د قرآن کریم د معناګانو ژباړه - کردي ژباړه - صلاح الدین
الجمعة
1
:
62
يُسَبِّحُ لِلَّهِ مَا فِي ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَمَا فِي ٱلۡأَرۡضِ ٱلۡمَلِكِ ٱلۡقُدُّوسِ ٱلۡعَزِيزِ ٱلۡحَكِيمِ
سوورەتی (جومعە) (واتە: رۆژى هەینى) پێناسەیەكى سورەتەكە: ١- سورەتى (جومعە) سورەتێكى مەدەنى یە. ٢- ژمارەى ئایەتەكانى سورەتى (جومعە) (١١) ئایەتە. ٣- سورەتى (جومعە) زنجیرەى شەست و سێیەمە لە ریزبەندى لەناو سورەتەكانى قورئانى پیرۆزدا. ٤- سورەتى (جومعە) لە دواى سورەتى (صەف) دابەزیوە. تەوەرەكانى ئەم سورەتە: سورەتى (جومعە)ش تەوەرەكانى باسی بابەتە تەشریعییەكان دەكەن، وە سەرەكیترین تەوەریش تێیدا بریتییە لە باسكردن و روونكردنەوەى حوكمەكانى نوێژى جومعە، كە خواى گەورە واجبی كردوە لەسەر باوەڕداران كە هەفتانەو لە رۆژى جومعەدا، وە لە شوێنى نوێژی نیوەرۆ نوێژی جومعە ئەنجام بدەن. وە هەروەها حەرامى كردوە كەوا لەكاتى بانگدا كرین و فرۆشتن ئەنجام بدرێت، وە لە كۆتاییەكەشیدا هەرەشەى كردوە لەوانەى لەوكاتەدا خەریكى كرین و فرۆشتن و بازرگانى كردنن و كەمتەرخەمن لەنوێژەكەیان. بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ [ يُسَبِّحُ لِلَّهِ مَا فِي السَّمَاوَاتِ وَمَا فِي الْأَرْضِ ] هەرچی لە ئاسمانەكان و زەوییەكانە لە فریشتەو جنی و مرۆڤ و ئاژەڵ و باڵندەو گیانلەبەرو بێگیانەكان هەر هەموویان زیكرو یادو عیبادەت و تەسبیحاتی خوای گەورە ئەكەن و خوای گەورە بە پاك و مونەززەهـ ڕائەگرن لە هەموو كەموكوڕییەك [ الْمَلِكِ ] ئەو خوایەی كە مەلیك و پاشایەو خاوەنى ئەم بوونەوەرەیەو بە تاك و تەنها هەڵسوكەوتى تێدا دەكات [ الْقُدُّوسِ ] پاكە لە هەموو كەموكوڕییەك، وەسفكراوە بە هەموو سیفاتێكى تەواو [ الْعَزِيزِ الْحَكِيمِ (١) ] زۆر بەعیززەت و باڵادەست و كاربەجێ و دانایە .
التفاسير:
2
:
62
هُوَ ٱلَّذِي بَعَثَ فِي ٱلۡأُمِّيِّـۧنَ رَسُولٗا مِّنۡهُمۡ يَتۡلُواْ عَلَيۡهِمۡ ءَايَٰتِهِۦ وَيُزَكِّيهِمۡ وَيُعَلِّمُهُمُ ٱلۡكِتَٰبَ وَٱلۡحِكۡمَةَ وَإِن كَانُواْ مِن قَبۡلُ لَفِي ضَلَٰلٖ مُّبِينٖ
[ هُوَ الَّذِي بَعَثَ فِي الْأُمِّيِّينَ رَسُولًا مِنْهُمْ يَتْلُو عَلَيْهِمْ آيَاتِهِ ] خوای گەورە ئەو خوایەیە كە لەناو نەخوێندەوارەكاندا پێغەمبەرێكی لە خۆیان بۆ ناردن كە محمد بوو صلى الله علیه وسلم كە ئایەتەكانی خوای گەورەیان بەسەردا دەخوێنێتەوە، (بە عەرەب وتراوە نەخوێندەوار لەبەر ئەوەی پێشتر پێغەمبەریان بۆ نەڕۆیشتووە، یان خوێندەوارییەكی وایان نەبووەو خوێندەواریان كەم بووە) [ وَيُزَكِّيهِمْ وَيُعَلِّمُهُمُ الْكِتَابَ وَالْحِكْمَةَ ] وە پاكیان دەكاتەوە لە كوفرو شیرك و تاوان و ڕەوشتی خراپ، وە فێرە قورئان و سوننەتیان دەكات (الْكِتَابَ) واتە: قورئان (الْحِكْمَةَ) حیكمەتیش واتە: سوننەت, یاخود حیكمەت فێربوون و شارەزابوونە لە دین [ وَإِنْ كَانُوا مِنْ قَبْلُ لَفِي ضَلَالٍ مُبِينٍ (٢) ] هەر چەندە ئەمان لە پێشتردا لە گومڕاییەكی زۆر ئاشكرادا بوونە كە شەریك دانان بووە بۆ خوای گەورە وە تاوان و سەرپێچی بووە .
