د قرآن کریم د معناګانو ژباړه - کردي ژباړه - صلاح الدین
التوبة
1
:
9
بَرَآءَةٞ مِّنَ ٱللَّهِ وَرَسُولِهِۦٓ إِلَى ٱلَّذِينَ عَٰهَدتُّم مِّنَ ٱلۡمُشۡرِكِينَ
سوورەتى (تەوبە) (قه‌تاده) ده‌فه‌رمێت: پێیشى ده‌وترێت: ئابڕووبه‌رى مونافیقان (فاضحة المنافقين) سووره‌تێكى مه‌ده‌نى یه (١٢٩) ئایه‌ته (به‌ڕائى كوڕى عازب) (خواى لێ رازى بێت) ده‌فه‌رمێت: ئه‌م سووره‌ته دوا سووره‌ته له قورئانى پیرۆز كه دابه‌زیوه، وه ته‌نها سووره‌تێكه له قورئانی پیرۆز كه به (بسم الله الرحمن الرحیم) ده‌ستی پێ نه‌كردووه، زاناكان ئه‌فه‌رموون: له‌به‌ر ئه‌وه‌ی كه له‌م سووره‌ته‌دا خوای گه‌وره زۆر له كافرو مونافیقان تووڕه‌یه به‌تایبه‌ت له مونافیقان، وه ئابڕوویان ئه‌بات هه‌ر بۆیه پێشی ئه‌وترێ: سووڕه‌تی (الْفَاضِحَة)، وه پێشی ئه‌وترێ: سووڕه‌تی (التَّوْبَة) له‌به‌ر ئه‌وه‌ی خوای گه‌وره ته‌وبه‌ی قبووڵ كرد له‌و كه‌سانه‌ی كه له غه‌زای ته‌بووك دواكه‌وتن كه دێینه سه‌ری (إن شاء الله) . {خواو پێغەمبەرەكەی - صلی الله علیه وسلم - بەرین لە هاوبەشبڕیاردەران} [ بَرَاءَةٌ مِنَ اللَّهِ وَرَسُولِهِ إِلَى الَّذِينَ عَاهَدْتُمْ مِنَ الْمُشْرِكِينَ (١) ] خوای گه‌وره‌و پێغه‌مبه‌ره‌كه‌ی- صلى الله عليه وسلم - به‌رین له‌و موشریكانه‌ی كه ئێوه عه‌هدو به‌ڵێن و په‌یمانتان له‌گه‌ڵیاندا هه‌یه له‌به‌ر ئه‌وه‌ی كه به‌رده‌وام به‌ڵێن و په‌یمانه‌كانیان هه‌ڵئه‌وه‌شانده‌وه‌و نه‌یانئه‌برده سه‌ر، پێغه‌مبه‌ری خوا - صلى الله عليه وسلم - ئیمامی ئه‌بو به‌كرو ئیمامى عه‌لی نارد ئه‌م ئایه‌تانه‌ی سه‌ره‌تاى ئه‌م سووره‌ته له‌ناو خه‌ڵكیدا بخوێننه‌وه به‌سه‌ر خه‌ڵكى مه‌ككه‌دا له ساڵی (٩) نۆی كۆچیدا تا كافران بزانن كه هیچ به‌ڵێنێك له نێوان ئه‌وان و موسڵمانان نه‌ماوه‌و ساڵى داهاتوو نه‌یه‌ن بۆ حه‌ج، چونكه به رووتى حه‌جیان ده‌كرد.
التفاسير:
2
:
9
فَسِيحُواْ فِي ٱلۡأَرۡضِ أَرۡبَعَةَ أَشۡهُرٖ وَٱعۡلَمُوٓاْ أَنَّكُمۡ غَيۡرُ مُعۡجِزِي ٱللَّهِ وَأَنَّ ٱللَّهَ مُخۡزِي ٱلۡكَٰفِرِينَ
[ فَسِيحُوا فِي الْأَرْضِ أَرْبَعَةَ أَشْهُرٍ ] ئه‌ی موشریكان ئێوه چوار مانگ له‌سه‌ر زه‌وی بۆ خۆتان بگه‌ڕێن، ئه‌وانه‌ى كه عه‌هدو په‌یمانی ره‌هایان هه‌یه‌و دیاریكراو نیه، یان كه‌متر له چوار مانگه خوای گه‌وره ڕێگاو مۆڵه‌تی دان تا چوار مانگ كه‌س ده‌ستیان بۆ درێژ نه‌كات و شه‌ڕیان له‌گه‌ڵدا نه‌كات، ئه‌وانه‌یشی كه كاتى دیاریكراویان هه‌یه ئه‌وه تا كاتی دیاریكراوى خۆیان و له دوای ئه‌وه عه‌هدو په‌یمان نامێنێ [ وَاعْلَمُوا أَنَّكُمْ غَيْرُ مُعْجِزِي اللَّهِ ] وه بزانن كه ئێوه كاتێك كه ئه‌م چوار مانگه‌تان پێ ئه‌درێ له‌به‌ر ئه‌وه نیه ئێوه بتوانن له‌ده‌ست خوای گه‌وره ڕزگارتان بێت و خوای گه‌وره ده‌سه‌ڵاتی به‌سه‌ر ئێوه‌دا نه‌بێ [ وَأَنَّ اللَّهَ مُخْزِي الْكَافِرِينَ (٢) ] به‌ڵكو به دڵنیایی خوای گه‌وره كافران سه‌رشۆڕ ئه‌كات له دونیادا به كوشتن و به‌ندكردن، وه له قیامه‌تدا به سزای ئاگرى دۆزه‌خ.
التفاسير:
3
:
9
وَأَذَٰنٞ مِّنَ ٱللَّهِ وَرَسُولِهِۦٓ إِلَى ٱلنَّاسِ يَوۡمَ ٱلۡحَجِّ ٱلۡأَكۡبَرِ أَنَّ ٱللَّهَ بَرِيٓءٞ مِّنَ ٱلۡمُشۡرِكِينَ وَرَسُولُهُۥۚ فَإِن تُبۡتُمۡ فَهُوَ خَيۡرٞ لَّكُمۡۖ وَإِن تَوَلَّيۡتُمۡ فَٱعۡلَمُوٓاْ أَنَّكُمۡ غَيۡرُ مُعۡجِزِي ٱللَّهِۗ وَبَشِّرِ ٱلَّذِينَ كَفَرُواْ بِعَذَابٍ أَلِيمٍ
[ وَأَذَانٌ مِنَ اللَّهِ وَرَسُولِهِ إِلَى النَّاسِ يَوْمَ الْحَجِّ الْأَكْبَرِ ] وه ئاگادار كردنه‌وه‌و ڕاگه‌یاندنێك له‌لایه‌ن خواو پێغه‌مبه‌ری خواوه - صلى الله عليه وسلم - بۆ تێكڕای خه‌ڵكی له ڕۆژی حه‌جی ئه‌كبه‌ردا كه ڕۆژی جه‌ژنی قوربانه، بۆیه پێی وتراوه: (الْحَجُّ الْأَكْبَر) له‌به‌ر ئه‌وه‌ی خه‌ڵكی تیایدا كۆده‌بێته‌وه، یاخود زۆربه‌ی كرده‌وه‌و دروشمه‌كانی حه‌ج كردن ئه‌كه‌وێته ئه‌م ڕۆژه‌وه [ أَنَّ اللَّهَ بَرِيءٌ مِنَ الْمُشْرِكِينَ وَرَسُولُهُ ] به دڵنیایی خوای گه‌وره‌و پێغه‌مبه‌ره‌كه‌ی - صلى الله عليه وسلم - به‌رین له موشریكان ئه‌وانه‌ی كه عه‌هدو به‌ڵێن و په‌یمانیان هه‌ڵوه‌شاندۆته‌وه له‌گه‌ڵ موسڵمانان [ فَإِنْ تُبْتُمْ فَهُوَ خَيْرٌ لَكُمْ ] ئه‌گه‌ر بێتوو ته‌وبه بكه‌ن ئه‌ی موشریكان و له كوفر بگه‌ڕێنه‌وه ئه‌وه بۆ خۆتان باشتره له‌وه‌ی كه كافر بن [ وَإِنْ تَوَلَّيْتُمْ فَاعْلَمُوا أَنَّكُمْ غَيْرُ مُعْجِزِي اللَّهِ ] وه ئه‌گه‌ر پشتهه‌ڵكه‌ن له ته‌وبه كردن وه له‌سه‌ر كوفر بمێننه‌وه ئه‌وا بزانن كه ئێوه خوای گه‌وره بێ ده‌سه‌ڵات ناكه‌ن وه ڕزگارتان نابێ له‌ده‌ست خوای گه‌وره، وه خوای گه‌وره ده‌سه‌ڵاتی به‌سه‌رتاندا هه‌یه كه سزاتان بدات [ وَبَشِّرِ الَّذِينَ كَفَرُوا بِعَذَابٍ أَلِيمٍ (٣) ] وه موژده بده به كافران به سزایه‌كی زۆر به ئێش و ئازار.
التفاسير:
4
:
9
إِلَّا ٱلَّذِينَ عَٰهَدتُّم مِّنَ ٱلۡمُشۡرِكِينَ ثُمَّ لَمۡ يَنقُصُوكُمۡ شَيۡـٔٗا وَلَمۡ يُظَٰهِرُواْ عَلَيۡكُمۡ أَحَدٗا فَأَتِمُّوٓاْ إِلَيۡهِمۡ عَهۡدَهُمۡ إِلَىٰ مُدَّتِهِمۡۚ إِنَّ ٱللَّهَ يُحِبُّ ٱلۡمُتَّقِينَ
[ إِلَّا الَّذِينَ عَاهَدْتُمْ مِنَ الْمُشْرِكِينَ ثُمَّ لَمْ يَنْقُصُوكُمْ شَيْئًا ] ته‌نها ئه‌و موشریكانه نه‌بێ كه به‌ڵێنتان له‌گه‌ڵیاندا هه‌یه پاشان هیچ به‌ڵێنیان هه‌ڵنه‌وه‌شاندۆته‌وه [ وَلَمْ يُظَاهِرُوا عَلَيْكُمْ أَحَدًا ] وه هاوكاری و یارمه‌تی هیچ كه‌س له دوژمنانی ئێوه‌یان نه‌كردووه به‌سه‌ر ئێوه‌دا [ فَأَتِمُّوا إِلَيْهِمْ عَهْدَهُمْ إِلَى مُدَّتِهِمْ ] ئه‌مانه ئه‌و به‌ڵێنه‌ی له‌گه‌ڵیاندا هه‌تانه تا كاتی دیاریكراوى خۆی له‌گه‌ڵیاندا بیبه‌نه سه‌رو هه‌ڵیمه‌وه‌شێننه‌وه [ إِنَّ اللَّهَ يُحِبُّ الْمُتَّقِينَ (٤) ] به‌راستى خوای گه‌وره ئه‌و كه‌سانه‌ی خۆش ئه‌وێ كه ته‌قوای خوای گه‌وره ئه‌كه‌ن.
التفاسير:
5
:
9
فَإِذَا ٱنسَلَخَ ٱلۡأَشۡهُرُ ٱلۡحُرُمُ فَٱقۡتُلُواْ ٱلۡمُشۡرِكِينَ حَيۡثُ وَجَدتُّمُوهُمۡ وَخُذُوهُمۡ وَٱحۡصُرُوهُمۡ وَٱقۡعُدُواْ لَهُمۡ كُلَّ مَرۡصَدٖۚ فَإِن تَابُواْ وَأَقَامُواْ ٱلصَّلَوٰةَ وَءَاتَوُاْ ٱلزَّكَوٰةَ فَخَلُّواْ سَبِيلَهُمۡۚ إِنَّ ٱللَّهَ غَفُورٞ رَّحِيمٞ
[ فَإِذَا انْسَلَخَ الْأَشْهُرُ الْحُرُمُ فَاقْتُلُوا الْمُشْرِكِينَ حَيْثُ وَجَدْتُمُوهُمْ ] ئه‌گه‌ر چوار مانگه حه‌رامه‌كه ته‌واو بوو (ذو القعدة و ذو الحجة و محرم و رجب) كه خوای گه‌وره مۆڵه‌تی به‌كافران دا ئه‌وا له هه‌ر شوێنێك موشریكانتان بینی بیانكوژن (ته‌نها له حه‌ره‌م نه‌بێت) له‌به‌ر ئه‌وه‌ی به‌ڵێن و په‌یمان له نێوانتاندا نه‌ماوه [ وَخُذُوهُمْ وَاحْصُرُوهُمْ ] وه به‌دیلی بیانگرن وه گه‌مارۆیان بده‌ن و قه‌ده‌غه‌یان بكه‌ن له‌وه‌ی كه هه‌ڵسوكه‌وت بكه‌ن له شاره‌كاندا [ وَاقْعُدُوا لَهُمْ كُلَّ مَرْصَدٍ ] وه له هه‌موو ڕێگایه‌كدا بۆیان دانیشن و له كه‌میندابن بۆیان [ فَإِنْ تَابُوا وَأَقَامُوا الصَّلَاةَ وَآتَوُا الزَّكَاةَ فَخَلُّوا سَبِيلَهُمْ ] به‌ڵام ئه‌گه‌ر هاتو ته‌وبه‌یان كردو له كوفرو گه‌ڕانه‌وه‌و نوێژه‌كانیان كردو زه‌كاتی ماڵیاندا واته: موسڵمان بوون ئه‌و كاته ئێوه ڕێگه‌یان به‌رده‌ن نه به‌دیل بیانگرن نه كه‌مینیان بۆ دابنێن نه بیانكوژن [ إِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَحِيمٌ (٥) ] به‌راستى خوای گه‌وره زۆر لێخۆشبوو به‌به‌زه‌ییه بۆ ئه‌و كه‌سانه‌ی كه ته‌وبه ئه‌كه‌ن و ئه‌گه‌ڕێنه‌وه بۆ لای خواى گه‌وره.
التفاسير:
6
:
9
وَإِنۡ أَحَدٞ مِّنَ ٱلۡمُشۡرِكِينَ ٱسۡتَجَارَكَ فَأَجِرۡهُ حَتَّىٰ يَسۡمَعَ كَلَٰمَ ٱللَّهِ ثُمَّ أَبۡلِغۡهُ مَأۡمَنَهُۥۚ ذَٰلِكَ بِأَنَّهُمۡ قَوۡمٞ لَّا يَعۡلَمُونَ
{قورئان فەرموودەو فەرمایشتی خوای گەورەیەو دروستكراو نیە} [ وَإِنْ أَحَدٌ مِنَ الْمُشْرِكِينَ اسْتَجَارَكَ فَأَجِرْهُ ] ئه‌ی محمد - صلى الله عليه وسلم - ئه‌گه‌ر یه‌كێك له موشریكان په‌نای بۆ هێنایت ئه‌وا تۆ په‌نای بده [ حَتَّى يَسْمَعَ كَلَامَ اللَّهِ ] تا كه‌لامی خوای گه‌وره ئه‌بیستێ، واته: قورئانی پیرۆز، (ئه‌م ئایه‌ته به‌ڵگه‌یه‌كی ڕاشكاوه له‌سه‌ر ئه‌وه‌ی كه قورئان كه‌لام و فه‌رمووده‌ی خوای گه‌وره‌یه‌و دروستكراو نیه) [ ثُمَّ أَبْلِغْهُ مَأْمَنَهُ ] دوای ئه‌وه‌ی كه كه‌لامی خوای گه‌وره‌ی بیست (قورئانى پیرۆز) بیگه‌یه‌نه‌وه به شوێنی ئه‌مینی خۆی [ ذَلِكَ بِأَنَّهُمْ قَوْمٌ لَا يَعْلَمُونَ (٦) ] له‌به‌ر ئه‌وه‌ی ئه‌مانه كه‌سانێكن كه زانیاریه‌كی باشیان نیه كه خێرو شه‌ڕیان بۆ لێك جیا بكاته‌وه.
التفاسير:
