قطعا این ماجرای مربوط به عیسی علیه السلام که آن رابرایت بیان کردیم، همان خبر حقی است که هیچ دروغ و تردیدی در آن راه ندارد، و هیچ معبود یگانه و برحقی جز الله نیست، و همانا الله در ملک خویش شکستناپذیر و در تدبیر و امر و خلق خویش بسیار داناست.
پس اگر از آنچه که آوردهای روی گرداندند، و از تو پیروی نکردند، این امر بهسبب فساد آنها است، و الله نسبت به کسانیکه در روی زمین فساد برپا میکنند داناست و آنها را بهخاطر این کار مجازات خواهد کرد.
- ای رسول- بگو: ای اهل کتاب، چه یهودیان و چه نصاری، بیایید بر سخن عدلی که همگی ما در آن یکسان هستیم جمع شویم و آن اینکه: فقط الله را عبادت کنیم و هیچکس غیر او را هر چند مقام و جایگاه بالایی داشته باشد همراه او عبادت نکنیم، و برخی از ما برخی دیگر را اربابانی نگیرند که آنها را بهجای الله عبادت و طاعت کنند، پس اگر از این حقیقت و سخن عدلی که آنها را بهسوی آن فرامیخوانی روی برگرداندند، پس – ای مؤمنان- به آنها بگویید: گواه باشید که ما با طاعت، تسلیم و فرمانبردار الله هستیم.
ای اهل کتاب، چرا در مورد آیین ابراهیم -علیه السلام- مجادله می کنید؟! به گونه ای که یهودیان، یهودی بودن ابراهیم -علیه السلام- و نصرانی ها نصرانی بودنش را ادعا می کنند، حال آن که می دانید یهودیت و نصرانیت پس از مدت طولانی بعد از مرگ ابراهیم -علیه السلام- ظهور کرد، آیا با عقل خویش، بطلان سخن و ادعایتان را درک نمی کنید؟!
هان- ای اهل کتاب- شما در موردی از امور دینتان و آنچه بر شما فرو فرستاده شده است با پیامبر مجادله کردید که نسبت به آن دانشی داشتید، پس چرا در مورد امر و دین ابراهیم علیه السلام که نسبت به آن دانشی ندارید و در کتابهایتان نیست و پیامبرانتان آن را نیاوردهاند، مجادله میکنید؟! درحالیکه الله حقایق و باطن امور را میداند و شما نمیدانید.
ابراهیم علیه السلام نه بر آیین یهودیت بود و نه بر آیین نصرانیت، بلکه از ادیان باطل رویگردان و فقط تسلیم الله متعال بود، و چنانکه مشرکان عرب ادعا میکنند که بر آیین ابراهیم علیه السلام هستند، از مشرکان نیز نبود.
همانا سزاوارترین مردم برای انتساب به ابراهیم علیه السلام، همان کسانی هستند که از آنچه در زمانش آورد پیروی کردند، و نیز سزاوارترین مردم به آن، این پیامبر، محمد صلی الله علیه وسلم است و کسانی از این امت که ایمان آوردند، و الله یاور و محافظ کسانی است که به او ایمان آوردند.
- ای مؤمنان- علمایی از اهل کتاب چه یهودی و چه نصرانی آرزو میکنند که شما را از حقی که الله شما را به آن هدایت فرمود گمراه میکردند، اما جز خودشان را گمراه نمیکنند؛ زیرا کوشش آنها در گمراهساختن مؤمنان، بر گمراهی خودشان میافزاید و سرانجامِ کارهایشان را نمیدانند.
ای اهل کتاب، یهود و نصاری، چرا به آیات الله و دلالت آنها بر نبوت محمد صلی الله علیه وسلم، که بر شما نازل فرمود کفر میورزید، درحالیکه گواهی میدهید حقیقتی است که کتابهایتان بر آن دلالت دارند؟!
التفاسير:
من فوائد الآيات في هذه الصفحة:
• أن الرسالات الإلهية كلها اتفقت على كلمة عدل واحدة، وهي: توحيد الله تعالى والنهي عن الشرك.
تمام رسالت های الهی بر سر یک کلمه ی عادلانه اتفاق دارند، كه عبارت است از: توحید الله متعال و نهی از شرک.
• أهمية العلم بالتاريخ؛ لأنه قد يكون من الحجج القوية التي تُرَدُّ بها دعوى المبطلين.
اهمیت علم به تاریخ؛ زیرا یکی از دلایل قوی برای پاسخ به ادعای پیروان باطل است.
• أحق الناس بإبراهيم عليه السلام من كان على ملته وعقيدته، وأما مجرد دعوى الانتساب إليه مع مخالفته فلا تنفع.
سزاوارترین مردم به ابراهیم علیه السلام، کسانی هستند که بر آیین و عقیدۀ او باشند، اما مجرد ادعای انتساب به او، هیچ سودی نمیرساند.
• دَلَّتِ الآيات على حرص كفرة أهل الكتاب على إضلال المؤمنين من هذه الأمة حسدًا من عند أنفسهم.
آیات بر اشتیاق کافران اهل کتاب بر گمراهساختن مؤمنان این امت به سبب حسادت، دلالت دارند.