ការបកប្រែអត្ថន័យគួរអាន - ការបកប្រែជាភាសាពែរ្ស - តាហ្វសៀរ អាស-សាក់ទី
លេខទំព័រ:
15
:
52
اَفَسِحْرٌ هٰذَاۤ اَمْ اَنْتُمْ لَا تُبْصِرُوْنَ ۟
((أَفَسِحۡرٌ هَٰذَآ أَمۡ أَنتُمۡ لَا تُبۡصِرُونَ﴾) آیا این جادو است یا اینکه شما نمیبینید؟ احتمال دارد که اشاره به آتش و عذاب باشد. همانطور که سیاق آیات بر همین دلالت میکند؛ یعنی وقتی آنها آتش و عذاب را ببینند به صورت توبیخ به آنها گفته میشود: «آیا این جادویی است که حقیقت ندارد حال آنکه آن را دیدهاید، یا اینکه در دنیا نمیتوانستید ببینید؟» یعنی بینش و دانش نداشتید، بلکه به این چیز جاهل و ناآگاه بودید و حجّت بر شما اقامه نشده است؟ و پاسخ، منتفی بودن هردو چیز است. امّا سحر و جادو آشکار است که قرآن راستترین کلام است و از همه جهات با جادو متضاد است. و امّا اینکه آنها بینش و دانش نداشتند، مسئله برخلاف این است، بلکه خداوند حجّت را بر آنها اقامه نمود و پیامبران آنها را فرا خواندند تا به این روز ایمان بیاورند. و دلایل و حجّتهایی بر آن اقامه شد که آن را از بزرگترین امور مدلّل و واضح قرار میدهد.
و احتمال دارد که ﴿أَفَسِحۡرٌ هَٰذَآ أَمۡ أَنتُمۡ لَا تُبۡصِرُونَ﴾ اشاره به حق آشکار و راه راستی است که محمّد صلی الله علیه وسلم آورده است؛ یعنی آیا آنچه که محمد صلی الله علیه وسلم آورده است، سحر است یا اینکه شما بینش و دانش ندارید و حقیقت امر بر شما مشتبه شده است؟! البته که این گونه نیست، بلکه آنچه محمد صلی الله علیه وسلم آورده است، از هر چیزی واضح و آشکارتر است و از هر حقی حقتر است و بر آنان حجّت اقامه شده است.
التفاسير:
16
:
52
اِصْلَوْهَا فَاصْبِرُوْۤا اَوْ لَا تَصْبِرُوْا ۚ— سَوَآءٌ عَلَیْكُمْ ؕ— اِنَّمَا تُجْزَوْنَ مَا كُنْتُمْ تَعْمَلُوْنَ ۟
﴿ٱصۡلَوۡهَا﴾ وارد آن شوید به صورتی که شما را از هر سو در بر میگیرد و بدنهایتان را میپوشاند و آتش به دلهایتان میرسد.
﴿فَٱصۡبِرُوٓاْ أَوۡ لَا تَصۡبِرُواْ سَوَآءٌ عَلَيۡكُمۡ﴾ چه شکیبایی کنید چه بیتابی نمایید برایتان یکسان است؛ یعنی شکیبایی ورزیدنتان دربرابر آتش فایدهای ندارد، و برخی از شما در کنار برخی دیگر احساس آرامش نخواهد کرد، و عذاب از شما کاسته نخواهد شد، و این عذاب از چیزهایی نیست که هرگاه بنده بر آن شکیبایی بورزد سختی و مشقّت آن آسان شود. و آنها به سبب اعمال ناپاکشان به چنین عذابی گرفتار شدهاند، بنابراین فرمود: ﴿إِنَّمَا تُجۡزَوۡنَ مَا كُنتُمۡ تَعۡمَلُونَ﴾ تنها برابر کارهایی که خودتان کردهاید کیفر داده میشوید.
