Prijevod značenja časnog Kur'ana - Uzbečki prijevod - Ala'uddin Mensur
Абаса
عَبَسَ وَتَوَلَّىٰٓ
أَن جَآءَهُ ٱلۡأَعۡمَىٰ
И з о ҳ. Ривоят қилинишича, бир куни Пайғамбар алайҳис-салоту вас-салом Қурайш зодагонларидан бир гуруҳини Исломга даъват қилиб турганларида, олдиларига Абдуллоҳ ибн Умми Мактум исмли кўзлари ожиз бир саҳоба келиб, бир неча бор: «Ё Расулуллоҳ, менга Аллоҳ сизга билдирган нарсалардан таълим беринг», деб такрорлади. Чунки у киши аъмо бўлганлари сабабли Пайғамбаримизнинг бошқалар билан банд эканликларини сезмаган эди. Пайғамбар алайҳис-салоту вас-салом ҳалиги Қурайш катталари Исломни қабул қилишса, уларга эргашиб орқаларидаги тобеълари ҳам мусулмон бўлиб қолади, деган умид билан берилиб сўзлаётганлари сабабли, мана шу пайтда Абдуллоҳ ибн Умми Мактум келиб сўзларини бўлганидан аччиғланиб, қовоқ солдилар ва у кишига орқа ўгириб, Қурайш катталари билан сўзлашишда давом этдилар. Шунда Пайғамбаримизга танбеҳ бўлиб мазкур ва қуйидаги оятлар нозил бўлди. Шу ўринда биз муҳтарам ўқувчи эътиборини мазкур оятлардаги икки ибратли нуқтага жалб этмоқчимиз. Биринчидан, Аллоҳ таоло Ўзининг ҳабиби ва сўнгги пайғамбарига танбеҳ берар экан, у кишига бевосита хитоб қилмади, балки гўё учинчи шахс ҳақида гапираётгандек танбеҳ бердики, бу Дўст Дўстга қиладиган муомаланинг беназир намунасидир. Иккинчидан, агар бизда Аллоҳ таолонинг Ўзи «шак-шубҳасиз, сиз улуғ Хулқ устидадирсиз», (Қалам сураси, 4-оят) деб таърифлаган Пайғамбаримиз мазкур воқеада бир аъмо кишига озор бердиларми, деган савол туғилса, бундай саволнинг жавоби ҳам ўша воқеанинг ўзида мавжуддир, яъни юқоридаги оятлар гувоҳлик беришича, Пайғамбар алайҳис-салоту вас-салом у кишининг дилига озор берадиган бирон қаттиқ сўз айтганлари йўқ, балки фақатгина қовоқларини уюб, юз ўгирдилар холоски, бундай ҳолатни кўзи ожиз одам кўра олмагани учун озор топмаслиги аниқдир. Аллоҳ таолонинг танбеҳидан сўнг Расулуллоҳ қачон Абдуллоҳ ибн Умми Мактумни кўриб қолсалар: «Марҳабо, эй менга Парвардигоримдан дашном олиб берган зот», деб у кишига пешвоз чиқадиган бўлган эканлар.
وَمَا يُدۡرِيكَ لَعَلَّهُۥ يَزَّكَّىٰٓ
أَوۡ يَذَّكَّرُ فَتَنفَعَهُ ٱلذِّكۡرَىٰٓ
أَمَّا مَنِ ٱسۡتَغۡنَىٰ
فَأَنتَ لَهُۥ تَصَدَّىٰ
وَمَا عَلَيۡكَ أَلَّا يَزَّكَّىٰ
وَأَمَّا مَن جَآءَكَ يَسۡعَىٰ
وَهُوَ يَخۡشَىٰ
فَأَنتَ عَنۡهُ تَلَهَّىٰ
كَلَّآ إِنَّهَا تَذۡكِرَةٞ
فَمَن شَآءَ ذَكَرَهُۥ
فِي صُحُفٖ مُّكَرَّمَةٖ
مَّرۡفُوعَةٖ مُّطَهَّرَةِۭ
بِأَيۡدِي سَفَرَةٖ
كِرَامِۭ بَرَرَةٖ
قُتِلَ ٱلۡإِنسَٰنُ مَآ أَكۡفَرَهُۥ
مِنۡ أَيِّ شَيۡءٍ خَلَقَهُۥ
مِن نُّطۡفَةٍ خَلَقَهُۥ فَقَدَّرَهُۥ
ثُمَّ ٱلسَّبِيلَ يَسَّرَهُۥ
ثُمَّ أَمَاتَهُۥ فَأَقۡبَرَهُۥ
ثُمَّ إِذَا شَآءَ أَنشَرَهُۥ
كَلَّا لَمَّا يَقۡضِ مَآ أَمَرَهُۥ
فَلۡيَنظُرِ ٱلۡإِنسَٰنُ إِلَىٰ طَعَامِهِۦٓ
أَنَّا صَبَبۡنَا ٱلۡمَآءَ صَبّٗا
ثُمَّ شَقَقۡنَا ٱلۡأَرۡضَ شَقّٗا
فَأَنۢبَتۡنَا فِيهَا حَبّٗا
وَعِنَبٗا وَقَضۡبٗا
وَزَيۡتُونٗا وَنَخۡلٗا
وَحَدَآئِقَ غُلۡبٗا
وَفَٰكِهَةٗ وَأَبّٗا
مَّتَٰعٗا لَّكُمۡ وَلِأَنۡعَٰمِكُمۡ
فَإِذَا جَآءَتِ ٱلصَّآخَّةُ
يَوۡمَ يَفِرُّ ٱلۡمَرۡءُ مِنۡ أَخِيهِ
وَأُمِّهِۦ وَأَبِيهِ
وَصَٰحِبَتِهِۦ وَبَنِيهِ
لِكُلِّ ٱمۡرِيٕٖ مِّنۡهُمۡ يَوۡمَئِذٖ شَأۡنٞ يُغۡنِيهِ
وُجُوهٞ يَوۡمَئِذٖ مُّسۡفِرَةٞ
ضَاحِكَةٞ مُّسۡتَبۡشِرَةٞ
وَوُجُوهٞ يَوۡمَئِذٍ عَلَيۡهَا غَبَرَةٞ
تَرۡهَقُهَا قَتَرَةٌ
أُوْلَٰٓئِكَ هُمُ ٱلۡكَفَرَةُ ٱلۡفَجَرَةُ
