പരിഭാഷ അദ്ധ്യായം ത്തൗബഃ - പേർഷ്യൻ പരിഭാഷ - തഫ്സീർ അൽ-സഅദി - പേജ് നമ്പർ 207 - വിശുദ്ധ ഖുർആൻ വിജ്ഞാനകോശം

123 : 9

یٰۤاَیُّهَا الَّذِیْنَ اٰمَنُوْا قَاتِلُوا الَّذِیْنَ یَلُوْنَكُمْ مِّنَ الْكُفَّارِ وَلْیَجِدُوْا فِیْكُمْ غِلْظَةً ؕ— وَاعْلَمُوْۤا اَنَّ اللّٰهَ مَعَ الْمُتَّقِیْنَ ۟

بعد از اینکه آنها را راهنمایی کرد که چه کسانی باید برای جنگ بیرون بروند، آنان را راهنمایی نمود که جنگ را با نزدیک‌ترین کافران آغاز کنند، و در مقابل آنان خشونت و شدت و شجاعت و پایداری نشان دهند. ﴿وَٱعۡلَمُوٓاْ أَنَّ ٱللَّهَ مَعَ ٱلۡمُتَّقِينَ﴾ و بدانید که کمک خدا بر حسب پرهیزگاری شما می‌آید. پس به تقوای الهی پایبند باشید، آنگاه شما را کمک می‌کند و درمقابل دشمنانتان شما را یاری می‌نماید. و فرمودۀ الهی ﴿قَٰتِلُواْ ٱلَّذِينَ يَلُونَكُم مِّنَ ٱلۡكُفَّارِ﴾ یک امر کلی است، و اگر مصلحت در این بود که با کافرانِ دور جنگ شود، این حکم کلی تخصیص داده خواهد ‌شد.

124 : 9

وَاِذَا مَاۤ اُنْزِلَتْ سُوْرَةٌ فَمِنْهُمْ مَّنْ یَّقُوْلُ اَیُّكُمْ زَادَتْهُ هٰذِهٖۤ اِیْمَانًا ۚ— فَاَمَّا الَّذِیْنَ اٰمَنُوْا فَزَادَتْهُمْ اِیْمَانًا وَّهُمْ یَسْتَبْشِرُوْنَ ۟

خداوند متعال با بیان حالت منافقان و مؤمنان، به هنگام نازل شدن قرآن، و تفاوتی که هر دو گروه با یکدیگر دارند، می‌فرماید: ﴿وَإِذَا مَآ أُنزِلَتۡ سُورَةٞ﴾ و هنگامی که سوره‌ای نازل شود که در آن امر و نهی باشد، و خداوند در آن، از ذات بزرگوار خود و از امور پنهانی و ناپیدا خبر داده، و به جهاد تحریک ‌نماید، ﴿فَمِنۡهُم مَّن يَقُولُ أَيُّكُمۡ زَادَتۡهُ هَٰذِهِۦٓ إِيمَٰنٗا﴾ کسانی از آنان می‌گویند: این سوره، ایمان کدام یک از شما را افزوده است؟ یعنی برای آنانی که ایمان آورده‌اند چنین سؤالی به وجود می‌آید. خداوند متعال حالت پیش آمده را بیان داشته و می‌فرماید: ﴿فَأَمَّا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ فَزَادَتۡهُمۡ إِيمَٰنٗا﴾ اما ایمان مؤمنان را می‌افزاید؛ آن را یاد می‌گیرند و می‌فهمند، و به آن اعتقاد پیدا می‌کنند و به آن عمل می‌کنند، و به انجام دادن کار خیر علاقه‌مند می‌شوند، و از انجام کار بد، دست برمی‌دارند. ﴿وَهُمۡ يَسۡتَبۡشِرُونَ﴾ و برخی، برخی دیگر را مژده می‌دهند؛ چرا که خداوند آیاتی را به آنها ارزانی داشته، و به آنان توفیق داده است تا آن‌را بفهمند و به آن عمل نمایند. و این بر شرح سینۀ آنها برای پذیرش آیات خدا و آرامش دل‌هایشان، و سرعت فرمانبرداری آنان دلالت می‌نماید.

125 : 9

وَاَمَّا الَّذِیْنَ فِیْ قُلُوْبِهِمْ مَّرَضٌ فَزَادَتْهُمْ رِجْسًا اِلٰی رِجْسِهِمْ وَمَاتُوْا وَهُمْ كٰفِرُوْنَ ۟

﴿وَأَمَّا ٱلَّذِينَ فِي قُلُوبِهِم مَّرَضٞ﴾ و اما کسانی که در دل‌هایشان شک و نفاق است،﴿ فَزَادَتۡهُمۡ رِجۡسًا إِلَىٰ رِجۡسِهِمۡ﴾ بر پلیدی‌شان می‌افزاید؛ یعنی بیماری و شک و تردیدشان را می‌افزاید، به خاطر اینکه به آن کفر ورزیدند و با آن مخالفت کردند و از آن روی گرداندند. بنابراین بیماری‌شان بیشتر شد، و آنان را به هلاکت انداخت، ﴿وَ﴾ بر دل‌هایشان مهر زده شد تا اینکه ﴿مَاتُواْ وَهُمۡ كَٰفِرُونَ﴾ با کافری مردند. و این سزایی است برای آنان، چون به آیات خدا کفر ورزیدند، و از پیامبرش سرپیچی کردند، و به کیفر آن، خداوند تا روز قیامت نفاق را در دل‌هایشان قرار داد.

126 : 9

اَوَلَا یَرَوْنَ اَنَّهُمْ یُفْتَنُوْنَ فِیْ كُلِّ عَامٍ مَّرَّةً اَوْ مَرَّتَیْنِ ثُمَّ لَا یَتُوْبُوْنَ وَلَا هُمْ یَذَّكَّرُوْنَ ۟

خداوند متعال آنان را به خاطر کفر و نفاقی که بر آن هستند، سرزنش نموده و می‌فرماید: ﴿أَوَلَا يَرَوۡنَ أَنَّهُمۡ يُفۡتَنُونَ فِي كُلِّ عَامٖ مَّرَّةً أَوۡ مَرَّتَيۡنِ﴾ آیا نمی‌بینند که در هر سال یک یا دو بار به وسیلۀ مصیبت‌ها و بیماری‌هایی که به آنان می‌رسد، با اوامر مورد آزمایش قرار می‌گیرند. ﴿ثُمَّ لَا يَتُوبُونَ﴾ و از شر و فسادی که بر آن هستند، توبه نمی‌کنند، ﴿وَلَا هُمۡ يَذَّكَّرُونَ﴾ و آنچه را که به سود آنهاست، نمی‌پذیرند و انجام نمی‌دهند، و آنچه را که به زیان آنهاست، ترک نمی‌کنند. پس خداوند متعال طبق سنتی که در مورد سایر امت‌ها و ملت‌ها دارد، آنها را با خوشی‌ها و ناهمواری‌ها و اوامر و نواهی آزمایش می‌نماید، تا به سوی او باز گردند. اما آنها توبه نمی‌کنند و پند نمی‌پذیرند. و این آیات، مبین آن هستند که ایمان کم و زیاد می‌گردد، و شایسته است که مؤمن، ایمانش را مورد ارزیابی قرار دهد و مواظب آن باشد، و آن را تجدید نماید و رشد بدهد، تا همواره ایمانش راه ترقی و تکامل را بپیماید.

127 : 9

وَاِذَا مَاۤ اُنْزِلَتْ سُوْرَةٌ نَّظَرَ بَعْضُهُمْ اِلٰی بَعْضٍ ؕ— هَلْ یَرٰىكُمْ مِّنْ اَحَدٍ ثُمَّ انْصَرَفُوْا ؕ— صَرَفَ اللّٰهُ قُلُوْبَهُمْ بِاَنَّهُمْ قَوْمٌ لَّا یَفْقَهُوْنَ ۟

منافقان که می‌ترسیدند سوره‌ای در رابطه با آنها نازل شود، و آنچه را که در دل‌هایشان است، فاش کند، ﴿وَإِذَا مَآ أُنزِلَتۡ سُورَةٞ﴾ هرگاه سوره‌ای نازل شود، تا به آن ایمان بیاورند، و به مضمون و محتوای آن عمل کنند، ﴿نَّظَرَ بَعۡضُهُمۡ إِلَىٰ بَعۡضٍ﴾ برخی به ‌برخی دیگر می‌نگرند، در حالی که تصمیم قطعی دارند که به آن عمل نکنند، و منتظر فرصت هستند تا از نگاه مؤمنان پنهان شوند، و می‌گویند: ﴿هَلۡ يَرَىٰكُم مِّنۡ أَحَدٖ ثُمَّ ٱنصَرَفُواْ﴾ آیا کسی شما را می‌بیند؟ آنگاه دزدکی بیرون می‌روند، و در حالی که رویگردان هستند، به عقب برمی‌گردند. پس خداوند آنها را با سزایی ازنوع عملشان مجازات نمود، و همان‌طور که از عمل کردن به آن سوره برگشتند. ﴿صَرَفَ ٱللَّهُ قُلُوبَهُم﴾ خداوند نیز دل‌هایشان را برگرداند؛ یعنی آن را از حق باز داشت و خوار نمود. ﴿بِأَنَّهُمۡ قَوۡمٞ لَّا يَفۡقَهُونَ﴾ چرا که آنان گروهی نادان و نفهم هستند و دانش و علمی نافع به دست نیاورده‌اند؛ زیرا اگر آنان فهم و شعوری داشتند، وقتی که سوره‌ای نازل می‌شد، به آن ایمان می‌آوردند، و از فرمان آن اطاعت می‌کردند. منظور بیان شدّ‌تِ نفرت آنها از جهاد و دیگر شرایع و قوانین ایمان است. همان‌طورکه خداوند در مورد آنها فرموده است: ﴿فَإِذَآ أُنزِلَتۡ سُورَةٞ مُّحۡكَمَةٞ وَذُكِرَ فِيهَا ٱلۡقِتَالُ رَأَيۡتَ ٱلَّذِينَ فِي قُلُوبِهِم مَّرَضٞ يَنظُرُونَ إِلَيۡكَ نَظَرَ ٱلۡمَغۡشِيِّ عَلَيۡهِ مِنَ ٱلۡمَوۡتِ﴾ پس هرگاه سوره‌ای صریح نازل می‌شد و در آن از جنگ سخن به میان می‌آمد، می‌بینی کسانی که در دل‌هایشان مرضی هست، همچون کسی که به حال بیهوشی مرگ رسیده است، به تو می‌نگرد.