التفاسير:
17
:
52
اِنَّ الْمُتَّقِیْنَ فِیْ جَنّٰتٍ وَّنَعِیْمٍ ۟ۙ
وقتی کیفر تکذیبکنندگان را بیان کرد، نعمت پرهیزگاران را نیز ذکر نمود تا هم تشویق کرده باشد و هم بیم داده باشد، و دلها در میان ترس و امید به سر ببرند. پس فرمود: ﴿إِنَّ ٱلۡمُتَّقِينَ﴾ بیگمان کسانی که با انجام دادن دستورات و پرهیز از منهیّات از خشم و ناخشنودی و عذاب خداوند پروا داشته و پرهیز نمودهاند، ﴿فِي جَنَّٰتٖ﴾ در باغهایی هستند که درختان پر شکوفه و نهرهای خروشان و منظرههای شگفتانگیز و منزلهای آراسته، آن باغها را فرا گرفتهاند. ﴿وَنَعِيمٖ﴾ و در ناز و نعمت هستند. و این شامل نعمتهای قلبی و روحی و بدنی میباشد.
التفاسير:
18
:
52
فٰكِهِیْنَ بِمَاۤ اٰتٰىهُمْ رَبُّهُمْ ۚ— وَوَقٰىهُمْ رَبُّهُمْ عَذَابَ الْجَحِیْمِ ۟
﴿فَٰكِهِينَ بِمَآ ءَاتَىٰهُمۡ رَبُّهُمۡ﴾ از آنچه پروردگارشان به آنان داده شاد و خوشحالاند، و با شادی و لذّت از آن بهره میبرند و از نعمتهای وصف ناپذیری که خداوند به آنها داده خوشحالاند، و هیچ کس نمیداند که چه نعمتهای لذّت بخشی برای وی پنهان شده است. ﴿وَوَقَىٰهُمۡ رَبُّهُمۡ عَذَابَ ٱلۡجَحِيمِ﴾ و خداوند آنان را از عذاب دوزخ محفوظ داشته است. پس هرآنچه را که دوست داشتنی است به آنها داده است، و از آنچه مایۀ ترس و وحشت است آنان را نجات داده است، چون کارهایی کردهاند که خداوند دوست داشته است، و از آنچه خدا را ناخشنود میکند پرهیز کردهاند.
التفاسير:
19
:
52
كُلُوْا وَاشْرَبُوْا هَنِیْٓـًٔا بِمَا كُنْتُمْ تَعْمَلُوْنَ ۟ۙ
﴿كُلُواْ وَٱشۡرَبُواْ﴾ و از انواع خوردنیها و نوشیدنیها که دوست دارید بخورید و بیاشامید، ﴿هَنِيَٓٔۢا﴾ و نوش و گوارایتان باد. ﴿بِمَا كُنتُمۡ تَعۡمَلُونَ﴾ آنچه بدان دست یافتهاید، به سبب کارهای نیک و گفتههای خوبتان است که انجام دادهاید.
التفاسير:
20
:
52
مُتَّكِـِٕیْنَ عَلٰی سُرُرٍ مَّصْفُوْفَةٍ ۚ— وَزَوَّجْنٰهُمْ بِحُوْرٍ عِیْنٍ ۟
﴿مُتَّكِِٔينَ عَلَىٰ سُرُرٖ مَّصۡفُوفَةٖ﴾ آنان با راحتی و آرامش بر تختهایی که با انواع پردهها آراسته شدهاند و در کنار هم قرار گرفتهاند تکیه میزنند. و خداوند تختها را اینگونه توصیف نمود که در کنار هم و ردیف هستند. تا بر کثرت آن و ترتیب زیبایشان دلالت نماید، و نشانگر آن باشد که آنها گرد هم میآیند و با مهربانی و شادی زندگی میکنند. پس وقتی از نعمتهای قلبی و روحی و جسمی برخودار شدند، آن گونه که در تصوّر هیچ انسانی نمیگنجد، خوردنیهای لذیذ و نوشیدنیهای گوارا و مجالس زیبا که به دل هیچ انسانی خطور نمیکند، بهرهمند شدن از زنانی باقی میماند که شادی جز با آنها کامل نمیشود. پس خداوند متعال بیان کرد آنها همسرانی دارند که از نظر هیئت و آفرینش و اخلاق از همۀ زنها کاملتر میباشند. بنابراین فرمود:
﴿وَزَوَّجۡنَٰهُم بِحُورٍ عِينٖ﴾ و حورهای درشت چشم را به همسری آنان در میآوریم و آنها زنانی هستند که از زیبایی ظاهری برخوردار هستند و هم دارای اخلاق خوب میباشند که این باعث میشود بینندگان از زیبایی آنها به حیرت بیفتند، و عقلهای جهانیان را بربایند و نزدیک است که دلها از اشتیاق و علاقۀ به سوی آنها پر بگشایند. «عِیْن» یعنی درشت چشم، حورهایی که چشمهایی دلکش دارند که سیاهی و سفیدی آن بسیار زیباست.
