કુરઆન મજીદના શબ્દોનું ભાષાંતર - ફારસી ભાષામાં અનુવાદ - તફસીર અસ્ સઅદી
પેજ નંબર:
119
:
16
ثُمَّ اِنَّ رَبَّكَ لِلَّذِیْنَ عَمِلُوا السُّوْٓءَ بِجَهَالَةٍ ثُمَّ تَابُوْا مِنْ بَعْدِ ذٰلِكَ وَاَصْلَحُوْۤا اِنَّ رَبَّكَ مِنْ بَعْدِهَا لَغَفُوْرٌ رَّحِیْمٌ ۟۠
در اینجا خداوند بندگانش را به توبه کردن تشویق مینماید، و آنها را به بازگشت به سوی خود فرا میخواند. پس خداوند خبر داده است که هرکس از روی نادانی، کار بدی انجام بدهد؛ و نداند عواقب آن چیست ـ گر چه قصداً آن گناه را مرتکب شده باشد ـ حتماً به هنگام ارتکاب گناه، از آگاهی او نسبت به زشتی و عواقب گناه کاسته میشود. پس وقتی که توبه کند و به درستکاری و اصلاح بپردازد؛ گناه را ترک نماید و از آن پشیمان شده و اعمالش را اصلاح کند، خداوند او را میآمرزد، و بر او رحم مینماید و توبهاش را میپذیرد و او را به حالت اولیاش یا به حالتی بهتر از آن برمیگرداند.
التفاسير:
120
:
16
اِنَّ اِبْرٰهِیْمَ كَانَ اُمَّةً قَانِتًا لِّلّٰهِ حَنِیْفًا ؕ— وَلَمْ یَكُ مِنَ الْمُشْرِكِیْنَ ۟ۙ
خداوند متعال از آنچه به ابراهیم ارزانی نموده، و از فضایل و مناقب عالی و کاملی که به وی اختصاص داده بود، خبر داده و میفرماید: ﴿إِنَّ إِبۡرَٰهِيمَ كَانَ أُمَّةٗ﴾ به راستی ابراهیم، پیشوایی بود که همۀ خصلتهای خوب را داشت و هدایتگر بود.
﴿قَانِتٗا لِّلَّهِ﴾ مطیع، و بر طاعت پروردگارش مداوم بود، و دین و عبادت را خالصانه برای خدا انجام میداد، ﴿حَنِيفٗا﴾ از سر محبت و توبه و بندگی، روی آورنده به خدا بود و از غیر او رویگردان بود.
﴿وَلَمۡ يَكُ مِنَ ٱلۡمُشۡرِكِينَ﴾ و در گفتار و کردار و تمام حالاتش از مشرکان بیزار بود؛ چون ابراهیم، امام و پیشوای موحّدان و یکتا پرستان است.
التفاسير:
121
:
16
شَاكِرًا لِّاَنْعُمِهٖ ؕ— اِجْتَبٰىهُ وَهَدٰىهُ اِلٰی صِرَاطٍ مُّسْتَقِیْمٍ ۟
﴿شَاكِرٗا لِّأَنۡعُمِهِ﴾ او سپاسگزار نعمتهای خدا بود؛ یعنی خداوند در دنیا به او خوبی و نیکی داده، و نعمتهای ظاهری و باطنی به وی بخشیده بود، و او شکر آن را به جای آورد. پس در نتیجۀ برخورداری از این عادتهای زیبا و عالی ﴿ٱجۡتَبَىٰهُ﴾ پروردگارش او را برگزید و دوست و خلیل خود قرار داد؛ و ایشان را از برگزیدگان خلق خود، و از منتخبان و از بهترین بندگان مقربش گرداند.
﴿وَهَدَىٰهُ إِلَىٰ صِرَٰطٖ مُّسۡتَقِيمٖ﴾ و او را در علم و عمل به راه راست هدایت نمود، پس او حق را شناخت و بر هرچیزی ترجیح داد.
التفاسير:
122
:
16
وَاٰتَیْنٰهُ فِی الدُّنْیَا حَسَنَةً ؕ— وَاِنَّهٗ فِی الْاٰخِرَةِ لَمِنَ الصّٰلِحِیْنَ ۟ؕ
﴿وَءَاتَيۡنَٰهُ فِي ٱلدُّنۡيَا حَسَنَةٗ﴾ و در دنیا با او نیکی کردیم. روزیِ زیاد و همسر زیبا و فرزندان صالح و شایسته و اخلاق پسندیده ازجملۀ نیکیهایی بود که به او دادیم. ﴿وَإِنَّهُۥ فِي ٱلۡأٓخِرَةِ لَمِنَ ٱلصَّٰلِحِينَ﴾ و بیگمان در آخرت هم از زمرۀ صالحان خواهد بود؛ کسانی که دارای مقامهای عالی، و مقرب خداوند متعال هستند.
التفاسير:
123
:
16
ثُمَّ اَوْحَیْنَاۤ اِلَیْكَ اَنِ اتَّبِعْ مِلَّةَ اِبْرٰهِیْمَ حَنِیْفًا ؕ— وَمَا كَانَ مِنَ الْمُشْرِكِیْنَ ۟
و از بزرگترین فضیلتهای ابراهیم، این است که خداوند به کاملترین انسان و سرور انسانیت [حضرت محمد صلی الله علیه وسلم] وحی نمود که از آیین ابراهیم پیروی نماید، و او و امتش، ایشان را پیشوای خود قرار دهند.
التفاسير:
124
:
16
اِنَّمَا جُعِلَ السَّبْتُ عَلَی الَّذِیْنَ اخْتَلَفُوْا فِیْهِ ؕ— وَاِنَّ رَبَّكَ لَیَحْكُمُ بَیْنَهُمْ یَوْمَ الْقِیٰمَةِ فِیْمَا كَانُوْا فِیْهِ یَخْتَلِفُوْنَ ۟
خداوند متعال میفرماید: ﴿إِنَّمَا جُعِلَ ٱلسَّبۡتُ عَلَى ٱلَّذِينَ ٱخۡتَلَفُواْ فِيهِ﴾ بزرگداشت شنبه، بر کسانی واجب گشت که دربارۀ آن اختلاف ورزیدند، آنگاه که در مورد جمعه گمراه شدند. و آنها یهودیان بودند. پس اختلاف ورزیدن آنان سبب شد تا بزرگداشت روز شنبه بر آنها واجب شود، وگرنه در حقیقت روز جمعه برتر و با فضیلتتر است، و جمعه روزی است که خداوند این امت را به بزرگداشت آن رهنمون کرده است.
﴿وَإِنَّ رَبَّكَ لَيَحۡكُمُ بَيۡنَهُمۡ يَوۡمَ ٱلۡقِيَٰمَةِ فِيمَا كَانُواْ فِيهِ يَخۡتَلِفُونَ﴾ و بیگمان پروردگارت روز قیامت میان آنان دربارۀ آنچه در آن اختلاف ورزیدند داوری خواهد کرد. و اهل حق را از اهل باطل، نیز آنان که سزاوار پاداش اند و آنهایی که سزاوار عذاب هستند از یکدیگر جدا مینماید.
التفاسير:
125
:
16
اُدْعُ اِلٰی سَبِیْلِ رَبِّكَ بِالْحِكْمَةِ وَالْمَوْعِظَةِ الْحَسَنَةِ وَجَادِلْهُمْ بِالَّتِیْ هِیَ اَحْسَنُ ؕ— اِنَّ رَبَّكَ هُوَ اَعْلَمُ بِمَنْ ضَلَّ عَنْ سَبِیْلِهٖ وَهُوَ اَعْلَمُ بِالْمُهْتَدِیْنَ ۟
دعوت و فراخوانی مردم ـ چه مسلمان و چه کافر ـ به راه راست پروردگار که مشتمل بر علم مفید و عمل صالح میباشد باید ﴿بِٱلۡحِكۡمَةِ﴾ با حکمت باشد؛ یعنی هر یک را، طبق حالت و فهم و پذیرش و اطاعت او دعوت کن. و از جملۀ حکمت در دعوت این است که دعوت، آگاهانه و از روی دانش انجام شود نه از روی نادانی و جهالت. و نیز حکمت، این است که باید از آنچه مهمتر و به ذهن مردم نزدیکتر است و بیشتر آن را میپذیرند، آغاز کرد؛ و با نرمی و مهربانی دعوت داد. اگر مخاطب، به وسیلۀ فراخوانی حکیمانه، منقاد شد چه بهتر؛ واگر حکمت کارساز نشد، باید با وی، از بابِ ﴿وَٱلۡمَوۡعِظَةِ ٱلۡحَسَنَةِ﴾ در آید، و آن عبارت است از امر و نهیِ همراه با تشویق و ترهیب. پس یا منافع بیشمار چیزهایی که خداوند به آن دستور داده است، و مضرات فراوان چیزهایی که از آن نهی کرده است، بیان کند؛ و یا به ذکر تکریم و رفعت مقام کسی بپردازد که دین خدا را اقامه نموده است، و پستی جایگاه کسی را بیان نماید که دین خدا را اقامه ننموده است. و یا به ذکر ثواب دنیوی و اخرویی بپردازد که خداوند برای فرمانبرداران آماده نموده است؛ و به عذاب دنیوی و اخرویی که برای گناهکاران در نظر گرفته است، بپردازد.
چنانچه فردی که دعوت داده میشود خود را بر حق بداند، و یا انگیزه و علّتی موجود باشد که او را به سوی باطل فرا خواند، در این صورت دعوتگر باید ﴿بِٱلَّتِي هِيَ أَحۡسَنُ﴾ به شیوۀ نیکوتر و بهتر با او گفتگو و مجادله نماید. و این راههایی است که عقلاً و نقلاً باعث میشود تا مخاطب دعوت و پیام را بپذیرد.
از جملۀ مجادله و گفتگو به شیوۀ بهتر، این است با دلایلی که منکر به آن معتقد است، علیه او استدلال شود؛ زیرا با این کار، بهتر میتوان به هدف دست یافت. و نباید مجادله و گفتگو به ناسزاگویی و دشمنی منجر شود؛ زیرا در آن صورت، مجادله از هدف و مقصود خود خارج شده وفایدهای دربر نخواهد داشت؛ چراکه هدف از مجادله و گفتگو، هدایت کردن مردم به سوی حق است، نه هدف شکست دادن و پیروز شدن.
﴿إِنَّ رَبَّكَ هُوَ أَعۡلَمُ بِمَن ضَلَّ عَن سَبِيلِهِۦ﴾ بیگمان پروردگارت، به حال کسی که از راه او گمراه و منحرف میشود، آگاهتر است؛ یعنی سببی را که باعث شده او گمراه شود، بهتر میداند؛ و اعمالی را، که از گمراهیاش ناشی میشوند، بهتر میداند، و خداوند او را مجازات خواهد کرد.
﴿وَهُوَ أَعۡلَمُ بِٱلۡمُهۡتَدِينَ﴾ و او به راه یافتگان داناتر است، و میداند که آنها شایستۀ هدایتاند، بنابراین آنان را هدایت نموده، سپس بر آنها منت گذارده و آنان را برمیگزیند.