128 : 9

لَقَدْ جَآءَكُمْ رَسُوْلٌ مِّنْ اَنْفُسِكُمْ عَزِیْزٌ عَلَیْهِ مَا عَنِتُّمْ حَرِیْصٌ عَلَیْكُمْ بِالْمُؤْمِنِیْنَ رَءُوْفٌ رَّحِیْمٌ ۟

خداوند متعال نعمت خود را بر بندگان مؤمنش یادآور می‌شود مبنی بر اینکه، پیامبر امّی را در میان آنان مبعوث گرداند؛ پیامبری که حالت او را می‌دانند و می‌توانند از او فرا بگیرند، و از فرمان بردن از او دچار مشقت نمی‌شوند، و او برای آنان بسیار خیرخواه است و در راستای تأمین منافعشان تلاش می‌نماید. ﴿عَزِيزٌ عَلَيۡهِ مَا عَنِتُّمۡ﴾ و آنچه بر شما سخت باشد و شمارا رنجور کند، بر او گران و دشوار می‌آید. ﴿حَرِيصٌ عَلَيۡكُم﴾ و به شما علاقه‌مند است.پس، خیر و صلاح شما را می‌خواهد، و به اندازۀ توان خود برای رساندن خیر به شما تلاش می‌نماید، و برای هدایت شما می‌کوشد، و شر را از شما دور می‌کند، و به اندازۀ توان خود برای رهانیدن شما از شر و بدی تلاش می‌نماید. ﴿بِٱلۡمُؤۡمِنِينَ رَءُوفٞ رَّحِيمٞ﴾ و بسیار مهربان است؛ یعنی بسیار زیاد نسبت به مؤمنان مهربان است، حتی از پدر و مادرشان نسبت به آنان مهربان تر است. بنابراین حق او بر سایر حقوق مقدم است، و بر امت واجب است که به او ایمان بیاورند، و او را تعظیم و احترام و یاری کنند.

129 : 9

فَاِنْ تَوَلَّوْا فَقُلْ حَسْبِیَ اللّٰهُ ۖؗ— لَاۤ اِلٰهَ اِلَّا هُوَ ؕ— عَلَیْهِ تَوَكَّلْتُ وَهُوَ رَبُّ الْعَرْشِ الْعَظِیْمِ ۟۠

﴿فَإِن﴾ پس اگر ایمان آوردند، برایشان بهتر است و توفیق یافته‌اند، و اگر ﴿تَوَلَّوۡاْ﴾ از ایمان آوردن و عمل کردن روی گرداندند، تو به راه و به دعوت خویش همچنان ادامه بده و بگو: ﴿حَسۡبِيَ ٱللَّهُ﴾ خدا در همه چیز مرا کافی و بسنده است،﴿لَآ إِلَٰهَ إِلَّا هُوَ﴾ هیچ معبود به حقی جز او وجود ندارد، ﴿عَلَيۡهِ تَوَكَّلۡتُ﴾ و برای جلب منافع و دفع مفاسد به او اعتماد نموده، و توکل کرده‌ام. ﴿وَهُوَ رَبُّ ٱلۡعَرۡشِ ٱلۡعَظِيمِ﴾ و او پروردگار عرش بزرگ است، که بزرگ‌ترین مخلوقات می‌باشد. پس وقتی که او پروردگار عرش بزرگ است، و عرش او همۀ مخلوقات را در برگرفته است؛ به طریق اولی پروردگار دیگر مخلوقاتی است که از عرش کوچک‌ترند.