ߞߘߐ ߟߎ߬ ߘߟߊߡߌ߬ߘߊ߬ߟߌ ߝߐߘߊ ߘߏ߫ ߛߌ߲ߘߌߓߊ߮ - ߟߊߘߛߏߣߍ߲

12 : 35

وَمَا يَسۡتَوِي ٱلۡبَحۡرَانِ هَٰذَا عَذۡبٞ فُرَاتٞ سَآئِغٞ شَرَابُهُۥ وَهَٰذَا مِلۡحٌ أُجَاجٞۖ وَمِن كُلّٖ تَأۡكُلُونَ لَحۡمٗا طَرِيّٗا وَتَسۡتَخۡرِجُونَ حِلۡيَةٗ تَلۡبَسُونَهَاۖ وَتَرَى ٱلۡفُلۡكَ فِيهِ مَوَاخِرَ لِتَبۡتَغُواْ مِن فَضۡلِهِۦ وَلَعَلَّكُمۡ تَشۡكُرُونَ

İki dəniz eyni deyil. Birinin suyu olduqca şirin və şirinliyinə görə içməyə ra­hat, digərininki isə duzlu və acıdır, olduqca duzlu olduğuna görə içmək üçün yararsıdır. Zikr olunan bu iki dənizin hər birindən təzə ba­lıq ye­yir, zinət əşyası olaraq taxdığınız inci və mərcan çıxa­rır­sı­nız. Ey müşahidə edən kəs, sən gəmilərin irəli-geri ləngər vura-vura üzüb dənizi yardığını gö­rür­sən. Bütün bunlar ticarət edib Alla­hın lüt­fünü axtarıb tapmağınız üçündür ki, bəlkə Allahın sizə bol nemətlər verdiyinə görə Ona şü­kür edəsiniz.

13 : 35

يُولِجُ ٱلَّيۡلَ فِي ٱلنَّهَارِ وَيُولِجُ ٱلنَّهَارَ فِي ٱلَّيۡلِ وَسَخَّرَ ٱلشَّمۡسَ وَٱلۡقَمَرَۖ كُلّٞ يَجۡرِي لِأَجَلٖ مُّسَمّٗىۚ ذَٰلِكُمُ ٱللَّهُ رَبُّكُمۡ لَهُ ٱلۡمُلۡكُۚ وَٱلَّذِينَ تَدۡعُونَ مِن دُونِهِۦ مَا يَمۡلِكُونَ مِن قِطۡمِيرٍ

Allah gecəni gündüzə qatıb onun vaxtını uzadır, habelə, gün­düzü də, gecəyə qatıb onun vaxtını uzadır. Pak və müqəddəs Allah günə­şi və ayı ram et­mişdir. Onların hər biri Allahın bildiyi, əvvəlcədən müəyyən edilmiş qiyamət vax­tınadək hə­rə­kət edir. Bunların müqəddəratını təyin edən və onları idarə edən, sizin Rəbbiniz olan Allahdır. Mülk yalnız Ona məxsusdur. Sizin On­dan başqa ibadət etdiyiniz bütlər xurma çəyir­dəyinin pərdəsinə belə sa­hib deyil­lər. Belə olduğu təqdirdə, siz Məni qoyub, necə onlara ibadət edirsiniz?!

14 : 35

إِن تَدۡعُوهُمۡ لَا يَسۡمَعُواْ دُعَآءَكُمۡ وَلَوۡ سَمِعُواْ مَا ٱسۡتَجَابُواْ لَكُمۡۖ وَيَوۡمَ ٱلۡقِيَٰمَةِ يَكۡفُرُونَ بِشِرۡكِكُمۡۚ وَلَا يُنَبِّئُكَ مِثۡلُ خَبِيرٖ

Əgər siz öz məbudlarınızı çağırsa­nız, onlar sizin duanızı eşitməzlər, çünki onlar canı və eşitmə orqanı olmayan bir əşyadırlar. Tutaq ki, duanızı eşitdilər, yenə sizə ca­vab verə bilməzlər. Onlar qiyamət günü sizin onları Allaha şərik qoşduğunuzu və on­la­ra ibadət etdiyinizi danacaqlar. Ey Peyğəmbər, heç kəs pak və müqəddəs Allah ki­mi sənə doğru xəbər verə bilməz.

15 : 35

۞ يَٰٓأَيُّهَا ٱلنَّاسُ أَنتُمُ ٱلۡفُقَرَآءُ إِلَى ٱللَّهِۖ وَٱللَّهُ هُوَ ٱلۡغَنِيُّ ٱلۡحَمِيدُ

Ey insanlar! Siz hər bir işinizdə və hər bir halınızda Allaha möhtacsı­nız. Allah isə zəngin­dir heç bir şeydə sizə möhtac deyil, üstəlik, dünyada və axirətdə Öz qulları üçün hazırladığı nemətlərə görə Tərifəlayiqdir.

16 : 35

إِن يَشَأۡ يُذۡهِبۡكُمۡ وَيَأۡتِ بِخَلۡقٖ جَدِيدٖ

Əgər pak və müqəddəs Allah sizi məhv edərək yox etmək istəsə, sizi yox edib yerinizə elə yeni məxluq gəti­rər ki, onlar Ona ibadət edər və heç bir şeyi Ona şərik qoşmazlar.

17 : 35

وَمَا ذَٰلِكَ عَلَى ٱللَّهِ بِعَزِيزٖ

Sizi məhv etməklə yox edib, yerinizə yeni məxluq gətrimək pak və uca Allah üçün çətin de­yildir.

18 : 35

وَلَا تَزِرُ وَازِرَةٞ وِزۡرَ أُخۡرَىٰۚ وَإِن تَدۡعُ مُثۡقَلَةٌ إِلَىٰ حِمۡلِهَا لَا يُحۡمَلۡ مِنۡهُ شَيۡءٞ وَلَوۡ كَانَ ذَا قُرۡبَىٰٓۗ إِنَّمَا تُنذِرُ ٱلَّذِينَ يَخۡشَوۡنَ رَبَّهُم بِٱلۡغَيۡبِ وَأَقَامُواْ ٱلصَّلَوٰةَۚ وَمَن تَزَكَّىٰ فَإِنَّمَا يَتَزَكَّىٰ لِنَفۡسِهِۦۚ وَإِلَى ٱللَّهِ ٱلۡمَصِيرُ

Heç bir günahkar adam başqa­ günahkarın gü­nahını daşımaz. Əksinə, hər bir günahkar öz günahını daşıyacaq. Günah yükü ağır olan kimsə günahlarını daşımaq üçün baş­qa­sını kö­məyə çağırsa və çağırdığı kim­sə yaxın qohumu olsa belə, onun günahlarından heç bur şey da­şıya bilməz. Sən, ey Peyğəmbər, an­caq, Rəbbindən Onu gör­mə­dik­ləri halda qorxanları və kamil şəkildə namaz qılanları Allahın əzabı ilə qorxudub xəbərdar edənsən. Məhz belələri sənin xəbərdarlığından fayda götürürlər. Kim günahlardan - ələlxüsus da, ən böyüyü olan şirkdən tə­miz­lə­nər­sə, öz xe­yri­nə təmiz­lənmiş olar. Qiyamət günü haqq-hesaba çəkilmək və əməllərin əvəzini (mükafatını vəya cəzasını almaq) üçün dönüş yalnız Allahadır.

ߟߝߊߙߌ ߟߎ߫ ߢߊ߬ߕߣߐ ߘߏ߫ ߞߐߜߍ ߣߌ߲߬ ߞߊ߲߬:

• تسخير البحر، وتعاقب الليل والنهار، وتسخير الشمس والقمر: من نعم الله على الناس، لكن الناس تعتاد هذه النعم فتغفل عنها.

Dənizin ram edilməsi, gecənin gündüzə, gündüzün də gecəyə qarışması, habelə, günəşin və ayın ram edilməsi Allahın insanlara bəxş etdiyi memətlərdəndir. Lakin insanlar bu nemətlərə alışdıqları üçün onlar bu nemətlərdən qafildirlər.

• سفه عقول المشركين حين يدعون أصنامًا لا تسمع ولا تعقل.

Müşriklərin ağıldan kəm olması. Çünki onlar eşitməyən və ağlı olmayan bütlərə dua edirlər.

• الافتقار إلى الله صفة لازمة للبشر، والغنى صفة كمال لله.

Allaha möhtac olmaq bəşəriyyətə xas olan xislətlərdəndir. Heç kəsə möhtac olmamaq isə Allaha layiq olan kamil sifətlərdəndir.

• تزكية النفس عائدة إلى العبد؛ فهو يحفظها إن شاء أو يضيعها.

Nəfsin təmizlənməsinin nəticəsi insanın özünə qayıdır: istəsə onu qoruyar, istəsə də onu tərk edər.