التفاسير:
126
:
16
وَاِنْ عَاقَبْتُمْ فَعَاقِبُوْا بِمِثْلِ مَا عُوْقِبْتُمْ بِهٖ ؕ— وَلَىِٕنْ صَبَرْتُمْ لَهُوَ خَیْرٌ لِّلصّٰبِرِیْنَ ۟
خداوند متعال در حالی که عدالت را، امری مباح میشمارد؛ و فضل و احسان را، بهتر میستاید، میفرماید: ﴿وَإِنۡ عَاقَبۡتُمۡ﴾ و اگر کسی را که با گفتار و کردار با شما بدی کرده است، مجازات کردید، ﴿فَعَاقِبُواْ بِمِثۡلِ مَا عُوقِبۡتُم بِهِۦ﴾ به همان اندازه که کیفر یافتهاید، او را کیفر دهید و مجازات کنید، بدون اینکه بیشتر از آنچه با شما کرده، با او انجام دهید.
﴿وَلَئِن صَبَرۡتُمۡ﴾ و اگر از مجازات دادن، خودداری کنید؛ و جنایت آنها را ببخشید، ﴿لَهُوَ خَيۡرٞ لِّلصَّٰبِرِينَ﴾ قطعاً گذشت و صبرکردن، برای بردباران، از انتقام بهتر است. و آنچه نزد خداوند برای شما هست، بهتر میباشد. همانطور که خداوند متعال فرموده است: ﴿فَمَنۡ عَفَا وَأَصۡلَحَ فَأَجۡرُهُۥ عَلَى ٱللَّهِ﴾ پس هرکس عفو کرد و اصلاح نمود، پاداشش بر خداست.
التفاسير:
127
:
16
وَاصْبِرْ وَمَا صَبْرُكَ اِلَّا بِاللّٰهِ وَلَا تَحْزَنْ عَلَیْهِمْ وَلَا تَكُ فِیْ ضَیْقٍ مِّمَّا یَمْكُرُوْنَ ۟
سپس خداوند پیامبرش را دستور داد تا در دعوت دادن مردم به سوی او صبر پیشه کند؛ و در این مورد، از خداوند یاری بجوید و بر خودش تکیه ننماید. پس فرمود: ﴿وَٱصۡبِرۡ وَمَا صَبۡرُكَ إِلَّا بِٱللَّهِ﴾ و شکیبایی و بردباری پیشه کن، و شکیباییات جز در پرتو لطف و یاری و توفیق خداوند میسّر نیست؛ و اوست که تو را بر بردباری نمودن یاری مینماید، و ثابت قدم و استوار میگرداند. ﴿وَلَا تَحۡزَنۡ عَلَيۡهِمۡ﴾ و چون آنها را دعوت دادی و دعوت تو را نپذیرفتند، غمگین مشو؛ زیرا اندوهگین شدن، چیزی را برای تو بهبار نمیآورد.
﴿وَلَا تَكُ فِي ضَيۡقٖ مِّمَّا يَمۡكُرُونَ﴾ و در برابر مکر و نیرنگی که میورزند، تنگدل و ناراحت مباش؛ زیرا توطئه و مکرشان، به خودشان بر میگردد و تو از پرهیزگارانِ نیکوکار هستی.
التفاسير:
128
:
16
اِنَّ اللّٰهَ مَعَ الَّذِیْنَ اتَّقَوْا وَّالَّذِیْنَ هُمْ مُّحْسِنُوْنَ ۟۠
و بدون شک خداوند، با یاری و توفیق و استوار داشتن، با پرهیزگاران و نیکوکاران است؛ و آنان کسانیاند که از کفر و معاصی پرهیز نموده، و عبادت خدای خود را به بهترین وجه انجام دادهاند؛ او را طوری پرستش کردهاند که انگار وی را میبینند ـ و اگر وی را نمیبینند، میدانند که او آنان را میبیند ـ و با بندگان خدا نیز نیکی نموده، و به هر طریق ممکن به آنان نفع رساندهاند.
از خداوند متعال مسئلت مینماییم که ما را از زمرۀ پرهیزگاران و نیکوکاران قرار دهد.
التفاسير:
