الله در پاسخ به او میگوید: مانند کاری است که در دنیا انجام دادی، که آیات ما در دنیا برایت آمد اما از آنها روی گرداندی و رها کردی، و همینگونه امروز در عذاب رها میشوی.
و مانند این مجازات هرکس را که در شهوات حرام بکوشد، و از ایمان به دلایل آشکار پروردگار روی گردانَد مجازات میکنیم، و بهطور قطع عذاب الله در آخرت رسوا کنندهتر و سختتر و بادوامتر از زندگی تنگ در دنیا و برزخ است.
آیا برای این مشرکان، امتهای زیادی که پیش از اینها نابود کردیم، و در مسکنهای آن امتهای نابود شده راه میروند، و آثار نابودی آنها را میبینند آشکار نشدهاست؟ بهراستیکه در نابودی و ویرانی این امتهای فراوان، عبرتی برای خردمندان است.
و - ای رسول- اگر فرمانی پیش از این از جانب پروردگارت صادر نشده بود که او تعالی هیچکس را قبل از اقامۀ حجت عذاب نکند، و اگر اجلی مُقَدَّر نزد او برایشان نبود بهطور قطع عذابشان را به تعجیل میانداخت؛ چون استحقاق آن را دارند.
پس - ای رسول- بر اوصاف باطلی که این تکذیب کنندگان تو میگویند شکیبایی کن، و به ستایش پروردگارت در نماز صبح قبل از طلوع خورشید، و در نماز عصر قبل از غروب خورشید، و در نماز مغرب و عشا از ساعات شب، و در نماز ظهر هنگام زوال پس از پایان طرف اول روز و در نماز مغرب پس از پایان طرف دوم روز تسبیح گوی؛ امید است که نزد الله به پاداشی که به آن خوشحال و راضی میگردی برسی.
و به کالاهای گوناگونی از زیور زندگی دنیا که برای این تکذیب کنندگان قرار دادیم تا آنها را بیازماییم منگر، زیرا این کالاها نابود شدنی است، و پاداش پروردگارت که آن را به تو وعده داده است تا راضی شوی از کالاهایی که آنها را در این دنیا بهرهمند ساختیم بهتر و بادوامتر است؛ چون هرگز پایان نمییابد.
و - ای رسول- خانوادهات را به ادای نماز امر کن، و خودت بر ادای آن شکیبایی کن، ما نه روزی خودت و نه روزی دیگران را از تو نمیجوییم، بلکه ما هستیم که روزی تو را برعهده داریم، و سرانجام نیکو در دنیا و آخرت برای تقواپیشگان است که از الله میترسند، و اوامرش را اجرا، و نواهیاش را ترک میکنند.
و این کافران تکذیب کنندۀ پیامبر صلی الله علیه وسلم گفتند: چرا محمد نشانهای از جانب پروردگارش نمیآورد تا بر راستگویی او و رسالتش دلالت کند، آیا قرآن که تصدیق کنندۀ کتابهای آسمانی پیش از خود است برای این تکذیب کنندگان نیامده است؟!
و اگر ما این تکذیب کنندگان پیامبر صلی الله علیه وسلم را بهسبب کفر و دشمنی آنها قبل از اینکه رسولی بهسویشان بفرستیم، و کتابی بر آنها نازل کنیم با نزول عذاب بر آنها نابود میساختیم بهطور قطع در روز قیامت با دفاع از کفرشان میگفتند: - پروردگارا- چرا پیش از اینکه خواری و ذلت بهسبب عذابت به ما برسد در دنیا رسولی بهسوی ما نفرستادی، تا به او ایمان آوریم و از آیاتی که آورده است پیروی کنیم؟!
- ای رسول- به این تکذیب کنندگان بگو: هر یک از ما و شما منتظر چیزی است که الله در مورد او اجرا میکند، پس - به یقین- بهزودی خواهید دانست که چه کسانی پیرو راه راست، و چه کسانی هدایتیافتگانند: ما یا شما؟
التفاسير:
من فوائد الآيات في هذه الصفحة:
• من الأسباب المعينة على تحمل إيذاء المعرضين استثمار الأوقات الفاضلة في التسبيح بحمد الله.
یکی از اسباب یاری رسان بر تحمل آزارهای افراد نافرمان، بهرهگیری از اوقات بافضیلت در تسبیح و ستایش الله است.
• ينبغي على العبد إذا رأى من نفسه طموحًا إلى زينة الدنيا وإقبالًا عليها أن يوازن بين زينتها الزائلة ونعيم الآخرة الدائم.
سزاوار است که بنده هرگاه نفسش به زینت دنیا متمایل شد، میان زیور نابود شدنی دنیا و نعمتهای همیشگی آخرت بهطور دقیق بسنجد تا ببیند کدامیک با ارزشتر است.
• على العبد أن يقيم الصلاة حق الإقامة، وإذا حَزَبَهُ أمْر صلى وأَمَر أهله بالصلاة، وصبر عليهم تأسيًا بالرسول صلى الله عليه وسلم.
بنده باید نماز را آن گونه که شایسته است، ادا کند، و هرگاه با کار دشواری مواجه شد به پیروی از پیامبر -صلی الله علیه وسلم- نماز بگزارد، همچنین افراد خانواده اش را به ادای نماز امر کند و در این کار با آن ها شكيبايى پیشه کند.
• العاقبة الجميلة المحمودة هي الجنة لأهل التقوى.
سرانجامِ زیبا و پسندیده، همان بهشت پرهیزکاران است.