ߞߘߐ ߟߎ߬ ߘߟߊߡߌ߬ߘߊ߬ߟߌ ߝߐߘߊ ߘߏ߫ ߌߡߎ߬ߙߊ߲߬ ߞߐߙߍ - ߟߊߘߛߏߣߍ߲

166 : 3

وَمَاۤ اَصَابَكُمْ یَوْمَ الْتَقَی الْجَمْعٰنِ فَبِاِذْنِ اللّٰهِ وَلِیَعْلَمَ الْمُؤْمِنِیْنَ ۟ۙ

و قتل و جراحت و شکستی که در روز احد هنگام رویارویی گروه شما و گروه مشرکان، بر شما وارد شد، بر اساس حکمتی فراگیر و به اذن و تقدیر الله متعال بود؛ تا مؤمنان راستین را آشکار گرداند.

167 : 3

وَلِیَعْلَمَ الَّذِیْنَ نَافَقُوْا ۖۚ— وَقِیْلَ لَهُمْ تَعَالَوْا قَاتِلُوْا فِیْ سَبِیْلِ اللّٰهِ اَوِ ادْفَعُوْا ؕ— قَالُوْا لَوْ نَعْلَمُ قِتَالًا لَّاتَّبَعْنٰكُمْ ؕ— هُمْ لِلْكُفْرِ یَوْمَىِٕذٍ اَقْرَبُ مِنْهُمْ لِلْاِیْمَانِ ۚ— یَقُوْلُوْنَ بِاَفْوَاهِهِمْ مَّا لَیْسَ فِیْ قُلُوْبِهِمْ ؕ— وَاللّٰهُ اَعْلَمُ بِمَا یَكْتُمُوْنَ ۟ۚ

و برای این که حال منافقان آشکار گردد، وقتی که به آن ها گفته شد: در راه الله متعال جهاد کنید، یا (حداقل) با افزودن تعداد مسلمانان از خود دفاع کنید، گفتند: اگر می دانستیم جنگی روی خواهد داد، بی گمان از شما پیروی می کردیم، اما به نظر ما بین شما و کافران، جنگی روی نخواهد داد. حالشان در آن هنگام، بیشتر بر کفرشان دلالت می کرد تا بر ایمانشان. با زبان چیزی می گویند که در دل هایشان نیست، در حالی که الله متعال از آنچه که در دل هایشان کتمان می کنند، آگاه است و به سبب آن مجازاتشان خواهد کرد.

168 : 3

اَلَّذِیْنَ قَالُوْا لِاِخْوَانِهِمْ وَقَعَدُوْا لَوْ اَطَاعُوْنَا مَا قُتِلُوْا ؕ— قُلْ فَادْرَءُوْا عَنْ اَنْفُسِكُمُ الْمَوْتَ اِنْ كُنْتُمْ صٰدِقِیْنَ ۟

آنها کسانی هستند که از پیکار تخلف کردند، و به خویشاوندان‌شان که در روز احد آسیب دیدند گفتند: اگر آنها از ما اطاعت می‌کردند و برای پیکار خارج نمی‌شدند، کشته نمی‌شدند. - ای پیامبر- در پاسخ به آنها بگو: اگر در این ادعا که می‌گویید اگر آنها از ما اطاعت می‌کردند کشته نمی‌شدند و اینکه سبب نجات شما از مرگ، نرفتن به جهاد در راه الله متعال است راستگو هستید، هرگاه مرگ شما را فراگرفت آن را از خودتان دور کنید.

169 : 3

وَلَا تَحْسَبَنَّ الَّذِیْنَ قُتِلُوْا فِیْ سَبِیْلِ اللّٰهِ اَمْوَاتًا ؕ— بَلْ اَحْیَآءٌ عِنْدَ رَبِّهِمْ یُرْزَقُوْنَ ۟ۙ

و – ای پیامبر- گمان مبر کسانی‌که در جهاد در راه الله کشته شده‌اند مرده هستند، بلکه آنها زندگی ویژه‌ای نزد پروردگارشان در سرای گرامی او دارند، و از انواع نعمت‌هایی که جز الله کسی از آنها آگاهی ندارد روزی داده می‌شوند.

170 : 3

فَرِحِیْنَ بِمَاۤ اٰتٰىهُمُ اللّٰهُ مِنْ فَضْلِهٖ ۙ— وَیَسْتَبْشِرُوْنَ بِالَّذِیْنَ لَمْ یَلْحَقُوْا بِهِمْ مِّنْ خَلْفِهِمْ ۙ— اَلَّا خَوْفٌ عَلَیْهِمْ وَلَا هُمْ یَحْزَنُوْنَ ۟ۘ

سعادت، آنها را پوشانیده و شادی، آنها را به‌صورت کامل فرا گرفته است، به‌سبب آنچه که الله از فضل خویش بر آنها نعمت بخشیده است. آرزو می‌کنند و انتظار می‌کشند که برادران‌شان که در دنیا مانده‌اند به آنها بپیوندند، که اگر آنها در جهاد کشته شوند، به فضلی که به آنها داده شد دست می‌یابند، و در امر آخرت که در پیش‌رو دارند ترسی بر آنها نیست، و بر آنچه که از بهرۀ دنیا از دست داده‌اند اندوهگین نیستند.

171 : 3

یَسْتَبْشِرُوْنَ بِنِعْمَةٍ مِّنَ اللّٰهِ وَفَضْلٍ ۙ— وَّاَنَّ اللّٰهَ لَا یُضِیْعُ اَجْرَ الْمُؤْمِنِیْنَ ۟

و علاوه بر این، به پاداش بزرگی که از جانب الله انتظار می‌برند، و افزودۀ بزرگی بر این ثواب و اینکه او تعالی مزد مؤمنان به خویش را تباه نمی‌سازد، بلکه مزدهای‌شان را به‌صورت کامل به آنها می‌دهد و افزون بر آن نیز به آنها می‌بخشد، شادی می‌کنند.

172 : 3

اَلَّذِیْنَ اسْتَجَابُوْا لِلّٰهِ وَالرَّسُوْلِ مِنْ بَعْدِ مَاۤ اَصَابَهُمُ الْقَرْحُ ۛؕ— لِلَّذِیْنَ اَحْسَنُوْا مِنْهُمْ وَاتَّقَوْا اَجْرٌ عَظِیْمٌ ۟ۚ

کسانی‌که امر الله و رسولش را اجابت کردند آن‌گاه که به خروج برای پیکار در راه الله و رویارویی با مشرکان در غزوۀ «حمراء الأسد» که بعد از غزوۀ اُحد و پس از اینکه جراحت‌هایی در روز احد به آنها وارد شد، فراخوانده شدند، امّا جراحت‌های‌شان آنها را از لبیک‌گفتن به ندای الله و رسولش بازنداشت. کسانی از آنها که اعمال صالح انجام دادند و تقوای الله را با اجرای اوامر و پرهیز از نواهی‌اش پیشه کردند، مزد بزرگی نزد الله دارند که همان بهشت است.

173 : 3

اَلَّذِیْنَ قَالَ لَهُمُ النَّاسُ اِنَّ النَّاسَ قَدْ جَمَعُوْا لَكُمْ فَاخْشَوْهُمْ فَزَادَهُمْ اِیْمَانًا ۖۗ— وَّقَالُوْا حَسْبُنَا اللّٰهُ وَنِعْمَ الْوَكِیْلُ ۟

همان کسانی‌که برخی از مشرکان به آنها گفتند: همانا قریش با رهبری ابوسفیان گروه‌های زیادی برای جنگ با شما و نابودی تان گرد آورده‌اند، پس بترسید و از رویارویی با آنها بپرهیزید، اما این سخن و ترساندن، بر باور و ایمان آنها به الله و اعتماد به وعده‌اش افزود، آن‌گاه برای رویارویی با قریش خارج شدند درحالی‌که می‌گفتند: الله متعال برای ما کافی است، و او بهترین کسی است که کارمان را به او واگذار می‌کنیم.

ߟߝߊߙߌ ߟߎ߫ ߢߊ߬ߕߣߐ ߘߏ߫ ߞߐߜߍ ߣߌ߲߬ ߞߊ߲߬:

• من سنن الله تعالى أن يبتلي عباده؛ ليتميز المؤمن الحق من المنافق، وليعلم الصادق من الكاذب.

یکی از سنت‌های الله متعال این است که بندگانش را می‌آزماید؛ تا مؤمن حقیقی را از منافق متمایز سازد و راستگو را از دروغگو مشخص گرداند.

• عظم منزلة الجهاد والشهادة في سبيل الله وثواب أهله عند الله تعالى حيث ينزلهم الله تعالى بأعلى المنازل.

بزرگی جایگاه جهاد و شهادت در راه الله و ثواب اهل آن نزد الله متعال که آنها را در بالاترین منازل جای می‌دهد.

• فضل الصحابة وبيان علو منزلتهم في الدنيا والآخرة؛ لما بذلوه من أنفسهم وأموالهم في سبيل الله تعالى.

فضیلت صحابه و بیان جایگاه والای آنها در دنیا و آخرت؛ به این سبب که جان و اموال‌شان را در راه الله متعال بخشیدند.