د قرآن کریم د معناګانو ژباړه - فارسي ژباړه - تفسیر السعدي
مدثر
1
:
74
یٰۤاَیُّهَا الْمُدَّثِّرُ ۟ۙ
پیش‌تر گذشت که مدّثّر و مزّمّل یک معنی دارند، و خداوند پیامبرش را به تلاش برای انجام عبادت‌های الهی فرمان داده است، عبادت‌هایی که مربوط به خود انسان می‌شود و عبادت‌هایی که به دیگران ارتباط پیدا می‌کند. پس قبلاً به عبادت‌های با فضیلت و بزرگواری فرمان داد که مربوط به خود انسان می‌شود، نیز او را به شکیبایی ورزیدن در برابر اذیّت و آزار قومش دستور داد.
التفاسير:
2
:
74
قُمْ فَاَنْذِرْ ۟ۙ
و در اینجا خداوند پیامبر را به آشکار کردن دعوت، و بیم دادن به صورت علنی فرمان می‌دهد. و می‌فرماید:
﴿قُمۡ فَأَنذِر﴾ با جدّیّت و نشاط برخیز، و مردم را با گفتار و کردار، و با بیان حقیقت آنچه که آنان را از آن برحذر می‌داری، بترسان، تا آنچه را که بر آن هستند رها کنند و مقصود تحقق یابد.
التفاسير:
3
:
74
وَرَبَّكَ فَكَبِّرْ ۟ۙ
﴿وَرَبَّكَ فَكَبِّرۡ﴾ و با یکتاپرستی، خداوند را بزرگ بدار؛ و قصد و هدفت از بیم دادن، جلب رضایت خدا باشد؛ و اینکه مردم او را تعظیم نمایند و وی را پرستش کنند.
التفاسير:
4
:
74
وَثِیَابَكَ فَطَهِّرْ ۟ۙ
﴿وَثِيَابَكَ فَطَهِّرۡ﴾ و لباس‌هایت را پاکیزه بدار. احتمال دارد که منظور از لباس‌ها، همۀ اعمال پیامبر باشد؛ و پاک کردن آن؛ یعنی خالص گرداندن آن و انجام دادن اعمال به کامل‌ترین صورت، و پاک کردن آن از آنچه اعمال را باطل و فاسد و ناقص می‌گرداند، از قبیل: شرک و ریا و نفاق و خودپسندی و تکبر و غفلت و دیگر چیزهایی که باید بنده در عبادت‌هایش از آن پرهیز نماید. و پاک کردن لباس‌ها از نجاست در این داخل است؛ چون پاکیزه داشتن لباس خصوصاً در نماز، جزو کمالِ پاکیزه داشتن اعمال است. بسیاری از علما گفته‌اند: دور ساختن نجاست از لباس، شرطی از شرایط درست بودن نماز است.
و احتمال دارد که منظور از لباس‌ها، لباس‌های معروف باشد، و او باید لباس‌هایش را از همۀ نجاست‌ها و در همۀ اوقات به خصوص به هنگام ایستادن برای نماز پاک بگرداند. پیامبر صلی الله علیه وسلم به پاک کردن ظاهر، امر شده است؛ زیرا پاکی ظاهر جزو کمال پاکی باطن است.
التفاسير:
5
:
74
وَالرُّجْزَ فَاهْجُرْ ۟ۙ
﴿وَٱلرُّجۡزَ فَٱهۡجُرۡ﴾ احتمال دارد که منظور از «رجز» بت‌ها باشند که به همراه خدا مورد پرستش قرار می‌گرفتند. پس خداوند پیامبر را به ترک و دوری جستن از بت‌ها و از اقوال و اعمالی که به آنها نسبت داده شده است فرمان داد. و احتمال دارد که منظور از «رجز» همۀ کارها و گفته‌های بد باشد. و خداوند پیامبر را به ترک کردن همۀ گناهان کوچک و بزرگ و پنهان و آشکار امر نموده است. پس شرک و گناهانِ پائین‌تر از آن در این داخل هستند.
التفاسير:
6
:
74
وَلَا تَمْنُنْ تَسْتَكْثِرُ ۟ۙ
﴿وَلَا تَمۡنُن تَسۡتَكۡثِرُ﴾ و به خاطر نعمت‌های دینی و دنیوی که به مردم می‌دهی، بر آنها منّت مگذار تا به سبب این منت گذاردن، افزون‌خواهی نمایی و خود را از آنها برتر بدانی. بلکه تا جایی که برایت ممکن است با مردم نیکی کن و نیکی خود را فراموش کن و پاداش خود را از خداوند بخواه؛ و کسی را که با او نیکی و احسان کرده‌ای، با کسی که با وی احسان نکرده‌ای برابر بدان.گفته شده که معنی آیه چنین است: با این هدف چیزی به کسی مده که او بیشتر از آن را به تو بدهد، و نیکیِ تو را جبران نماید. و این ویژۀ پیامبر صلی الله علیه وسلم خواهد بود.
التفاسير:
7
:
74
وَلِرَبِّكَ فَاصْبِرْ ۟ؕ
﴿وَلِرَبِّكَ فَٱصۡبِرۡ﴾ و به امید پاداش الهی شکیبایی کن؛ و هدف تو از بردباری، رضایت خدا باشد.
پس پیامبر صلی الله علیه وسلم از فرمان پروردگارش اطاعت نمود و آن را بلافاصله اجرا کرد، و مردم را بیم داد و همۀ مطالب الهی را برای مردم با آیات روشنگر توضیح داد. و خداوند را تعظیم نمود، و مردم را به تعظیم خدا و پاک کردن اعمال ظاهری و باطنی از هر بدی و ترک کردن همۀ آنچه که به جز خدا پرستش می‌شود و دوری کردن از بت‌ها و شر و اهل آن دعوت داد.
و پیامبر ـ بعد از فضل و منت خدا ـ بر مردم فضل و منت دارد. بدون اینکه از آنها مزد و تشکری خواسته باشد. و به کامل‌ترین صورت برای پروردگارش شکیبایی ورزید. پس بر عبادت خداوند شکیبایی ورزید، و خودش را از نافرمانی‌ها و گناهان برحذر داشت، و در برابر بلاهای دردناکی که خداوند مقدر نموده بود شکیبایی ورزید تا اینکه از پیامبران اولوالعزم برتر گردید. درود و سلام خدا بر همۀ پیامبران باد.
التفاسير:
8
:
74
فَاِذَا نُقِرَ فِی النَّاقُوْرِ ۟ۙ
پس هرگاه برای برخاستن از گورها و گرد آمدن مردم برای رستاخیز و حشر در صور دمیده شود.
التفاسير:
9
:
74
فَذٰلِكَ یَوْمَىِٕذٍ یَّوْمٌ عَسِیْرٌ ۟ۙ
﴿فَذَٰلِكَ يَوۡمَئِذٖ يَوۡمٌ عَسِيرٌ﴾ آن روز به خاطر کثرت وحشت‌ها و سختی‌هایش، روز سختی خواهد بود.
التفاسير:
10
:
74
عَلَی الْكٰفِرِیْنَ غَیْرُ یَسِیْرٍ ۟
﴿عَلَى ٱلۡكَٰفِرِينَ غَيۡرُ يَسِيرٖ﴾ بر کافران آسان نیست؛ چون آنها از هر خیری ناامید گشته‌اند و به هلاکت و نابودی خود یقین کرده‌اند. مفهوم آن این است که آن روز برای مؤمنان آسان است، همان‌طور که خداوند متعال می‌فرماید: ﴿يَقُولُ ٱلۡكَٰفِرُونَ هَٰذَا يَوۡمٌ عَسِرٞ﴾ کافران می‌گویند: «این روزی سخت است.»
التفاسير:
11
:
74
ذَرْنِیْ وَمَنْ خَلَقْتُ وَحِیْدًا ۟ۙ
این آیات دربارۀ ولید بن مغیره که با حق مخالف بود و به مبارزۀ با خدا و پیامبرش برخاسته بود نازل شده‌اند. خداوند او را چنان مذمت کرده که کسی را آنگونه مذمت نکرده است. و این سزای همۀ کسانی است که با حق مخالفت می‌ورزند؛ چنین کسانی در دنیا خوار و رسوا می‌گردند، و عذاب آخرت خوارکننده‌تر و رسواکننده‌تر است.
پس فرمود: ﴿ذَرۡنِي وَمَنۡ خَلَقۡتُ وَحِيدٗا﴾ مرا واگذار با کسی که او را تک و تنها بدون آنکه مال و خانواده و قبیله‌ای داشته باشد آفریدم، و او را همچنان پرورش داده و از نعمت‌هایم برخوردار کردم.
التفاسير:
12
:
74
وَّجَعَلْتُ لَهٗ مَالًا مَّمْدُوْدًا ۟ۙ
﴿وَجَعَلۡتُ لَهُۥ مَالٗا مَّمۡدُودٗا﴾ و به او مال فراوانی داده‌ام
التفاسير:
13
:
74
وَّبَنِیْنَ شُهُوْدًا ۟ۙ
((وَبَنِينَ شُهُودٗا﴾) و پسرانی به او عطا کرده‌ام که همیشه پیش او حاضر هستند و از آنها استفاده می‌کند، و نیازهای خود را به وسیلۀ آنان برطرف می‌نماید، و از آنها کمک می‌گیرد.
التفاسير:
14
:
74
وَّمَهَّدْتُّ لَهٗ تَمْهِیْدًا ۟ۙ
﴿وَمَهَّدتُّ لَهُۥ تَمۡهِيدٗا﴾ و دنیا و اسباب آن را به او داده‌ام که به راحتی به خواسته‌هایش می‌رسد، و هرچه بخواهد و دوست دارد به دست می‌آورد.
التفاسير:
15
:
74
ثُمَّ یَطْمَعُ اَنْ اَزِیْدَ ۟ۙ
﴿ثُمَّ يَطۡمَعُ أَنۡ أَزِيدَ﴾ باز با این همه نعمت‌ها و امکاناتی که به او داده‌ام طمع می‌ورزد که به نعمت‌های آخرت دست یازد، همان‌طور که نعمت‌های دنیا را به دست آورده است.
التفاسير:
16
:
74
كَلَّا ؕ— اِنَّهٗ كَانَ لِاٰیٰتِنَا عَنِیْدًا ۟ؕ
﴿كَلَّآ﴾ هرگز آن گونه که او طمع می‌ورزد نخواهد بود، بلکه برخلاف مقصود او اتفاق خواهد افتاد.
﴿إِنَّهُۥ كَانَ لِأٓيَٰتِنَا عَنِيدٗا﴾ چون او با آیات ما دشمن است. او آیات ما را شناخت سپس آن را انکار کرد؛ و او را به حق فرا خواند، اما او اطاعت نکرد. او تنها به این بسنده نکرد که از آیات ما رویگردانی نماید، بلکه به ستیز با آیات برخاست و برای ابطال آن کوشید.
التفاسير:
17
:
74
سَاُرْهِقُهٗ صَعُوْدًا ۟ؕ
سَأُرۡهِقُهُۥ صَعُودًا
التفاسير:
18
:
74
اِنَّهٗ فَكَّرَ وَقَدَّرَ ۟ۙ
﴿إِنَّهُۥ فَكَّرَ﴾ او با خودش فکر کرد، ﴿وَقَدَّرَ﴾ و آنچه را که در آن فکر کرده بود سنجید تا سخنی بگوید که به وسیلۀ آن قرآن را باطل نماید.
التفاسير:
