Firo maanaaji al-quraan tedduɗo oo - Firo faariseewo - facciro Al-saadiy.
240
:
2
وَالَّذِیْنَ یُتَوَفَّوْنَ مِنْكُمْ وَیَذَرُوْنَ اَزْوَاجًا ۖۚ— وَّصِیَّةً لِّاَزْوَاجِهِمْ مَّتَاعًا اِلَی الْحَوْلِ غَیْرَ اِخْرَاجٍ ۚ— فَاِنْ خَرَجْنَ فَلَا جُنَاحَ عَلَیْكُمْ فِیْ مَا فَعَلْنَ فِیْۤ اَنْفُسِهِنَّ مِنْ مَّعْرُوْفٍ ؕ— وَاللّٰهُ عَزِیْزٌ حَكِیْمٌ ۟
یعنی مردانی که همسر دارند باید قبل از مرگ خویش برای همسران خود سفارش کنند که (وارثان شوهر) آنها را تا یک سال بهرهمند سازند و از خانه بیرون نکنند و اگر خودشان بيرون رفتند پس در آنچه آنها به گونه شايسته درباره خود انجام میدهند بر شما اولیاء گناهی نيست؛ یعنی اگر خودشان خارج شوند و خود را آرایش نمایند و از عطر و زیورآلات و غیره استفاده کنند بر شما گناهی نیست. بسیاری از مفسرین بر این باورند که این آیۀ کریمه، به وسیلۀ آیهای که قبل از آن آمده است، منسوخ شده است. و آن فرمودۀ الهی است که میفرماید: ﴿وَٱلَّذِينَ يُتَوَفَّوۡنَ مِنكُمۡ وَيَذَرُونَ أَزۡوَٰجٗا يَتَرَبَّصۡنَ بِأَنفُسِهِنَّ أَرۡبَعَةَ أَشۡهُرٖ وَعَشۡرٗا﴾. پیشتر مقرر بود که زن باید یک سال کامل انتظار بکشد، سپس یک سال منسوخ شد و تبدیل به چهار ماه و ده روز گردید. البته در اینجا این سؤال مطرح میشود که چرا آیۀ نسخ کننده، قبل از آیۀ منسوخ شده قرار دارد؟ که در پاسخ گفتهاند: آن آیه، در محل مقدم است نه در نزول؛ زیرا شرط ناسخ آن است که بعد از منسوخ نازل شده باشد. و این قول دلیلی ندارد؛ زیرا هر کس در این دو آیه تأمل کند، در مییابد که قول آخر در مورد این آیه درست است، و آیۀ اول در مورد واجب بودن انتظار کشیدن در مدت چهار ماه و ده روز است، که زن به صورت وجوب و قطعی، باید این مدت را در عده بگذراند. اما در این آیه، وارثان مرده سفارش شدهاند که زن را یک سال کامل پیش خود نگاه دارند، تا روحیۀ پژمرده شده و قلب شکستهاش، بهبود یابد و با این کار نسبت به مردهشان نیکویی کرده باشند.
بنابراین فرمود: ﴿وَصِيَّةٗ لِّأَزۡوَٰجِهِم﴾ سفارشی است از جانب خدا به اهل میت، تا به همسر مرده، نیکی نمایند و او را بهرهمند سازند و از خانه بیرون نکنند، پس اگر زن علاقه داشته باشد، میماند، و اگر دوست داشته باشد، بیرون میرود، و بر او گناهی نیست. بنابراین فرمود: ﴿فَإِنۡ خَرَجۡنَ فَلَا جُنَاحَ عَلَيۡكُمۡ فِي مَا فَعَلۡنَ فِيٓ أَنفُسِهِنَّ﴾ و اگر بیرون رفتند، [به خاطر] آنچه آنان با خود میکنند، از قبیل آرایش، و لباس پوشیدن، بر شما گناهی نیست، اما به شرطی که این آرایش به صورت پسندیدهای باشد، و زن از حدود دین و دایرۀ ارزشها خارج نشود. و پروردگار آیه را با ذکر دو اسم بزرگ از اسماء زیبای خود به پایان رساند، که بر کمال عزت و قدرت، و کمال حکمت وی دلالت مینمایند، چون این احکام از سرچشمۀ قدرت و حکمت الهی صادر شده، و بر کمال حکمت او دلالت مینمایند؛ چرا که خداوند این احکام را در جایگاه شایستۀ آن قرار داده است.
التفاسير:
