ߞߘߐ ߟߎ߬ ߘߟߊߡߌ߬ߘߊ߬ߟߌ ߝߐߘߊ ߘߏ߫ ߖߎߙߎ߲ߖߎߙߎ߲ߠߌ߲ߠߊ ߟߎ߬ - ߟߊߘߛߏߣߍ߲

7 : 51

وَٱلسَّمَآءِ ذَاتِ ٱلۡحُبُكِ

خواى گەورە سوێند دەخوات بەئاسمانی ڕێک و پێک دروستکراو، کە چەندەھا ِڕێگای تێدایە.

8 : 51

إِنَّكُمۡ لَفِي قَوۡلٖ مُّخۡتَلِفٖ

بەڕاستی ئێوە -ئەی خەڵکی مەککە - قسەی جیاجیا و بێ سەروبەر دەکەن، دەڵێن: قورئان سیحرو جادووە، یا دەڵێن: شیعر و ھەڵبەستە، وە دەربارەی پێغەمبەر (صلی الله علیه وسلم) جارێك دەڵێن: ساحیرە، وجارێكی تر دەڵێن : شاعیرە .

9 : 51

يُؤۡفَكُ عَنۡهُ مَنۡ أُفِكَ

ئەو کەسەی سەری لێ شێواوە و لەبەرنامەی (اللە تعالی) و پێغەمبەرەکەی (صلی الله علیه وسلم) لادراوە، ئەوە (اللە تعالی) ئاگادارە و دەزانێت کە ئەو دڵ ڕەقە و باوەڕ ناھێنێت بۆیە ڕێنموونی ناکات بۆ ڕێگەی ڕاست و باوەڕ .

10 : 51

قُتِلَ ٱلۡخَرَّٰصُونَ

بەکوشت بچن و ماڵ وێران بن، ئەو درۆزن و بوختانچیانەی کەھەر جارەی شتێک بە قورئان و پێغەمبەر (صلی الله علیه وسلم) دەڵێن.

11 : 51

ٱلَّذِينَ هُمۡ فِي غَمۡرَةٖ سَاهُونَ

ئەوانەی لە گێژاوی درۆ و دەلەسە کردندا غافڵ و بێ ئاگان لە ڕۆژی دوایی و هیچ گوێی پێ نادەن.

12 : 51

يَسۡـَٔلُونَ أَيَّانَ يَوۡمُ ٱلدِّينِ

ئەپرسن: کەی ڕۆژی پاداشت و تۆڵەسەندنەوە دێتەدی؟ وە ھیچ کاریشی بۆ ناکەن .

13 : 51

يَوۡمَ هُمۡ عَلَى ٱلنَّارِ يُفۡتَنُونَ

(اللە تعالی) وەڵامیان دەداتەوە و دەڵێت: ئەو ڕۆژەی ئەوان لەسەر ئاگری دۆزەخ ڕائەگیرێن و سزادەدرێن و دەسوتێنرێن.

14 : 51

ذُوقُواْ فِتۡنَتَكُمۡ هَٰذَا ٱلَّذِي كُنتُم بِهِۦ تَسۡتَعۡجِلُونَ

پێیان دەووترێت: سزای خۆتان بچێژن، ئەمە ئەوەیە کە بەگاڵتەوە پرسیارتان لێی دەکرد و پەلەتان بوو لە ھاتنی.

15 : 51

إِنَّ ٱلۡمُتَّقِينَ فِي جَنَّٰتٖ وَعُيُونٍ

ئەوانەی (اللە تعالی) یان بەچاکی ناسییوە و بەپێی فەرمانەکانی (اللە تعالی) ژیانی خۆیان بردوەتە سەر، وە خۆیان بەدوور گرتووە لەوەی قەدەغەی کردووە، ئەوانە لە ڕۆژی قیامەتدا وان لەناو باخ و باخاتەکانی بەھەشتی ڕازاوەدا، کەپڕیەتی لە کانیاو و ڕووباری سازگار .

16 : 51

ءَاخِذِينَ مَآ ءَاتَىٰهُمۡ رَبُّهُمۡۚ إِنَّهُمۡ كَانُواْ قَبۡلَ ذَٰلِكَ مُحۡسِنِينَ

(اللە تعالی) چ ناز و نیعمەتێکی پێ بەخشیون وەری ئەگرن بۆ خۆیان، چونکە ئەمانە لەمەوبەر لە دونیادا چاکەکار بوون.

17 : 51

كَانُواْ قَلِيلٗا مِّنَ ٱلَّيۡلِ مَا يَهۡجَعُونَ

ئەوانە لە شەودا ماوەیەکی کەم نەبوایە نەدەخەوتن، وە زۆربەی کاتی شەوانیان بەشەو نوێژ دەبردەسەر .

18 : 51

وَبِٱلۡأَسۡحَارِ هُمۡ يَسۡتَغۡفِرُونَ

لە بەرە بەیانیشدا داوای لێخۆشبوون و لێبوردنیان لە (اللە تعالی) ئەکرد، کە لەتاوانەکانیان ببورێت .

19 : 51

وَفِيٓ أَمۡوَٰلِهِمۡ حَقّٞ لِّلسَّآئِلِ وَٱلۡمَحۡرُومِ

لەو ماڵ و سامانەی کە ھەیانبوو مافی داواکار و ھەژار و بێبەشکراوانیان دەدا و بێ بەشیان نەدەکردن، وبەشی ئەوانەیشیان دەدا کە خۆیان داوایان نەدەکرد، و دەستی خۆیان لەئاستیاندا نەدەگرتەوە.

20 : 51

وَفِي ٱلۡأَرۡضِ ءَايَٰتٞ لِّلۡمُوقِنِينَ

وە لەزەوی و ئەوەی کە تێیدایە، وەک شاخەکان و دەریا و زەریا و ڕووبارەکان و باخ و باخات و بێستان و ھەموو جۆرە گیانلەبەر و جانەوەرەکان، ھەموویان بەڵگە و نیشانەی ئاشکران، لەسەر تاک و تەنھایی و دەسەڵاتی بێ سنووری (اللە تعالی)، بۆ ئەو کەسانەی کە خاوەنی باوەڕێکی تەواون، کە زاتی پیرۆزی ئەو بەدیھێنەر و وێنەکێشی ھەموو بەدیھێنراوەکانە.

21 : 51

وَفِيٓ أَنفُسِكُمۡۚ أَفَلَا تُبۡصِرُونَ

لەخودی خۆتان - ئەی مرۆڤـ - بەڵگەو شاھیدێکی ئاشکران لەسەر گەورەیی و دەسەڵاتی بێ سنوور و ڕەھای (اللە تعالی)، ئایا ئەوە نابینن؟! سەرنج نادەن، تێنافکرن بۆئەوەى پەند وئامۆژگاری وەربگرن؟!!

22 : 51

وَفِي ٱلسَّمَآءِ رِزۡقُكُمۡ وَمَا تُوعَدُونَ

دڵنیاش بن کە سەرچاوەی ڕزق و ڕۆزی - دونیا و دینتان - لە ئاسماندایە، ھەروەھا ئەو بەڵێنانەش کەپێتان دراوە لە - باش و خراپ - ھەر لەئاسمانەوە بڕیاری لەسەر دراوە .

23 : 51

فَوَرَبِّ ٱلسَّمَآءِ وَٱلۡأَرۡضِ إِنَّهُۥ لَحَقّٞ مِّثۡلَ مَآ أَنَّكُمۡ تَنطِقُونَ

سوێند بەپەروەدگار و بەدیھێنەری زەوی و ئاسمانەکان، بەڕاستی ڕۆژی قیامەت دێت و ھیچ گومانی تێدا نییە، ھەروەکو چۆن قسە دەکەن و ئاخاوتن دەکەن!!

24 : 51

هَلۡ أَتَىٰكَ حَدِيثُ ضَيۡفِ إِبۡرَٰهِيمَ ٱلۡمُكۡرَمِينَ

- ئەی پێغەمبەر (صلی الله علیه وسلم) - ئایا باسی میوانە بەقەدر و بەڕێزەکانی ئیبراھیم پێغەمبەرت پێگەیشتووە (سەلامی خوای لێ بێت) كە ئیبراهیم رێزی لێگرتن؟!!

25 : 51

إِذۡ دَخَلُواْ عَلَيۡهِ فَقَالُواْ سَلَٰمٗاۖ قَالَ سَلَٰمٞ قَوۡمٞ مُّنكَرُونَ

کاتێک چوونە ژوورەوە بۆ سەردانی، وتیان: سەلام، ئەویش وەڵامی دانەوە و وتی: سەلام لە ئێوەش، ( لەدڵی خۆیدا) وتی: کۆمەڵێکی نەناسن، نایانناسم.

26 : 51

فَرَاغَ إِلَىٰٓ أَهۡلِهِۦ فَجَآءَ بِعِجۡلٖ سَمِينٖ

ئینجا ھەڵسا و بێ ئەوەی میوانەکان پێی بزانن، چوو بۆ لای ژنەکەی و گوێرەکەیەکی قەڵەوی ئامادە کرد و ھێنای بۆیان، وەھای زانی کە ئەوان مرۆڤن .

27 : 51

فَقَرَّبَهُۥٓ إِلَيۡهِمۡ قَالَ أَلَا تَأۡكُلُونَ

گوێرەكەكەی لەبەردەمیاندا دانا و لێی نزیک کردنەوە و فەرمووی لێ کردن، (ئەوانیش نەیان خوارد چونکە فریشتە بوون) بۆیە زۆر بەنەرمی پێی وتن: ئەوە نافەرموون؟ ئەوە ناخۆن لەو خوانەی بۆتان ئامادەکراوە؟

28 : 51

فَأَوۡجَسَ مِنۡهُمۡ خِيفَةٗۖ قَالُواْ لَا تَخَفۡۖ وَبَشَّرُوهُ بِغُلَٰمٍ عَلِيمٖ

کە بینی لێیان نەخوارد، ترسی لێ نیشت، ئەوانیش کە زانییان حاڵی پەشێوە، دڵنەواییان کرد و وتیان: مەترسە، ئێمە فریشتەین، لەلایەن (اللە تعالی) وە نێردراوین، وە مژدەشیان دایە کە لەئایندەدا (اللە تعالی) منداڵێکی زانایان پێ دەبەخشێت، کە ئیسحاق پێغەمبەرە (سەلامی خوای لێ بێت).

29 : 51

فَأَقۡبَلَتِ ٱمۡرَأَتُهُۥ فِي صَرَّةٖ فَصَكَّتۡ وَجۡهَهَا وَقَالَتۡ عَجُوزٌ عَقِيمٞ

ھاوسەرەکەی کە لە تەمەندا بوو، گوێی لە گوفتاری فریشتەکان بوو، ھات و قریوەیەکی کرد و لەپی دەستی دا بەڕومەتی خۆیدا و بەسەر سوڕمانەوە وتی: پیرە ژنێکی نەزۆکی وەک من چۆن منداڵی دەبێت؟!

30 : 51

قَالُواْ كَذَٰلِكِ قَالَ رَبُّكِۖ إِنَّهُۥ هُوَ ٱلۡحَكِيمُ ٱلۡعَلِيمُ

فریشتەکان پێیان وت: ئەوەی کە وتمان فەرمان و بڕیاری پەروەردگارتە و جێبەجێ دەبێت، چونکە ئەو زاتێکی تەواو دانایە لە بڕیار و پێشھاتەکاندا، تەواویش زانایە بەھەموو شتێک لە بوونەوەرەکەیدا.

ߟߝߊߙߌ ߟߎ߫ ߢߊ߬ߕߣߐ ߘߏ߫ ߞߐߜߍ ߣߌ߲߬ ߞߊ߲߬:

• إحسان العمل وإخلاصه لله سبب لدخول الجنة.

وردی وچاکەکاری لە کردەوەدا ودڵسۆز بوون تێیدا بۆ (اللە تعالی) ھۆکارە بۆ چوونە بەھەشت.

• فضل قيام الليل وأنه من أفضل القربات.

گەورەیی شەو نوێژ، وە لەچاکترین ھۆکارەکانە بۆ نزیکبوونەوە لەپەروەردگار.

• من آداب الضيافة: رد التحية بأحسن منها، وتحضير المائدة خفية، والاستعداد للضيوف قبل نزولهم، وعدم استثناء شيء من المائدة، والإشراف على تحضيرها، والإسراع بها، وتقريبها للضيوف، وخطابهم برفق.

لە ئادابی میوانداری: وەڵامدانەوەی سەلامە بەجوانتر، وە ئامادەکرنی خوانێک بەبێ ئاگایی میوان، وە خۆ ئامادەکردن بۆ میوانەکان پێش ھاتنیان، وە ھیچ جیاوازییەک نەکرێت لەدانانی خوانەکە بۆ میوانەکان، وە پەلە بکرێت لەئامادەکردنیدا، وە نزیک بکرێتەوە لە میوانەکان، وە گفتوگۆیان لەگەڵ بکرێت بە نەرم و نیانی.