ߞߘߐ ߟߎ߬ ߘߟߊߡߌ߬ߘߊ߬ߟߌ ߝߐߘߊ ߘߏ߫ ߙߎ߯ߡߎ߲ ߠߎ߬ - ߏߗ߭ߑߓߊߞߌߞߊ߲

6 : 30

وَعۡدَ ٱللَّهِۖ لَا يُخۡلِفُ ٱللَّهُ وَعۡدَهُۥ وَلَٰكِنَّ أَكۡثَرَ ٱلنَّاسِ لَا يَعۡلَمُونَ

Бу ғалаба Аллоҳ таоло тарафидан берилган ваъда эди. Ваъданинг бажарилгани мўминлар қалбидаги Аллоҳнинг ғалаба ҳақидаги ваъдасига бўлган ишончни янада мустаҳкамлайди. Лекин кўнгил кўзи кўр бўлган кўп одамлар буни билмайдилар.

7 : 30

يَعۡلَمُونَ ظَٰهِرٗا مِّنَ ٱلۡحَيَوٰةِ ٱلدُّنۡيَا وَهُمۡ عَنِ ٱلۡأٓخِرَةِ هُمۡ غَٰفِلُونَ

Улар иймон нима, шаръий ҳукмлар нима, билмайдилар. Дунё ҳаётининг тирикчиликка, моддий маданиятга алоқадор майдонидагина амал қиладилар. Улар чин ҳаётдан - охиратдан бехабарлар. Унга эътибор қаратмайдилар.

8 : 30

أَوَلَمۡ يَتَفَكَّرُواْ فِيٓ أَنفُسِهِمۗ مَّا خَلَقَ ٱللَّهُ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضَ وَمَا بَيۡنَهُمَآ إِلَّا بِٱلۡحَقِّ وَأَجَلٖ مُّسَمّٗىۗ وَإِنَّ كَثِيرٗا مِّنَ ٱلنَّاسِ بِلِقَآيِٕ رَبِّهِمۡ لَكَٰفِرُونَ

Анави ҳақни тан олмайдиган мушриклар ўзлари ҳақида, Аллоҳ уларни қандай яратгани ва расо қилгани ҳақида фикр юритмайдиларми? Аллоҳ осмонлару ерни ва улар орасидаги нарсаларни бежиз яратмаган. Уларни ҳақ билан яратган ва шу дунёда қанча муддат қолишларини аниқ белгилаб қўйган. Кўп одамлар қиёмат куни Парвардигорларига рўбарў келишни инкор қиладилар. Шунинг учун улар Аллоҳ рози бўладиган ишларни қилиш билан ўлимдан кейинги ҳаётга тайёргарлик кўрмайдилар.

9 : 30

أَوَلَمۡ يَسِيرُواْ فِي ٱلۡأَرۡضِ فَيَنظُرُواْ كَيۡفَ كَانَ عَٰقِبَةُ ٱلَّذِينَ مِن قَبۡلِهِمۡۚ كَانُوٓاْ أَشَدَّ مِنۡهُمۡ قُوَّةٗ وَأَثَارُواْ ٱلۡأَرۡضَ وَعَمَرُوهَآ أَكۡثَرَ مِمَّا عَمَرُوهَا وَجَآءَتۡهُمۡ رُسُلُهُم بِٱلۡبَيِّنَٰتِۖ فَمَا كَانَ ٱللَّهُ لِيَظۡلِمَهُمۡ وَلَٰكِن كَانُوٓاْ أَنفُسَهُمۡ يَظۡلِمُونَ

Анавилар ер юзини кезиб, ўзларидан олдинги ҳақни тан олмаганларнинг оқибати қандай бўлганига назар солмайдиларми?! Улар булардан кўра кучлироқ эдилар. Ерга ишлов бериб, уни булар обод қилганидан кўра кўпроқ обод қилгандилар. Уларга пайғамбарлари Аллоҳнинг бирлигини исботловчи ҳужжатлар келтирганди. Аллоҳ уларни ҳалок қилганида уларга зулм қилмаган эди, лекин улар куфр келтириб, ўзларига ўзлари зулм қилгандилар.

10 : 30

ثُمَّ كَانَ عَٰقِبَةَ ٱلَّذِينَ أَسَٰٓـُٔواْ ٱلسُّوٓأَىٰٓ أَن كَذَّبُواْ بِـَٔايَٰتِ ٱللَّهِ وَكَانُواْ بِهَا يَسۡتَهۡزِءُونَ

Ширк келтириш каби ёмонликларни қилган кимсаларнинг оқибати кейинроқ янада ёмон бўлди. Жуда ёмон бўлди. Чунки улар Аллоҳнинг оятларини ёлғонга чиқардилар ва уларни масхара, мазах қилдилар.

11 : 30

ٱللَّهُ يَبۡدَؤُاْ ٱلۡخَلۡقَ ثُمَّ يُعِيدُهُۥ ثُمَّ إِلَيۡهِ تُرۡجَعُونَ

Аллоҳ йўқдан бор қилади. Кейин борни йўқ қилади. Кейин уни яна қайта яратади. Кейин Қиёмат куни ҳисоб бериш ва жазо ёки мукофотингизни олиш учун ёлғиз Унинг Ўзига қайтариласизлар.

12 : 30

وَيَوۡمَ تَقُومُ ٱلسَّاعَةُ يُبۡلِسُ ٱلۡمُجۡرِمُونَ

Қиёмат қоим бўлган кунда Аллоҳнинг раҳматидан жиноятчиларнинг умидлари узилади, ўзлари ноумид бўладилар. Зеро, у кунда уларнинг Аллоҳга кофир бўлиш ҳақидаги ҳужжатлари ўз исботини топмай қолади.

13 : 30

وَلَمۡ يَكُن لَّهُم مِّن شُرَكَآئِهِمۡ شُفَعَٰٓؤُاْ وَكَانُواْ بِشُرَكَآئِهِمۡ كَٰفِرِينَ

Уларга шу дунёда ибодат қилган бутларидан биронтаси шафоатчи бўлиб, уларни азобдан қутқариб қола олмади. Шу билан ўша бутларидан ҳам тондилар. Чунки бутлари уларни роса муҳтож бўлиб турган бир пайтларида қўллаб-қувватламадилар. Ўзлари ҳам, бутлари биргаликда ҳалок бўлдилар.

14 : 30

وَيَوۡمَ تَقُومُ ٱلسَّاعَةُ يَوۡمَئِذٖ يَتَفَرَّقُونَ

Қиёмат қоим бўлган куни шу дунёда қилиб ўтган ишлари учун жазо ёки мукофот олишга келганда одамлар ажраладилар. Кимдир иллиййинга кўтарилса, яна кимдир асфаласофилинга қулайди.

15 : 30

فَأَمَّا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ وَعَمِلُواْ ٱلصَّٰلِحَٰتِ فَهُمۡ فِي رَوۡضَةٖ يُحۡبَرُونَ

Аллоҳга иймон келтириб, У Зотни рози қиладиган яхши ишларни қилганлар жаннатларда эришган мангу неъматларидан хурсанд бўладилар.

ߟߝߊߙߌ ߟߎ߫ ߢߊ߬ߕߣߐ ߘߏ߫ ߞߐߜߍ ߣߌ߲߬ ߞߊ߲߬:

• العلم بما يصلح الدنيا مع الغفلة عما يصلح الآخرة لا ينفع.

Охиратни обод этадиган илмга бепарво бўлиб, шу дунёнинг ўзини обод этадиган илм билангина чекланиш мақсадга эриштирмайди.

• آيات الله في الأنفس وفي الآفاق كافية للدلالة على توحيده.

Аллоҳнинг инсон аъзолари ва уфқлардаги оятлари У Зотнинг ягона эканига етарли далилдир.

• الظلم سبب هلاك الأمم السابقة.

Олдинги умматларнинг ҳалокатга учрашига зулм сабаб бўлган.

• يوم القيامة يرفع الله المؤمنين، ويخفض الكافرين.

Аллоҳ Қиёмат куни мўминларни буюк мартабаларга кўтаради, кофирларни эса асфаласофилинга қулатади.