التفاسير:
3
:
62
وَءَاخَرِينَ مِنۡهُمۡ لَمَّا يَلۡحَقُواْ بِهِمۡۚ وَهُوَ ٱلۡعَزِيزُ ٱلۡحَكِيمُ
[ وَآخَرِينَ مِنْهُمْ لَمَّا يَلْحَقُوا بِهِمْ ] وە كەسانێكی تریش هەر لە خۆیان هێشتا بەمان نەگەیشتوون ئەوانەی كە لە دوای سەحابەوە دێن لە موسڵمانان, یاخود وتراوە: ئەوانەی كە لە جگە لە عەرەب موسڵمان ئەبن، (ئەبو هوڕەیڕە) دەفەرمێت: ئێمە لە خزمەت پێغەمبەرى خوا صلى الله علیه وسلم دانیشتبووین ئەم ئایەتە دابەزى، سێ جار پرسیاریان لێی كرد سەبارەت بەم ئایەتە ئەو كەسانە كێن؟ وەڵامى نەدایەوە، (سەلمانى فارسی)شمان لەناودا بوو، دەستی پیرۆزی خستە سەر (سەلمانی فارسی) و فەرمووی: (ئەگەر ئیمان لەسەر ئەستێرەكان بێ پیاوانێك لەمانە دەستی ئەخەن و بەدەستى دێنن) [ وَهُوَ الْعَزِيزُ الْحَكِيمُ (٣) ] وە خوای گەورە زۆر بەعیززەت و باڵادەست و كاربەجێ و دانایە .
التفاسير:
4
:
62
ذَٰلِكَ فَضۡلُ ٱللَّهِ يُؤۡتِيهِ مَن يَشَآءُۚ وَٱللَّهُ ذُو ٱلۡفَضۡلِ ٱلۡعَظِيمِ
[ ذَلِكَ فَضْلُ اللَّهِ يُؤْتِيهِ مَنْ يَشَاءُ ] ئەم ئیسلام و پێغەمبەرایەتییە فەزڵی خوای گەورەیە ئەیبەخشێ بە هەر كەسێك كە ویستی لێ بێت و شایەنی بێ [ وَاللَّهُ ذُو الْفَضْلِ الْعَظِيمِ (٤) ] وە خوای گەورە خاوەن فەزڵ و چاكەیەكی یەكجار گەورەیە.
التفاسير:
5
:
62
مَثَلُ ٱلَّذِينَ حُمِّلُواْ ٱلتَّوۡرَىٰةَ ثُمَّ لَمۡ يَحۡمِلُوهَا كَمَثَلِ ٱلۡحِمَارِ يَحۡمِلُ أَسۡفَارَۢاۚ بِئۡسَ مَثَلُ ٱلۡقَوۡمِ ٱلَّذِينَ كَذَّبُواْ بِـَٔايَٰتِ ٱللَّهِۚ وَٱللَّهُ لَا يَهۡدِي ٱلۡقَوۡمَ ٱلظَّٰلِمِينَ
نمونەى جولەكە [ مَثَلُ الَّذِينَ حُمِّلُوا التَّوْرَاةَ ثُمَّ لَمْ يَحْمِلُوهَا كَمَثَلِ الْحِمَارِ يَحْمِلُ أَسْفَارًا ] جوولەكە كە تەوراتیان وەرگرت بۆ كارپێكردن پاشان وەكو خۆى هەڵیان نەگرت و كاریان پێ نەكردو دەستكاریان كرد نموونەی ئەمانە وەكو نموونەی گوێدرێژێك وایە كە بارێك كتێب هەڵبگرێ نازانێ كە لەسەرى یەوە چەندێك زانست و كتێبی بەنرخى تیادایەو لێى سوودمەند نابێت [ بِئْسَ مَثَلُ الْقَوْمِ الَّذِينَ كَذَّبُوا بِآيَاتِ اللَّهِ ] كە ئەمەیش خراپترین نموونەی قەومێكە كە ئایەتەكانی خوای گەورە بە درۆ ئەزانن [ وَاللَّهُ لَا يَهْدِي الْقَوْمَ الظَّالِمِينَ (٥) ] وە خوای گەورە بەڕاستی هیدایەتی ئەو كەسانە نادات كە ستەمكارن .
التفاسير:
6
:
62
قُلۡ يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ هَادُوٓاْ إِن زَعَمۡتُمۡ أَنَّكُمۡ أَوۡلِيَآءُ لِلَّهِ مِن دُونِ ٱلنَّاسِ فَتَمَنَّوُاْ ٱلۡمَوۡتَ إِن كُنتُمۡ صَٰدِقِينَ
[ قُلْ يَا أَيُّهَا الَّذِينَ هَادُوا إِنْ زَعَمْتُمْ أَنَّكُمْ أَوْلِيَاءُ لِلَّهِ مِنْ دُونِ النَّاسِ ] ئەی محمد صلى الله علیه وسلم بە جوولەكە بڵێ: ئەی ئەو كەسانەی كە جوولەكەن كە بە گومانی خۆتان ئەڵێن: تەنها ئێمە دۆست و خۆشەویستی خوای گەورەین وە ئەچینە بەهەشتەوەو بەهەشت تایبەت بۆ ئێمەیە، (كە ئەیانووت: ئێمە نەوەو خۆشەویستی خوای گەورەین وە ناچینە دۆزەخەوەو بەهەشت تایبەتە بۆ ئێمە، وە محمدو موسڵمانان گومڕان) [ فَتَمَنَّوُا الْمَوْتَ إِنْ كُنْتُمْ صَادِقِينَ (٦) ] مادام بەهەشت بۆ ئێوەیە وە ئێوە ڕاستەوخۆ ئەچنە بەهەشتەوە دەی ئاوات بخوازن بە مردن بۆ ئەوەی یەكسەر بچنە بەهەشتەوە ئەگەر ڕاستگۆن, یان دوعا بكەن كێ گومڕایە ئەوە لەناوبچێت، بەڵام خۆیان ئەیانزانی كە ڕاست ناكەن بۆیە ئاواتیان ناخواست, پێغەمبەر صلى الله علیه وسلم ئەفەرمووێ: (ئەگەر ئاواتیان بخواستایە بمرن یەكسەر خوای گەورە ئەیمراندن و شوێنی خۆیانی لە دۆزەخدا نیشان ئەدان وە ئەیخستنە دۆزەخەوە).
التفاسير:
7
:
62
وَلَا يَتَمَنَّوۡنَهُۥٓ أَبَدَۢا بِمَا قَدَّمَتۡ أَيۡدِيهِمۡۚ وَٱللَّهُ عَلِيمُۢ بِٱلظَّٰلِمِينَ
[ وَلَا يَتَمَنَّوْنَهُ أَبَدًا بِمَا قَدَّمَتْ أَيْدِيهِمْ ] وە ئەوان هەرگیز ئاواتەخوازی مردن نابن و لە هەموو كەس زیاتر ژیانیان خۆش ئەوێ بەهۆی ئەو كردەوە خراپانەی كە لە پێش خۆیان ناردوویانە لە كوفرو تاوان و سەرپێچی و دەستكارى كردن و گۆڕانكاری لە كتابەكانی خوای گەورەدا، وە كوشتنى هەندێك لە پێغەمبەران و هەوڵدان بۆ كوشتنی هەندێكى تریان [ وَاللَّهُ عَلِيمٌ بِالظَّالِمِينَ (٧) ] وە خوای گەورە زۆر زانایە بە ستەمكاران.
التفاسير:
8
:
62
قُلۡ إِنَّ ٱلۡمَوۡتَ ٱلَّذِي تَفِرُّونَ مِنۡهُ فَإِنَّهُۥ مُلَٰقِيكُمۡۖ ثُمَّ تُرَدُّونَ إِلَىٰ عَٰلِمِ ٱلۡغَيۡبِ وَٱلشَّهَٰدَةِ فَيُنَبِّئُكُم بِمَا كُنتُمۡ تَعۡمَلُونَ
مردن دەتانگرێتەوە [ قُلْ إِنَّ الْمَوْتَ الَّذِي تَفِرُّونَ مِنْهُ فَإِنَّهُ مُلَاقِيكُمْ ] ئەی محمد صلى الله علیه وسلم پێیان بڵێ: ئەو مردنەی كە ئێوە لێی ڕائەكەن هەر ئەتانگرێتەوەو پێتان ئەگات و رزگارتان نابێت لە دەستى [ ثُمَّ تُرَدُّونَ إِلَى عَالِمِ الْغَيْبِ وَالشَّهَادَةِ ] پاشان ئەگەڕێنەوە بۆ لای خوایەك كە زانای هەموو نهێنی و پەنهانەكانە [ فَيُنَبِّئُكُمْ بِمَا كُنْتُمْ تَعْمَلُونَ (٨) ] وە لە ڕۆژی قیامەت خوای گەورە هەواڵتان پێ ئەدات بە هەموو ئەو كردەوە خراپانەی كە لە دونیا كردووتانە، وە سزا وەرئەگرن لەسەری و هیچی نافەوتێ.
التفاسير:
