى لێ وهرگرتوون، یاخود خوای گهوره بهڵێنى لێوهرگرتوون كه ئێوه له پشتی ئادهم بوون و ههمووتانی دهركردو ئیمانتان به تاك و تهنهایى خوای گهوره هێنا.
التفاسير:
9
:
57
هُوَ ٱلَّذِي يُنَزِّلُ عَلَىٰ عَبۡدِهِۦٓ ءَايَٰتِۭ بَيِّنَٰتٖ لِّيُخۡرِجَكُم مِّنَ ٱلظُّلُمَٰتِ إِلَى ٱلنُّورِۚ وَإِنَّ ٱللَّهَ بِكُمۡ لَرَءُوفٞ رَّحِيمٞ
[ هُوَ الَّذِي يُنَزِّلُ عَلَى عَبْدِهِ آيَاتٍ بَيِّنَاتٍ لِيُخْرِجَكُمْ مِنَ الظُّلُمَاتِ إِلَى النُّورِ ] خوای گهوره ئهو خوایهیه كه ئهو ههموو موعجیزهو ئایهته ڕوون و ئاشكرایانهى دابهزاندووه بۆ سهر پێغهمبهر - صلی الله علیه وسلم - كه له ههموویان گهورهتر قورئانی پیرۆزه بۆ ئهوهی بههۆی ئهو موعجیزانهو قورئانهوه ئێوه له تاریكییهكانی شیرك و كوفرو تاوان و سهرپێچی دهربكات بۆ ڕووناكی ئیسلام و ئیمان و سوننهت و گوێڕایهڵى [ وَإِنَّ اللَّهَ بِكُمْ لَرَءُوفٌ رَحِيمٌ (٩) ] وه به دڵنیایى خوای گهوره زۆر به ڕهئفهت و بهڕهحم و بهزهیی و میهرهبانه لهگهڵتاندا.
التفاسير:
10
:
57
وَمَا لَكُمۡ أَلَّا تُنفِقُواْ فِي سَبِيلِ ٱللَّهِ وَلِلَّهِ مِيرَٰثُ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضِۚ لَا يَسۡتَوِي مِنكُم مَّنۡ أَنفَقَ مِن قَبۡلِ ٱلۡفَتۡحِ وَقَٰتَلَۚ أُوْلَٰٓئِكَ أَعۡظَمُ دَرَجَةٗ مِّنَ ٱلَّذِينَ أَنفَقُواْ مِنۢ بَعۡدُ وَقَٰتَلُواْۚ وَكُلّٗا وَعَدَ ٱللَّهُ ٱلۡحُسۡنَىٰۚ وَٱللَّهُ بِمَا تَعۡمَلُونَ خَبِيرٞ
[ وَمَا لَكُمْ أَلَّا تُنْفِقُوا فِي سَبِيلِ اللَّهِ وَلِلَّهِ مِيرَاثُ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ ] ئهوه ئێوه چیتانهو چی ڕێگریتان لێ ئهكات و چ بیانوویهكتان ههیه لهوهی كه نابهخشن له پێناو خوای گهوره له كاتێكدا ههرچی له ئاسمانهكان و زهوی ههیه ههمووی موڵكی خوای گهورهیه، واته: ببهخشن و ترسى ههژاریتان نهبێت و خوای گهوره پێتان ئهبهخشێ [ لَا يَسْتَوِي مِنْكُمْ مَنْ أَنْفَقَ مِنْ قَبْلِ الْفَتْحِ وَقَاتَلَ ] له پێش صوڵحی (حودهیبیه)، یاخود له پێش فهتحی مهككهدا ئهوهی كه له پێناو خوای گهورهدا ماڵی خۆی بهخشیوهو له پێناو خوای گهورهدا كوشتاری كردووه وهك ئهو كهسانه نین كه له دوای فهتحی مهككهوه كوشتاریان كردووهو بهخشیویانه، لهبهر ئهوهی له پێش فهتحی مهككهدا زیاتر موسڵمانان پێویستیان به بهخشین بووه له پێناو دینهكهی خوای گهورهو له پێناو خوای گهوره، وه زیاتر پێویستیان بهوه بوو كه پشتیوانی بكرێن، (ئهبو بهكرى صدیق له ههموو كهس زیاتر ئهم ئایهته دهیگرێتهوه چونكه ههموو ماڵهكهى له پێناو خواى گهورهدا بهخشى) [ أُولَئِكَ أَعْظَمُ دَرَجَةً مِنَ الَّذِينَ أَنْفَقُوا مِنْ بَعْدُ وَقَاتَلُوا ] ئهوانهی له پێش فهتحی مهككه بهخشیویانهو كوشتاریان كردووه ئهوانه ئهجرو پاداشتیان یهكجار گهورهتره لهو كهسانهی كه له دوای فهتحی مهككهدا بهخشیویانهو كوشتاریان كردووه له پێناو خوای گهوره { موژدهدانى بهههشت به هاوهڵان} [ وَكُلًّا وَعَدَ اللَّهُ الْحُسْنَى ] بهڵام خوای گهوره بهڵێنی بهههشتی بهههردوولایان داوه ههر چهنده پلهیشیان جیاوازه لهبهر ئهوهی پلهكانی بهههشتیش جیاوازه، (ئهم ئایهته بهڵگهیه لهسهر فهزڵ و پلهو پایهى صهحابه، چونكه خواى گهوره موژدهى بهههشتى به ههموویان داوه، ئیتر چۆن دهبێت قسه به كهسانێكى ئاوا بكرێت كه خواى گهوره مژدهى بهههشتى پێداون؟!!) [ وَاللَّهُ بِمَا تَعْمَلُونَ خَبِيرٌ (١٠) ] وه خوای گهوره زۆر زانیاری وردی ههیه سهبارهت به كردهوهكانی ئێوه وه هیچ شتێك له خوای گهوره ناشاردرێتهوه.
التفاسير:
11
:
57
مَّن ذَا ٱلَّذِي يُقۡرِضُ ٱللَّهَ قَرۡضًا حَسَنٗا فَيُضَٰعِفَهُۥ لَهُۥ وَلَهُۥٓ أَجۡرٞ كَرِيمٞ
[ مَنْ ذَا الَّذِي يُقْرِضُ اللَّهَ قَرْضًا حَسَنًا فَيُضَاعِفَهُ لَهُ وَلَهُ أَجْرٌ كَرِيمٌ (١١) ] كێ ههیه قهرزێكی باش بدات به خوای گهوره، واته: ماڵهكهی له پێناو خوای گهورهدا ببهخشێ و چاوهڕێی پاداشتی خوای گهوره بێ و منهت بهسهر خهڵكدا نهكات ئهوه خوای گهوره چهند ئهوهنده پاداشتى دهداتهوه له دونیادا، وه له قیامهتیشدا ئهجرو پاداشتێكی زۆر بهڕێزی بۆ ههیه كه بریتییه له بهههشت، كه ئهم ئایهته دابهزى (ئهبو دهحداحى ئهنصارى) وتى: ئهى پێغهمبهرى خوا - صلی الله علیه وسلم - خواى گهوره قهرزى له ئێمه دهوێت؟ پێغهمبهرى خوا - صلی الله علیه وسلم - فهرمووى: (بهڵێ، ئهى ئهبو دهحداح)، وتى: ئهى پێغهمبهرى خوا - صلی الله علیه وسلم - دهستتم بدهرێ، ئهویش دهستى پێدا، وتى ئهوا من ئهم باخهم به قهرز دهدهم به خواى گهوره، كه شهش سهد دار خورماى تێدا بوو، وه خێزان و منداڵهكانیشى تێدا بوو، بانگى كردن و وتی: وهرنه دهرهوه ئهوا من ئهم باخهم بهقهرز دا به خواى گهوره، خێزانهكهیشى شتومهك و منداڵهكانى دهركردو وتى: كڕین و فرۆشتنهكهت قازانجى كرد ئهى ئهبو دهحداح، پێغهمبهرى خوایش - صلی الله علیه وسلم - فهرمووى: (ئهبو دهحداح چهندهها دارخورماى گهورهى چڕو پڕى له بهههشتدا ههیه، كه لقهكانى دوڕڕو مروارییه)، (ئافرهتى باوهڕدار دهبێت بهم شێوازه هاوكارى هاوسهرهكهى بكات لهسهر بهخشین له پێناو خواى گهورهو كردهوهى چاك و خواپهرستى، نهك رێگرى لێبكات).
التفاسير:
