آنگاه که جهنم کافران را درحالیکه بهسوی آن رانده میشوند از مکانی دور ببیند التهابی شدید، و صدایی رنجآور بهسبب خشم زیاد جهنم از آنها، از آن میشنوند.
و چون این کافران در مکانی تنگ از جهنم افکنده شوند درحالیکه دستهای آنها با زنجیر به گردنهایشان بسته شده است نابودی برای خودشان بخواهند؛ تا از آن رهایی یابند.
- ای رسول- به آنها بگو: آیا این عذابی که برایتان توصیف شد بهتر است یا بهشت جاویدانی که نعمتهایش ماندگار است و هرگز قطع نمیشود؟ و همان است که الله برای بندگان مؤمن پرهیزگار خویش وعده داده است که برایشان پاداش، و بازگشتگاهی باشد که در روز قیامت بهسوی آن بازگردانیده میشوند.
در بهشت برای آنها هر نعمتی را که بخواهند موجود است، این امر وعدهای برعهدۀ الله است، که بندگان پرهیزکارش آن را از او میخواهند، و وعدۀ الله تحققیافتنی است؛ زیرا او در وعده خلاف نمیکند.
و روزیکه الله مشرکان تکذیبکننده، و آنچه را که به جای الله عبادت میکردند گرد میآورد، آنگاه به معبودها برای توبیخ عبادتگزارانشان میفرماید: آیا شما بندگانم را با این فرمان که شما را عبادت کنند گمراه ساختید، یا آنها از جانب خودشان گمراه شدند؟!
معبودها میگویند: پروردگارا تو منزهی از اینکه شریکی داشته باشی، سزاوار ما نیست به جای تو دوستانی بگیریم که با آنها دوستی کنیم، پس چگونه از بندگانت میخواهیم که ما را به جای تو عبادت کنند؟! اما برای نزدیک ساختن تدریجی به عذاب، این مشرکان، و پیش از آنها پدرانشان را از خوشیهای دنیا بهرهمند ساختی تا اینکه یاد تو را فراموش کردند، پس دیگران را همراه تو عبادت کردند، و بهسبب دلسختیشان مردمی نابودشده بودند.
- ای مشرکان- بهطور قطع کسانیکه شما آنها را به جای الله عبادت میکردید در آنچه که در مورد آنها ادعا میکنید شما را تکذیب کردهاند، پس بهسبب ناتوانیتان نه میتوانید عذاب را از خودتان دفع کنید و نه میتوانید به خودتان یاری رسانید، و - ای مؤمنان- هر یک از شما که با شرک به الله ستم کند عذابی بزرگ به او میچشانیم همانند عذابی که به افراد مذکور چشاندیم.
و - ای رسول- ما پیش از تو پیامبران علیهم السلام را نفرستادیم جز انسانهایی که غذا میخوردند، و در بازارها راه میرفتند، پس تو نخستین فرد از رسولان در این مورد نیستی، و - ای مردم- بعضی از شما را برای بعضی دیگر بهسبب اختلاف در ثروت و فقر و سلامتی و بیماری وسیلۀ آزمایش قرار دادیم، آیا بر آنچه با آن آزمایش شدهاید شکیبایی میکنید تا الله در قبال صبرتان به شما پاداش دهد؟ و پروردگارت نسبت به هرکسیکه صبر میکند و هرکسی که صبر نمیکند، و به هرکس که از او اطاعت میکند، و هرکس از او نافرمانی میکند بیناست.
التفاسير:
من فوائد الآيات في هذه الصفحة:
• الجمع بين الترهيب من عذاب الله والترغيب في ثوابه.
جمع بین تهدید از عذاب الله و تشویق به ثواب او تعالی.
• متع الدنيا مُنْسِية لذكر الله.
کالاهای دنیایی باعث فراموشی از یاد الله میشوند.
• بشرية الرسل نعمة من الله للناس لسهولة التعامل معهم.
انسان بودن رسولان به دلیل تعامل آسان با آنها نعمتی از جانب الله برای مردم است.
• تفاوت الناس في النعم والنقم اختبار إلهي لعباده.
تفاوت مردم در نعمتها و مصیبتها آزمایشی الهی برای بندگانش است.