التفاسير:
21
:
52
وَالَّذِیْنَ اٰمَنُوْا وَاتَّبَعَتْهُمْ ذُرِّیَّتُهُمْ بِاِیْمَانٍ اَلْحَقْنَا بِهِمْ ذُرِّیَّتَهُمْ وَمَاۤ اَلَتْنٰهُمْ مِّنْ عَمَلِهِمْ مِّنْ شَیْءٍ ؕ— كُلُّ امْرِىۢ بِمَا كَسَبَ رَهِیْنٌ ۟
این از کمال نعمت بهشت است که خداوند فرزندان اهل بهشت را به خودشان ملحق میگرداند، فرزندانی که در ایمان آوردن از پدران خود پیروی کردهاند؛ یعنی به واسطۀ ایمانی که از پدرانشان صادر شده به آنان ملحق شدهاند. پس اگر پیروی نمودنشان به سبب ایمانی باشد که از خودشان صادر شده باشد، به طریق اولی آنان به پدرانشان ملحق میشوند. پس خداوند آنها را در بهشت به پدرانشان ملحق میگرداند و به مقام و منزلت آنان میرساند، گرچه آنها به وسیلۀ عمل و کردار خود به آن مقامات نرسند، و این کار را به پاداش پدرانشان انجام میدهد تا ثوابشان بیشتر گردد. با وجود این، خداوند چیزی از اعمالشان را نمیکاهد. ممکن است کسی گمان ببرد که اهل دوزخ نیز چنین هستند و خداوند فرزندانشان را به آنها ملحق مینماید.
بنابراین خداوند خبر داد که حکم هردو سرا [=بهشت و جهنّم] یکی نیست؛ چراکه دوزخ سرای عدالت است، و از جمله عدالت الهی این است که هیچ کس را بدون گناه عذاب نمیدهد، بنابراین فرمود: ﴿كُلُّ ٱمۡرِيِٕۢ بِمَا كَسَبَ رَهِينٞ﴾ هرکس در گرو عمل خود است. پس هیچ کس بار گناه دیگری را بر دوش نمیکشد، و بار گناه هیچ کسی بر دوش کسی دیگر گذاشته نمیشود. و این جملهای معترضه است و یکی از فواید آن، این است که توهّم مذکور را رفع مینماید.
التفاسير:
22
:
52
وَاَمْدَدْنٰهُمْ بِفَاكِهَةٍ وَّلَحْمٍ مِّمَّا یَشْتَهُوْنَ ۟
﴿وَأَمۡدَدۡنَٰهُم﴾ و همواره از فضل گسترده و روزی فراگیر خودمان به اهل بهشت میرسانیم. ﴿بِفَٰكِهَةٖ﴾ هر میوهای از انگور، انار، سیب و انواع میوههای لذیذی که بخواهند به آنان میدهیم، و میوههایی دیگر اضافه بر آنچه میخورند. ﴿وَلَحۡمٖ مِّمَّا يَشۡتَهُونَ﴾ و هر گوشتی که بخواهند از گوشتهای پرندگان و غیره به آنها میدهیم.
التفاسير:
23
:
52
یَتَنَازَعُوْنَ فِیْهَا كَاْسًا لَّا لَغْوٌ فِیْهَا وَلَا تَاْثِیْمٌ ۟
﴿يَتَنَٰزَعُونَ فِيهَا كَأۡسٗا﴾ و در بهشت جامی را از دست یکدیگر میگیرند؛ یعنی جامهای شراب را از دست یکدیگر میگیرند و به همدیگر میدهند، و نوجوانان، شراب را با لیوانها و پارچها بر آنها میگردانند. ﴿لَّا لَغۡوٞ فِيهَا وَلَا تَأۡثِيمٞ﴾ در بهشت سخنی بیهوده و گفتاری که فایدهای ندارد و آنچه که در آن گناه است وجود ندارد؛ و هرگاه این دو چیز وجود نداشته باشند، چیز سومی محقّق میشود و آن اینکه سخن آنها در بهشت سلام و پاکیزگی است که جانها را شاد مینماید و دلها را خوشحال میگرداند. آنان به بهترین صورت با یکدیگر زندگی میکنند، و به بهترین صورت با همدیگر همنشینی مینمایند، و از پروردگارشان فقط چیزهایی میشنوند که آنها را مسرور میگرداند. و این بیانگر آن است که خداوند از آنها راضی است و آنها را دوست میدارد.
التفاسير:
24
:
52
وَیَطُوْفُ عَلَیْهِمْ غِلْمَانٌ لَّهُمْ كَاَنَّهُمْ لُؤْلُؤٌ مَّكْنُوْنٌ ۟
﴿وَيَطُوفُ عَلَيۡهِمۡ غِلۡمَانٞ لَّهُمۡ كَأَنَّهُمۡ لُؤۡلُؤٞ مَّكۡنُونٞ﴾ و نوجوانانی که خدمتگزار ایشان هستند، پیوسته گرداگرد آنان در چرخش و گردشاند و از بس که زیبا هستند، گویا مرواریدهای پنهانِ در صدف هستند و برای خدمتگزاری آنان و انجام دادن کارهایشان پیرامون آنها رفت و آمد میکنند. و این نشانگر آن است که آنان از نعمتهای فراوانی برخوردارند، و دالّ بر کمال آسایش آنان میباشد.
التفاسير:
25
:
52
وَاَقْبَلَ بَعْضُهُمْ عَلٰی بَعْضٍ یَّتَسَآءَلُوْنَ ۟
﴿وَأَقۡبَلَ بَعۡضُهُمۡ عَلَىٰ بَعۡضٖ يَتَسَآءَلُونَ﴾ و روی به همدیگر میکنند و در مورد امور دنیا و احوال آن از یکدیگر پرسش میکنند.
التفاسير:
26
:
52
قَالُوْۤا اِنَّا كُنَّا قَبْلُ فِیْۤ اَهْلِنَا مُشْفِقِیْنَ ۟
﴿قَالُوٓاْ﴾ در رابطه با آنچه که آنها را به این شادی و سرور رسانده است میگویند: ﴿إِنَّا كُنَّا قَبۡلُ فِيٓ أَهۡلِنَا مُشۡفِقِينَ﴾ ما پیش از این در دنیا در میان خانوادههایمان بیمناک بودیم. پس، از ترس و بیم خداوند گناهان را ترک نمودیم، و به سبب آن به اصلاح عیبهایمان پرداختیم.
التفاسير:
27
:
52
فَمَنَّ اللّٰهُ عَلَیْنَا وَوَقٰىنَا عَذَابَ السَّمُوْمِ ۟
﴿فَمَنَّ ٱللَّهُ عَلَيۡنَا﴾ خداوند با هدایت و توفیق دادن به ما بر ما منّت گذارد. ﴿وَوَقَىٰنَا عَذَابَ ٱلسَّمُومِ﴾ و ما را از عذاب سوزان و بسیار داغ حفظ کرد.
التفاسير:
28
:
52
اِنَّا كُنَّا مِنْ قَبْلُ نَدْعُوْهُ ؕ— اِنَّهٗ هُوَ الْبَرُّ الرَّحِیْمُ ۟۠
﴿إِنَّا كُنَّا مِن قَبۡلُ نَدۡعُوهُ﴾ همانا ما پیش از این او را به فریاد میخواندیم که ما را از عذاب شعلهور دوزخ دور بدارد و به سرای نعمت برساند. این به فریاد خواندن، شامل دعای عبادت و خواستن است؛ یعنی همواره با انجام انواع عبادتها به او تقرّب میجستیم، و در همۀ اوقات او را به فریاد میخواندیم.
﴿إِنَّهُۥ هُوَ ٱلۡبَرُّ ٱلرَّحِيمُ﴾ بیگمان او نیکوکار مهربان است. از جمله نیکی و مهربانیاش به ما این است که از ما خشنود گردید و ما را وارد بهشت گرداند، و از ناخشنودی خویش و عذاب جهنّم نجات داد.
التفاسير:
29
:
52
فَذَكِّرْ فَمَاۤ اَنْتَ بِنِعْمَتِ رَبِّكَ بِكَاهِنٍ وَّلَا مَجْنُوْنٍ ۟ؕ
خداوند متعال به پیامبرش صلی الله علیه وسلم فرمان میدهد به همۀ مردم اعم از مسلمان و کافر پند و اندرز بدهد تا حجّت خدا بر ستمگران اقامه شود، و توفیق یافتگان به سبب اندرز او هدایت شوند. و به پیامبر فرمان میدهد که به گفتههای تکذیبکنندگان و اذیّت و آزار و سخنانی که به وسیلۀ آن مردم را از اطاعت پیامبر باز میدارند توجّه نکند. آنها سخنانی دربارۀ پیامبر میگویند که خودشان میدانند او دورترین مردم از این چیزهاست. بنابراین هر نقصی را که مشرکین، پیامبر را بدان متّهم مینمایند از او نفی نمود و فرمود: ﴿فَمَآ أَنتَ بِنِعۡمَتِ رَبِّكَ بِكَاهِنٖ﴾ تو به فضل و لطف پروردگارت کاهن نیستی. کاهن کسی است که جنّی نزد او میآید و از خبرهای غیبی به او میرساند، و یک سخن راست را با صد دروغ در میآمیزد. ﴿وَلَا مَجۡنُونٍ﴾ و دیوانه نیستی، و فاقد عقل نمیباشی، بلکه از همۀ مردم عقلت کاملتراست، و از همه، از شیاطین دورتر هستی، و از همۀ مردم راستگوتر و کاملتر و بزرگوارتر میباشی.
التفاسير:
30
:
52
اَمْ یَقُوْلُوْنَ شَاعِرٌ نَّتَرَبَّصُ بِهٖ رَیْبَ الْمَنُوْنِ ۟
﴿أَمۡ يَقُولُونَ شَاعِرٞ﴾ و گاهی دربارۀ او میگویند: شاعری است که شعر میسراید در حالی که خداوند میفرماید: ﴿وَمَا عَلَّمۡنَٰهُ ٱلشِّعۡرَ وَمَا يَنۢبَغِي لَهُۥٓ﴾ و شعر را به او نیاموختهایم و نه شعرسرایی سزاوار اوست. ﴿نَّتَرَبَّصُ بِهِۦ رَيۡبَ ٱلۡمَنُونِ﴾ منتظر مرگ او هستیم، پس وقتی بمیرد کارش تمام میشود و از دست او راحت میشویم.
التفاسير:
31
:
52
قُلْ تَرَبَّصُوْا فَاِنِّیْ مَعَكُمْ مِّنَ الْمُتَرَبِّصِیْنَ ۟ؕ
﴿قُلۡ﴾ در پاسخ یاوهسراییشان بگو: ﴿تَرَبَّصُواْ﴾ منتظر مرگ من باشید، ﴿فَإِنِّي مَعَكُم مِّنَ ٱلۡمُتَرَبِّصِينَ﴾ بیگمان من نیز منتظرم تا خداوند شما را به عذابی از سوی خود یا به عذابی به وسیلۀ ما گرفتار نماید.
التفاسير:
